Με φόντο το εµβληµατικό ηλιοβασίλεµα της Σαντορίνης, ο πρωθυπουργός το Σάββατο εγκαινίασε το άνοιγµα του ελληνικού τουρισµού στο φετινό δύσκολο καλοκαίρι της πανδηµίας, λέγοντας πως «ο τουρισµός επέστρεψε», καθώς από σήµερα τουρίστες από 30 χώρες θα µπορούν να ταξιδεύουν στην Ελλάδα. Ωστόσο η πραγµατική εικόνα των τελευταίων δύο εβδοµάδων, όπως αποτυπώνεται σε ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών» σε όλη τη χώρα, είναι αρχικά αποθαρρυντική.

Με την αβεβαιότητα του αριθµού των πτήσεων από το εξωτερικό και εξαιτίας των επιβεβληµένων υγειονοµικών πρωτοκόλλων πάρα πολλές µεγάλες ξενοδοχειακές µονάδες θα µείνουν κλειστές, ενώ οι εκτιµήσεις συγκλίνουν πως η πτώση του τζίρου ενδέχεται να κυµανθεί µεσοσταθµικά κοντά στο 70%. Μεγάλοι χαµένοι κυρίως οι χιλιάδες εποχιακοί εργαζόµενοι, οι µισοί εκ των οποίων αναµένεται να µείνουν άνεργοι, ενώ παράπονα εκφράζονται και από αρκετούς ξενοδόχους για ελλιπή µέτρα στήριξης.

Κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις παρουσιάζονται σε προορισµούς λιγότερο µαζικούς µε µικρότερες ξενοδοχειακές µονάδες, όµως και εκεί οι επιχειρηµατίες κρατούν στάση αναµονής, ενώ προς το παρόν οι τιµές παραµένουν ιδιαίτερα υψηλές σε όλη τη χώρα και για τον εσωτερικό τουρισµό.

Για τον τουριστικό κλάδο της Κρήτης η ∆ευτέρα 15 Ιουνίου είναι ακόµα µία µέρα σε συνθήκες πανδηµίας, µε κλειστά ξενοδοχεία και χαµηλές προσδοκίες για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. «Τυπικά από τη ∆ευτέρα (σ.σ. σήµερα) µπορούµε να ανοίξουµε όλοι. Ωστόσο, δεν πρόκειται να ανοίξει κανείς καθώς είναι δώρον-άδωρο εφόσον δεν έχουν ξεκινήσει οι πτήσεις και πρακτικά δεν υπάρχει αντικείµενο λειτουργίας», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Νίκος Χαλκιαδάκης, πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου, ο οποίος εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις και για τον Ιούλιο. Οπως εξηγεί ο ίδιος, εταιρείες µε 4 ή 5 ξενοδοχεία στην Κρήτη θα ανοίξουν µόνο το ένα ή τα δύο και θα κινηθούν βλέποντας και κάνοντας».

Κλειστά παραµένουν και τα µικρά καταλύµατα, όπως και ο πρόεδρος της Ενωσης «Φιλοξενία», Γιώργος Χριστοδουλάκης. «Το παν είναι να λειτουργήσουν κανονικά τα αεροδρόµια και να υπάρχουν πτήσεις. Στη δική µου επιχείρηση έχουµε, για παράδειγµα, κρατήσεις για Ιούνιο, κυρίως από την Ολλανδία. Ωστόσο ξέρουµε πως θα ακυρωθούν αφού οι επισκέπτες έρχονται µε πτήσεις τσάρτερ και κανένας δεν θα µπει στη διαδικασία να πάει στην Αθήνα και από εκεί να αναζητήσει εσωτερική πτήση για Ηράκλειο», λέει ο ίδιος. Την ίδια στιγµή ο εσωτερικός τουρισµός δεν φαίνεται να µπορεί να στηρίξει την τουριστική βιοµηχανία της Κρήτης (µόλις 5% µε 10% της κίνησης των ξενοδοχείων).

Πρωτόγνωρες είναι οι εικόνες στις Κυκλάδες με το άνοιγμα της τουριστικής περιόδου. Αδειες, ήσυχες και ακόμα πιο όμορφες παραλίες, χωρίς ομπρέλες, με κλειστά μπιτσόμπαρα, όπως και τα περισσότερα ξενοδοχεία, σε μια μουδιασμένη κοινωνία που χαρακτηρίζεται από τη στάση αναμονής των επιχειρηματιών και την τεράστια ανασφάλεια των εργαζομένων.

Πτώση τζίρου 90% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά κατέγραψε η Μύκονος το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος, με επισκέπτες κυρίως τους ιδιοκτήτες εξοχικών κατοικιών. Ξενοδοχεία, μικρότερα καταλύματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια όλα ήταν κλειστά. Σε σύνολο 30 οργανωμένων παραλιών έχουν ανοίξει μόλις τρεις. Προς το παρόν οι τιμές δεν έχουν πέσει καθόλου σε ξενοδοχεία και εστίαση, όμως επιχειρηματίες του κλάδου ισχυρίζονται πως «οι τιμές στον τουρισμό θυμίζουν χρηματιστήριο και είναι δεδομένο πως θα δείτε τιμές αργότερα μέσα στο καλοκαίρι που δεν θα τις φαντάζεστε». Οι εκτιμήσεις για τη Μύκονο κάνουν λόγο για πτώση τζίρου που θα ξεπεράσει το 60% σε σχέση με πέρσι, ενώ υπολογίζεται πως τουλάχιστον το 50% των εργαζομένων (12.500-15.000) δεν θα βρει δουλειά.

Στη Σαντορίνη (νούμερο δύο τουριστικός προορισμός παγκοσμίως) των περίπου 3 εκατ. τουριστών, των 35-40 χιλιάδων εργαζομένων στον τουρισμό, πάνω από το 60% των ξενοδοχείων δεν θα ανοίξουν. «Η κατάσταση για τους εργαζόμενους είναι δραματική. Ζητάμε να ανοίξουν όσο γίνεται περισσότερα ξενοδοχεία, το κράτος να δώσει επίδομα 600 ευρώ ώστε να αντιμετωπιστεί το δυσβάσταχτο κόστος ζωής στο νησί σε όλους όσοι δούλεψαν το 2019, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, μέχρι τον Απρίλιο του 2021. Εκατοντάδες συνάδελφοί μας που δεν είχαν συμπληρώσει για λίγο τα απαραίτητα ένσημα δεν πήραν καν το κρατικό επίδομα των 800 ευρώ», εξηγεί στην «Εφ. Συν.» ο Δημήτρης Καμζέλας από το Συνδικάτο Επισιτισμού τουρισμού Θήρας.

Σε καθεστώς αναμονής βρίσκονται και τα Δωδεκάνησα. Μέχρι πριν από μερικές μέρες σχεδόν όλες οι τουριστικές επιχειρήσεις, τα άλλοτε πολυσύχναστα καφέ και τα εστιατόρια στην παλιά πόλη της Ρόδου παρέμεναν κλειστά. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ξενοδόχος που να γνωρίζει την ακριβή πληρότητα, υπάρχουν μεν κρατήσεις αλλά η πολιτική είναι πολύ ελαστική και γίνονται ακυρώσεις έως και μία μέρα πριν. Μικρότερα νησιά, όπως η Σύμη, η Τήλος, η Χάλκη και το Καστελόριζο, χαρακτηρίζονται «δορυφόροι» της Ρόδου κι έτσι το πρόβλημα μεταφέρεται μοιραία και σ’ αυτά όταν δεν υπάρχουν πτήσεις προς το αεροδρόμιο «Διαγόρας».

Διάλογο με την κυβέρνηση και μέτρα ενίσχυσης ζητούν ξενοδόχοι και ιδιοκτήτες καταλυμάτων της Μεσσηνίας, ενός από τους δυναμικότερα αναπτυσσόμενους τουριστικούς προορισμούς. Οι ιδιοκτήτες εκτιμούν ότι στην καλύτερη περίπτωση, αν δεν υπάρξει κρούσμα κορονοϊού και καραντίνα, θα λειτουργήσουν τα μισά ξενοδοχεία και ότι θα μειωθεί στο μισό η κίνηση στα καταλύματα. Πρόκειται δηλαδή για χρονιά επιβίωσης, και οι επαγγελματίες έχουν ήδη στραμμένο το βλέμμα στην επόμενη σεζόν. Οπως σημειώνει ο Αργύρης Κορδοπάτης, πρόεδρος του Συνδέσμου Καταλυματιών Μεσσηνιακής Μάνης και μέλος της Συνομοσπονδίας Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος, αν δεν υπάρξει ουσιαστική ενίσχυση, υπάρχει ο κίνδυνος να μην μπορέσουν να ανταποκριθούν στα έξοδα συντήρησης στην αρχή του επόμενου έτους. «Τότε θα φανεί η μεγάλη ζημιά στην αγορά. Υπάρχει ο φόβος ότι θα ξεκινήσουμε τη χρονιά με μεγάλο χρέος και θα είναι δύσκολο να συντηρήσουμε τις επιχειρήσεις. Χρειάζεται κυβερνητική μέριμνα και διάλογος. Η λύση δεν είναι να στραφούμε σε δάνεια, τα οποία θα προσθέσουν χρέη στις επιχειρήσεις και θα οδηγήσουν σε συγκρατημένα έξοδα», σημειώνει.

Μια χαμένη σεζόν αναμένεται να είναι το φετινό καλοκαίρι για τον τουρισμό και στη Βόρεια Ελλάδα. Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γρηγόρης Τάσσιος είναι ιδιοκτήτης ξενοδοχείου στη Χαλκιδική, μιας περιοχής που θα δεχθεί ένα από τα ισχυρότερα πλήγματα των συνεπειών της πανδημίας. Η αγωνία του για το μετέωρο μέλλον της σεζόν διαφαίνεται στην επιστολή που έστειλε η ΠΟΞ προσωπικά στον πρωθυπουργό και σε τρεις συναρμόδιους υπουργούς. Σύμφωνα με τον κ. Τάσσιο, «όλα είναι στον αέρα. Η ζήτηση, αν και υπάρχει πλέον μια σχετική κινητικότητα από tour operators, παραμένει χαμηλή με μεγάλο ερωτηματικό την κίνηση του Ιουλίου και του Αυγούστου. Το ζητούμενο είναι να παραμείνουμε όλοι ασφαλείς, έτσι ώστε από τον Ιούλιο να εκτιμήσουμε την κατάσταση για να δούμε τι μπορεί να σωθεί».
Αν για τους ξενοδόχους τα πράγματα είναι δύσκολα φέτος, για τους εργαζομένους στον τουρισμό η κατάσταση είναι ζοφερή. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Θεσσαλονίκης-Χαλκιδικής, Χρήστο Κωνσταντίνου, «από τις 20 Μαρτίου έως σήμερα προσπαθούμε να ζήσουμε με τα 800 ευρώ που μας έδωσαν, όσοι τα πήραμε. Η κυβέρνηση άφησε τους ξενοδόχους ελεύθερους να ανοίξουν όποτε θέλουν, άρα εμάς σε παρατεταμένη ανεργία. Υπό αυτές τις συνθήκες άρχισαν ήδη οι απολύσεις».

Το άνοιγμα των διεθνών πτήσεων και οι αφίξεις είναι το κλειδί του καλοκαιριού για τον τουρισμό και στα Επτάνησα, όπου ο Ιούλιος θα δώσει μια πρώτη εικόνα για το πώς θα προχωρήσει η φετινή τουριστική περίοδος.

Από σήμερα έχουν ανοίξει και τα οργανωμένα κάμπινγκ όμως στις Κυκλάδες η εικόνα δεν δείχνει ενθαρρυντική. Στη Σέριφο το κάμπινγκ λειτουργεί κανονικά, με ελάχιστο κόσμο και ίδιες τιμές με πέρσι. Στην Αιγιάλη της Αμοργού το κάμπινγκ θα ανοίξει μετά τις 20 Ιουνίου ελλείψει κίνησης. Σημειώνεται ότι φέτος σε όλα τα κάμπινγκ δεν θα επιτρέπεται η διέλευση, η παραμονή καθώς και η χρήση των εγκαταστάσεων από μη διαμένοντες στις σκηνές και στα καταλύματα. Στα κοινόχρηστα μπάνια θα επιτρέπεται η είσοδος μειωμένου αριθμού ατόμων ενώ δεν θα επιτρέπεται η πρόσβαση σε συγκεκριμένους κοινόχρηστους χώρους, όπως και η χρήση μαγειρικών σκευών σε κοινόχρηστες κουζίνες.

To χειρότερο όλων είναι, όμως, ότι φέτος σε περιοχές όπως η Νάξος, η Ανάφη και η Σαμοθράκη οι δημοτικές αρχές δείχνουν διάθεση να κυνηγήσουν πολύ εντονότερα το ελεύθερο κάμπινγκ με αφορμή την… πανδημία.