Ένα άτυπο «debate» μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών, ενώ βρίσκεται ήδη στην Βουλή το νομοσχέδιο για την πρώτη κατοικία, διαμόρφωσε τους τελικούς όρους για το διάδοχο σχήμα του νόμου Κατσέλη και, μαζί, και για την επίτευξη συμφωνίας ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών έως το Eurogroup της 5ης Απριλίου. Η συζήτηση στη Βουλή επί της τροπολογίας για την προστασία της πρώτης κατοικίας αναμένεται να ολοκληρωθεί το μεσημέρι της Παρασκευής με ονομαστική ψηφοφορία. Υπέρ της τροπολογίας τάσσονται ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ν.Δ. και η Ένωση Κεντρώων. «Παρών», θα ψηφίσει το ΚΚΕ, ενώ θα την καταψηφίσουν το Κίνημα Αλλαγής και η Χρυσή Αυγή.

Η κυβέρνηση, το βράδυ της Πέμπτης, προχώρησε σε δύο νομοτεχνικές αλλαγές που αφορούν τα επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία εντάσσονται για πρώτη φορά στο πλαίσιο προστασίας. Πρόκειται για αλλαγές ενδεικτικές του κλίματος και των προθέσεων – ενός κλίματος που περιέγραψε εύγλωττα ο υπουργός Οικονομίας και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης λέγοντας ότι οι προσαρμογές γίνονται «για να πάρουμε το πράσινο φως, να προχωρήσουμε μπροστά, από ανάγκη και όχι κατά επιθυμία». Οι δύο αλλαγές επί της ουσίας κάνουν πιο αυστηρό το πλαίσιο για την ένταξη στον νέο μηχανισμό προστασίας όσων έχουν πάρει επιχειρηματικά δάνεια με υποθήκη την πρώτη κατοικία.

Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τα κριτήρια ένταξης στο νέο σχήμα προστασίας το όριο ληξιπρόθεσμης οφειλής που μπορεί να έχει ο δανειολήπτης – πάντοτε με επιχειρηματικό δάνειο – κατεβαίνει στις 100.000 ευρώ από 130.000 ευρώ που προέβλεπε στην αρχική του μορφή το νομοσχέδιο. Επίσης, η αντικειμενική αξία του ακινήτου που θα λαμβάνεται υπ’ όψιν δεν θα είναι η τρέχουσα (που σαφώς έχει μειωθεί λόγω κρίσης) αλλά εκείνη που είχαν εγγράψει οι τράπεζες στα βιβλία τους όταν έδιναν το δάνειο (το συνηθέστερο προ κρίσης, άρα και υψηλότερη αντικειμενική αξία). Επ’ αυτού, πάντως, θα δίνεται η δυνατότητα στον οφειλέτη να αποδείξει με νομικές διαδικασίες πως η εμπορική αξία της κύριας κατοικίας είναι διαφορετική.

Με τις αλλαγές αυτές προκύπτει σημαντική διαφορά στην αντιμετώπιση των στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων. Για τα μεν πρώτα, προκειμένου να τεθεί η κατοικία σε καθεστώς προστασίας, η αντικειμενική αξία μπορεί να φθάνει έως τα 250.000 ευρώ και το υπόλοιπο της οφειλής στα 130.000 ευρώ. Για τα επιχειρηματικά δάνεια, η αξία του υποθηκευμένου ακινήτου δεν μπορεί να ξεπερνά στα 175.000 ευρώ και το υπόλοιπο της οφειλής τα 100.000 ευρώ.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος αιτιολόγησε τις τροποποιήσεις αυτές επικαλούμενο ς την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει υψηλό ρίσκο για τις τράπεζες στο ενδεχόμενο ενός δυσμενούς σεναρίου. Είναι προφανές, ωστόσο, πως το νέο μοντέλο είναι αρκετά πιο κοντά στις θέσεις των θεσμών και είναι ενδεικτικό πως και ο ίδιος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε πως «μετά από αυτό θα έχουμε και το πράσινο φως από την ΕΚΤ».

Νωρίτερα άλλωστε, και πριν ανακοινωθούν οι αλλαγές στην Βουλή, ευρωπαίος αξιωματούχος από τις Βρυξέλλες είχε διαμηνύσει πως «ακόμη δεν έχει διανυθεί όλη η απόσταση» στο θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας, έτσι ώστε να θεωρείται δεδομένη η συμφωνία στο Eurogroup της 5ης Απριλίου. Η ύπαρξη συμφωνίας αποτελεί προϋπόθεση για να εκταμιευθεί η πρώτη δόση, ύψους 1 δις, από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων, την οποία μεν η κυβέρνηση δεν χρειάζεται από ταμειακής πλευράς αλλά σε πολιτικό επίπεδο αποτελεί ένα σημαντικό σήμα για τις αγορές.

Ο ίδιος ευρωπαίος αξιωματούχος είχε δηλώσει πως «εναπόκειται στους θεσμούς να πουν εάν έχουν εκπληρωθεί οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει αυτό. Αλλά υπάρχει ακόμα λίγος χρόνος». Στο πλαίσιο αυτό άφησε ανοιχτό και το ενδεχόμενο να αναβληθεί η απόφαση εκταμίευσης του 1 δις, το βασικό στίγμα που εξέπεμψε όμως ήταν πως εάν υπάρξουν κινήσεις «που να επιδεικνύουν βούληση» από ελληνικής πλευράς, τότε η συμφωνία παραμένει εφικτή ακόμη και στις 5 Απριλίου.