Η Κοινωνική Εργασία και οι κοινωνικοί λειτουργοί  βρίσκονται στην «πρώτη γραμμή» των κοινωνικών προβλημάτων.  Είναι αυτές και αυτοί που απευθύνονται οι άνθρωποι στις δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων, των νοσοκομείων, των σχολείων, στις δομές για την προστασία των προσφύγων και των μεταναστών/τριων, στην παιδική προστασία και κυρίως είναι αυτοί και αυτές που εργάζονται με τα πιο φτωχά κομμάτια του πληθυσμού. Η Κοινωνική Εργασία ανήκει στις κοινωνικές επιστήμες και  ως τέτοια στις βασικές της επιδιώξεις  έχει την κοινωνική αλλαγή και την κοινωνική δικαιοσύνη καθώς και τη προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Κοινωνικής Εργασίας (International Federation of Social Work) θέτει για το 2019 στη Διεθνή Ημέρα Κοινωνικής Εργασίας  ως κεντρικό σύνθημα την προαγωγή των ανθρωπίνων σχέσεων. Σε αυτό τον όρο περικλείονται οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, οι κοινωνικές σχέσεις, η σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Οι κοινωνικοί λειτουργοί σε όλο τον κόσμο μάχονται καθημερινά για κοινωνική προστασία, υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, ενημερώνουν, ενδυναμώνουν και διεκδικούν κοινωνικές παροχές αντιμαχόμενες/οι άδικες πολιτικές την ανισότητα, την φτώχεια τον ρατσισμό και τον φασισμό. 

Και ενώ το 2013 βιώσαμε την επίθεση στις κοινωνικές επιστήμες και ειδικά στην Κοινωνική Εργασία με «κλείσιμο» τμημάτων, συγχωνεύσεις κλπ, είναι αλήθεια πως τα τελευταία χρόνια έχουμε ιδιαιτέρως θετικές εξελίξεις για την Κοινωνική Εργασία στην Ελλάδα  με την ένταξη τμημάτων κοινωνικής εργασίας σε πανεπιστήμια όπως για παράδειγμα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, την επιδιωκόμενη αντίστοιχη ένταξη των τμημάτων ΤΕΙ στο Πανεπιστήμιο στο Ηράκλειο Κρήτης και στην Πάτρα και πρόσφατα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο την δημιουργία ξεχωριστού τμήματος Κοινωνικής Εργασίας και όχι κατεύθυνσης όπως ήταν στο παρελθόν.  Επιπλέον,  ο Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας είναι πλέον Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με αναβαθμισμένες αρμοδιότητες.

Παράλληλα όμως και μέσα σ’ ένα νεοφιλελεύθερο περιβάλλον οι κοινωνικοί λειτουργοί «πρώτης γραμμής» βρίσκονται αντιμέτωποι με την χειρότερη μορφή βίας: Τη φτώχεια του πληθυσμού, έχοντας ως «όπλα» ελάχιστες δομές και κοινωνικές παροχές, μέσα από τις εδώ και δεκαετίες υποβαθμισμένες και αποδυναμωμένες δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες ενώ πολλές φορές οι επαγγελματίες  εργάζονται με ολιγόμηνες συμβάσεις με επισφαλείς σχέσεις εργασίας και με συχνές παρεμβολές προϊσταμένων στην εργασία τους.  Άλλωστε διαχρονικά η εξουσία τοποθετούσε την κοινωνική εργασία σε ρόλο ελεγκτή και οι κοινωνικοί  λειτουργοί βρίσκονται αντιμέτωποι με τον διπλό ρόλο της φροντίδας ή του κοινωνικού ελέγχου.

Έχει ιδιαίτερη σημασία  με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Κοινωνικής Εργασίας να αναδειχθεί ο ρόλος της Κοινωνικής Εργασίας και κυρίως η ενδυνάμωση της «φωνής» τόσο των κοινωνικών λειτουργών όσο και κυρίως των ανθρώπων με τους οποίους δουλεύουν οι κοινωνικοί λειτουργοί των ανθρώπων που βιώνουν φτώχεια, κοινωνικό αποκλεισμό, πολλές φορές κοινωνικό στίγμα, ρατσισμό και βία. Των ανθρώπων δηλαδή με τους οποίους είμαστε περήφανες και περήφανοι να συνεργαζόμαστε και να συνεχίσουμε να παλεύουμε μαζί τους για την κοινωνική αλλαγή και την κοινωνική δικαιοσύνη.

* Η Δήμητρα Τελώνη είναι Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής