Τον Φεβρουάριο του 2020, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη με τη Μαρέβα Μητσοτάκη, κάνουν μια «επίσκεψη-αυτοψία» όπως γράφει ο τύπος, στα ακίνητα του υπουργείου Πολιτισμού στην Πλάκα. Τα όσα διέρρευσαν μετά, ίσως εξηγούν την «έξωση» που έκανε πριν λίγες μέρες η κ. Μενδώνη στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων από το ακίνητο της Ερμού, όπως φαίνεται στο ρεπορτάζ που ακολουθεί.

Την ίδια ώρα, υπάρχουν κι εκείνοι τους οποίους το υπουργείο δεν ενοχλεί. Ο λόγος για τα ιδρύματα, τις ενώσεις αλλά και ιδιώτες στους οποίους έχουν παραχωρηθεί επί σειρά ετών τα σχεδόν 200 ακίνητα του ΥΠΠΟ στο ιστορικό κέντρο, κάποια από αυτά ανακαινισμένα πλήρως με χρήματα από ΕΣΠΑ, κάποια άλλα με παράνομες χρήσεις, όπως εξηγεί στο tvxs o πρώην αναπληρωτής υπ. Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης.

Το tvxs ανατρέχει στα δημοσιεύματα της εποχής και φωτίζει το χαρτοφυλάκιο ακινήτων του ΥΠΠΟ. Σε ποιους έχει παραχωρήσει το υπουργείο τα ακίνητα, επί χρόνια; Τι είδους χρήση γίνεται; Γιατί δεν αντέδρασε η κ. Μενδώνη άμεσα όταν ακίνητο του υπουργείου λειτουργούσε σαν μπαρ, ενώ στους Αρχαιολόγους έκανε έξωση αντί συστάσεως με αποτέλεσμα να πάρει τεράστιες διαστάσεις το θέμα μετά τις αντιδράσεις; Γιατί δεν χρειάζεται άδεια για τη συναυλία της κ. Στανίση και εκδήλωση του κ. Πατούλη σε αρχαιολογικό χώρο αλλά επιβάλλεται στην περίπτωση της εκδήλωσης για το ναυάγιο της Πύλου;

Εδώ τα καλά μνημεία για «ξενώνες προσωπικοτήτων»

Στις 4 Μαϊου του 2020, το Εθνος αναφέρει σε ρεπορτάζ του την επιχείρηση «αντιγκράφιτι», το σβήσιμο δηλαδή των γκράφιτι σε κτίρια της Πλάκας και ιδιαίτερα στα Αναφιώτικα.

«Πολλές από τις ενέργειες είχαν προγραμματιστεί να γίνουν τον Μάρτιο αλλά «κόλλησαν» στα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας. Οι δράσεις δεν είναι αποτέλεσμα μόνον της κινητοποίησης κατοίκων και του Δήμου Αθηναίων αλλά συνδέονται σαφώς και με το ενδιαφέρον που καλλιεργήθηκε για τα Αναφιώτικα από τον Φεβρουάριο, όταν περίοικοι είδαν στην περιοχή να πραγματοποιούν αυτοψία η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συνοδευόμενη από την σύζυγο του Πρωθυπουργού, Μαρέβα Μητσοτάκη» γράφει το ρεπορτάζ προσθέτοντας πως:

«Μετά την επίσκεψη-αυτοψία από κοινού με την Μαρέβα Μητσοτάκη, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συμφώνησε να γίνει μια Ομάδα Εργασίας ώστε οι συναρμόδιοι φορείς να διαμορφώσουν προτάσεις. Υπάρχουν σκέψεις για ξενώνες προσωπικοτήτων, συνεργασία με πανεπιστήμια αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και τα δεδομένα περίπλοκα».

Το κτίριο της Ερμού που είχε παραχωρήσει η Μελίνα Μερκούρη στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, θεωρείται φιλέτο. «Θα ήταν ότι πρέπει για ξενώνας vip αν έχουν κάτι τέτοιο στο μυαλό τους» σχολιάζει αρχαιολόγος στο tvxs προσθέτοντας πως δεν είναι η πρώτη φορά που η κ. Μαρέβα εμφανίζεται εξωθεσμικά να εμπλέκεται σε θέματα αρχαιολόγων. Θυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2023 ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ρωτούσε ευθέως τον πρωθυπουργό «Με ποια ιδιότητα συμμετείχε η Μαρέβα Γκραμπόφσκι σε συσκέψεις για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο;».

Όταν το υπουργείο κώφευε στο παράνομο μπαρ

«Ο θόρυβος που έχει δημιουργηθεί μετά την απόφαση της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) να άρει την παραχώρηση κτιρίου στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι μια καλή ευκαιρία ξεκαθαρίσματος του χαρτοφυλακίου ακινήτων που διαθέτει στην ίδια περιοχή το ΥΠΠΟ» όπως διαπιστώνει και η πρώην ΓΓ του Υπ. Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη μιλώντας στο tvxs.

Ήταν η ίδια που «γλίτωσε» ακίνητα του υπουργείου από το ΤΑΙΠΕΔ, επί υπουργίας Νίκου Ξυδάκη και Αριστείδη Μπαλτά όταν οι ίδιοι πήραν την ευθύνη ότι είναι «πράγματα εκτός συναλλαγής». Το 2019 δόθηκε τελικά στη δημοσιότητα ο πλήρης κατάλογος των 2.330 ακινήτων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που εξαιρέθηκαν από το «Υπερταμείο» με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και του ΚΥΣΟΙΠ.

Επρόκειτο για ακίνητα τα οποία η κυβέρνηση Σαμαρά σκόπευε να περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ ήδη από το 2014. Την επιλογή μάλιστα έκανε η ίδια η κ. Μενδώνη -ΓΓ τότε του υπουργείου- μαζί με τον επί χρόνια πρόεδρο του «αμαρτωλού» Ταμείου Αλληλοβοήθειας αλλά και της ΠΟΕ ΥΠΠΟ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Υπαλλήλων Υπ. Πολιτισμού), Γιάννη Τσακοπιάκο, όπως έγραψε τότε η Αυγή. Η κ. Βλαζάκη κατάφερε να τα εξαιρέσει αξιοποιώντας το νόμο που ορίζει πως τα κτίρια αυτά απαλλοτριώθηκαν για αρχαιολογικούς λόγους και δεν προβλέπεται άλλη χρήση.

«Επιβάλλεται να ανοίξει το θέμα του που έχουν παραχωρηθεί και για ποιες χρήσεις τα ακίνητα του υπουργείου. Δεν μπορεί η κ. Μενδώνη να κάνει έξωση στον ΣΕΑ στον οποίο θα μπορούσε να κάνει μια απλή σύσταση ενώ λειτουργούσε μπαρ σε κτίριο του ΥΠΠΟ, ήταν απέναντι η εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, και έπρεπε να το γράψει ο τύπος για να παρέμβει το υπουργείο» λέει η Μ. Βλαζάκη στο tvxs.

Η κ. Βλαζάκη αναφέρεται στο θέμα που δημοσιοποίησε η εφημερίδα Documento με τον τίτλο «Παράνομο μπαρ σε μνημείο της Πλάκας».

«Κατά παράβαση του αρχαιολογικού νόμου λειτούργησε wine bar σε διατηρητέο κτίριο που στεγάζει το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Θόλου, παρότι είναι χαρακτηρισμένο ως μνημείο, ανήκει στην πολλαπλώς προστατευόμενη περιοχή της Πλάκας και βρίσκεται εντός αρχαιολογικού χώρου, κάτω από την Ακρόπολη. Ανοίγει ο δρόμος για ενδεχόμενες μελλοντικές ασύδοτες και παράτυπες ή παράνομες χρήσεις τόσο κηρυγμένων μνημείων όσο και προστατευόμενων περιοχών όπως είναι η Πλάκα;» έγραφε η συνάδελφος Χρ. Παπαϊωάννου τον περασμένο Μάϊο. Το μπαρ δεν είχε φυσικά την απαιτούμενη άδεια άρα λειτουργούσε παράνομα.

Η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού είχε μάλιστα καταθέσει καταγγελία προς την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Κυκλάδων, αλλά αγνοήθηκε. Μετά το δημοσίευμά η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων στις 22 Μαΐου ζήτησε με επιστολή της προς την Εταιρεία Αξιοποιήσεως και Διαχειρίσεως της Περιουσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών την άμεση διακοπή της λειτουργίας του μπαρ και την απομάκρυνση των κατασκευών και των τραπεζοκαθισμάτων.

Ακίνητα του ΥΠΠΟ στα Ιδρύματα Καραμανλή, Παπανδρέου, Μητσοτάκη σε καθηγητές και ιδιώτες αλλά όχι στους Αρχαιολόγους

Το ΥΠΠΟ έχει παραχωρήσει δεκάδες ακίνητα σε συλλόγους, ιδρύματα, ινστιτούτα, τα οποία πραγματοποιούν εκδηλώσεις όπως έκανε και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, χωρίς να ενοχληθεί η υπουργός.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το ακίνητο της οδού Ασωμάτων 25-27 το οποίο έχει παραχωρηθεί στον σύνδεσμο Ελλήνων Ολυμπιονικών, κτίριο της Πειραιώς το οποίο έχει παραχωρηθεί στο ίδρυμα Γ. Παπανδρέου όπως και εκείνο της Σαλαμίνος. Στην ίδια οδό άλλο ακίνητο έχει παραχωρηθεί στο Ίδρυμα Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ακίνητα έχουν παραχωρηθεί όμως και σε ενώσεις και σωματεία όπως η ΠΟΕ ΥΠΠΟ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στο ΥΠΠΟ).

«Όταν ανοίξαμε το θέμα των ακινήτων του υπουργείου, καταλάβαμε ότι ήταν ένα κουβάρι δύσκολο να ξεμπερδευτεί. Εντύπωση μου έκανε ένα κτίριο 400 περίπου τετραγωνικών, τέλεια ανακαινισμένο από χρήματα ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Αττικής επί Σγουρού, το οποίο είναι παραχωρημένο σε ιδιωτικό ίδρυμα γνωστού καθηγητή συνταγματικού δικαίου. Άλλα, είχαν παραχωρηθεί σε ιδιώτες που είχαν φτιάξει στο πόδι πολιτιστικές εταιρείες και τελικά τα λειτουργούσαν σαν μπαρ! Άλλα έχουν παραχωρηθεί σε φορείς και είναι κλειστά ή υπολειτουργούν» λέει στο tvxs ο Νίκος Ξυδάκης.

Γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν ξεμπέρδεψε το κουβάρι;

«Είχαμε βάλει μηχανικό του υπουργείου να κάνει έναν έλεγχο σε όλα τα ακίνητα. Βρήκαμε απίστευτες ατασθαλίες, ένα χάος. Λογαριασμοί που δεν πληρωνόντουσαν και τους χρεωνόταν το υπουργείο κ.α. Είχαμε ξεκινήσει να ξεμπερδεύουμε την κατάσταση αλλά δεν προλάβαμε να ολοκληρώσουμε το έργο. Το υπουργείο οφείλει να δημοσιοποιήσει τον κατάλογο των ακινήτων, σε τι κατάσταση βρίσκονται, σε ποιους είναι παραχωρημένα και ποια χρήση γίνεται. Και η αξιωματική αντιπολίτευση πρέπει να φέρει το θέμα στη βουλή. Να ζητήσει άμεσα να έρθει στη βουλή ο κατάλογος των ακινήτων» καταλλήγει ο πρώην υπουργός.

Πατούλης και Στανίση δεν χρειάζονται άδεια;

«Άραγε τι πρόκειται να πράξει η υπουργός για την πρόσφατη, γνωστή εκδήλωση στο Ζάππειο, στην οποία η κ. Στανίση δεν είχε έγκριση από το αρμόδιο Κεντρικό Συμβούλιο να τραγουδήσει;» αναρωτιέται η κ. Βλαζάκη με αφορμή την υπόθεση του ΣΕΑ, αναδεικνύοντας την υποκρισία του υπουργείου που ισχυρίζεται ακόμα πως ο Σύλλογος Αρχαιολόγων δεν είχε άδεια να κάνει εκδηλώσεις στο ιστορικό κέντρο. Ο ΣΕΑ στο εξώδικο που απέστειλε στην υπουργό διευκρινίζει πως:

«Δεν εκδίδονται άδειες από το ΥΠΠΟ ούτε εισπράττονται τέλη υπέρ του ΟΔΑΠ για τις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα, ενδεικτικά:Στο Ζάππειο Μέγαρο, στην Τριλογία του Πανεπιστημίου, στο Πολυτεχνείο, στο Νομισματικό Μουσείο, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο κτίριο του ICOM, στο κτίριο της ΠΟΕ ΥΠΠΟ, του ΣΑΔΑΣ, του Ιδρύματος Μητσοτάκη, του Ιδρύματος Σαμαρά, και σε όλα τα ακίνητα τα ανήκοντα στο ΥΠΠΟ στην Πλάκα και τον Κεραμεικό που έχουν παραχωρηθεί σε σωματεία ή άλλους τρίτους φορείς κατά χρήση, στα νεοκλασικά κτίσματα που στεγάζουν Τράπεζες, εστιατόρια ή άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το ΥΠΠΟ, διά των αρμοδίων οργάνων και υπηρεσιών του, γνωμοδοτεί για τους όρους χρήσης (ή παραχώρησης) και όχι για τις επιμέρους εκδηλώσεις που διεξάγονται εντός της ήδη αδειοδοτημένης χρήσης του εκάστοτε ακινήτου από τα προαναφερόμενα.

Ειδικά η περίπτωση του Ζαππείου (χαρακτηρισμένου ως «κτήριο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία για την εξαιρετική αρχιτεκτονική του και την ιστορική του σημασία» ΥΑ Α/Φ31/54283/6200 π.ε/9-6-1977 – ΦΕΚ 632/Β/6-7-1977) είναι εξόχως χαρακτηριστική:

Ουδέποτε το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων γνωμοδότησε επί συγκεκριμένων εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα εντός ή πέριξ του Ζαππείου, ουδέποτε εκδόθηκε απόφαση του ΥΠΠΟ για συγκεκριμένες εκδηλώσεις, καθώς αυτό εναπόκειται στο ΔΣ του φορέα που διαχειρίζεται το κτήριο, στο πλαίσιο των όρων χρήσης που έχουν εξαρχής τεθεί με γνωμοδότηση του ΥΠΠΟ. Ουδέποτε ο ΟΔΑΠ εισέπραξε τέλη για τις εκδηλώσεις που διεξάγονται στο εσωτερικό ή πέριξ του μνημείου.

Όλως προσφάτως μάλιστα (ακριβώς το ίδιο διάστημα με το προαναφερθέν δυσφημιστικό δημοσίευμα που αφορούσε την εκδήλωση στον κήπο του ΣΕΑ σε φιλοκυβερνητική εφημερίδα και στο οποίο αμέσως εμείς απαντήσαμε με εξώδικο, που δημοσιεύτηκε ολόκληρο στην εν λόγω εφημερίδα, χωρίς μέχρι τώρα να έχει λάβει απάντηση, ούτε από τον συντάκτη, ούτε από την εφημερίδα), υπήρξε πληθώρα δημοσιευμάτων στο σύνολο του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, για την μετατροπή εκδήλωσης της Ομογένειας (27/7/2023) σε εκδήλωση με ζωντανή μουσική και χορό, οδηγώντας μάλιστα και στην απόσυρση του νυν περιφερειάρχη Αττικής από την υποψηφιότητά του για τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές.

Παρά την δημόσια κατακραυγή, δεν υπήρξε από πλευράς της Υπουργού αντίστοιχη επιστολή για «εξηγήσεις» στη Διοίκηση του Ζαππείου Μεγάρου, ούτε απαίτηση καταβολής τελών υπέρ του ΟΔΑΠ, ούτε απόφαση ανάκλησης της παραχώρησης ή αλλαγής των όρων χρήσης του Ζαππείου, ούτε οποιοδήποτε άλλο διοικητικό μέτρο. Αντίστοιχα, κανένα διοικητικό μέτρο δεν γνωρίζουμε να έχει λάβει η Υπουργός για τις καταπατήσεις ακινήτων ιδιοκτησίας του ΥΠΠΟ στην Πλάκα (Αναφιώτικα), παρότι είναι σε γνώση της».

Σύμφωνα με τα παραπάνω είναι περισσότερο από εμφανές πως η έγνοια της κ. Μενδώνη δεν είναι ούτε η προστασία του ιστορικού κέντρου, ούτε οι παραβάσεις του ΣΕΑ (που δεν υπήρξαν). Η πρόθεση της ήταν να κάνει επίδειξη δύναμης στον «ενοχλητικό» σύλλογο, λογοκρίνοντας μια εκδήλωση το περιεχόμενο της οποίας δεν άρεσε στην κυβέρνηση και με την ευκαιρία να ανοίξει ο δρόμος για την αξιοποίηση του «φιλέτου» της Ερμού.

Το πως έχουν σκοπό να το αξιοποιήσουν, ίσως το μάθουμε από διαρροές, μετά την επόμενη βόλτα της υπουργού με την κ. Μαρέβα στο ιστορικό κέντρο.