Όταν το 2003 αποφασίσαμε να υπερασπιστούμε με τους κατοίκους και την Ένωση Πολιτών Θεσσαλονίκης, το διατηρητέο βιομηχανικό συγκρότημα των Αλευρόμυλων Αλλατίνη, δεν φανταζόμασταν τη διελκυστίνδα, με την οποία θα καταπιανόμασταν. Τότε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ως υπουργός πολιτισμού, αποφάσισε να επιτρέψει την χωροθέτηση, εντός του διατηρητέου περιβάλλοντος χώρου του συγκροτήματος των Αλευρόμυλων, επτά νέων πολυώροφων κτισμάτων. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, στο οποίο προσφύγαμε, αμέσως ανέστειλε και στη συνέχεια ακύρωσε (με απόφαση που εκδόθηκε το 2005) την υπουργική απόφαση Βενιζέλου, κρίνοντας ότι ο υπουργός απέτυχε να αιτιολογήσει γιατί τα νέα κτίσματα ήταν απαραίτητα για την ανάδειξη του μνημείου, καθώς η μόνη νόμιμη αιτιολογία, για να επιτραπεί μια επέμβαση σε μνημείο, είναι η ανάγκη ανάδειξής του. Ήταν εξ ορισμού πολύ δύσκολο να πείσει ο υπουργός και το συμβούλιο νεοτέρων μνημείων ότι τα νέα πολυώροφα κτίρια δεν θα βύθιζαν σε μια δίνη μπετόν ένα από τα πολυτιμότερα μνημεία της βιομηχανικής μας κληρονομιάς. Ιδίως όταν μέσα σε όλο το φάκελο του υπουργείου πολιτισμού διαρκώς γινόταν αναφορά στην ανάγκη ικανοποίησης του οιονεί δικαιώματος των ιδιοκτητών για χτίσιμο. Η μοναδική φωνή μειοψηφίας που καταγράφηκε στο πρακτικό του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων, μας επέτρεψε να τεκμηριώσουμε τους ισχυρισμούς μας.

Ads

Δεν προλάβαμε, όμως, να χαρούμε για τη νίκη μας και, με το που εξελέγη η κυβέρνηση της “επανίδρυσης του κράτους”, εμφανίστηκε κι άλλο σχέδιο “αξιοποίησης” του “οικοπέδου”. Αυτή τη φορά με υπογραφή Βουλγαράκη, έτερου υπουργού πολιτισμού και μια μικρή έκπτωση: έξι (αντί για επτά) τα νέα κτίρια, μικρή μετατόπιση ορισμένων για τη θέα των γειτόνων και ένα μίνι μουσείο σε ένα από τα διατηρητέα. Με Ζαχόπουλο γενικό γραμματέα δυσκόλεψαν τα πράγματα. Αυτή τη φορά, οι συντάκτες των εισηγήσεων ήταν διαβασμένοι: πουθενά δεν μιλούσαν για το συμφέρον του ιδιώτη, μόνο για το συμφέρον του μνημείου. Και η απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων τώρα βγήκε ομόφωνη. 

Έτσι, επανερχόμαστε δικαστικά το 2007, με περισσότερους κατοίκους, και την συνδρομή της Οικολογικής Κίνησης Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλονίκης των Πολιτών και της Οικολογίας, ενώ εντάσσουμε στη νομική μας φαρέτρα και το πολεοδομικό καθεστώς του μνημείου: Η εισήγηση του ΚΣΝΜ, την οποία έκανε δεκτή ο κύριος Βουλγαράκης, προφανώς ως “νόμιμη και ηθική” στηρίζεται στο “δεδομένο” πως υπάρχει υπόλοιπο συντελεστή δόμησης στο ακίνητο. Αλλά οι χάρτες της πολεοδομίας δεν λένε ψέμματα: συντελεστής δόμησης δεν δόθηκε ποτέ στο οικοδομικό τετράγωνο του Αλλατίνη. Ο υποτιθέμενος συντελεστής ήταν απλώς ένα κόλπο, για να πάρουν οι ιδιοκτήτες στις αρχές της “χρυσής” δεκαετίας του 90 την πολύφερνη μεταφορά συντελεστή δόμησης -την μεγαλύτερη που έγινε ποτέ! Και τώρα οι νέοι ιδιοκτήτες διατείνονταν πως περίσσεψε συντελεστής και ήθελαν να τον αξιοποιήσουν. Το Συμβούλιο της Επικρατείας απάντησε γρήγορα και εύστοχα: Άμεσο πάγωμα των εργασιών και στη συνέχεια, το 2010, η οριστική απόφαση που μας δικαίωσε πανηγυρικά: ο χώρος είναι “πολεοδομικά αρρύθμιστος”, αποφαίνεται το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της χώρας. Όπερ σημαίνει πως ουδέποτε έλαβε συντελεστή δόμησης. Άρα δεν μπορεί να χτιστεί! Τόσο απλό. Τελεία και παύλα.

Πλέον, για να χτίσουν οι ιδιοκτήτες, χρειάζονται όχι μόνο την έγκριση του υπουργού πολιτισμού, αλλά και συντελεστή δόμησης, που δεν μπορεί να δοθεί, παρά μόνο με προεδρικό διάταγμα.  Τι σημαίνει αυτό; για να εκδοθεί, πρέπει πρώτα να περάσει, σύμφωνα με το Σύνταγμα και την πολεοδομική νομοθεσία, από τον προληπτικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το κόλπο με την τροπολογία που ακούστηκε τελευταία παλιό, αλλά αντισυνταγματικό. Το είδαμε στον Κισσό, στο Βασιλικό Θέατρο (άλλο σκάνδαλο εκείνο), αλλά και στην πολύκροτη υπόθεση Πάχτα που στοίχισε κάποτε την βουλευτική υποψηφιότητα σε πρωτοκλασάτους του ΠΑΣΟΚ. Σταθερές αξίες του χρεοκοπημένου πολιτικού συστήματος.

Ασφαλώς τα κτίρια δεν μπορούν να ρημάζουν με την δοκιμασμένη εκβιαστική λογική του “ή συντελεστής δόμησης ή οριστική καταστροφή”. Έτσι δικαιώνονται οι φωνές, όπως των Ενεργών Πολιτών – Οικολογία στην Πράξη, που διεκδικούν άμεσα την λύση του θέματος με γνώμωνα το συλλογικό συμφέρον της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης.

Οι μοναδικές νόμιμες επιλογές για το μέλλον του μνημείου:

1. Απαλλοτρίωση του χώρου, με αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων στο πραγματικό σημερινό τίμημα, σύμφωνα με τα δεδομένα που αποτυπώθηκαν στις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Κάτι τέτοιο βέβαια σημαίνει ότι προκύπτει και θέμα αποζημίωσης των νέων ιδιοκτητών από τους παλαιότερους καθώς και επιστροφής των φόρων που κατέβαλλαν στο Ελληνικό κράτος. Σε αυτή την περίπτωση τόσο ο κτισμένος, όσο κι ο κοινόχρηστος χώρος, θα χρησιμοποιηθούν από την κοινωνία της Θεσσαλονίκης με βάση τις ανάγκες των κατοίκων, όπως αυτές θα προκύψουν από υπερτοπική διαβούλευση.

2. Σε περίπτωση απροθυμίας της διοίκησης να διεκδικήσει την απαλλοτρίωση του χώρου, το μόνο που απομένει στους ιδιοκτήτες είναι να αξιοποιήσουν τα υφιστάμενα κτίρια, με βάση την κείμενη νομοθεσία, ειδικά ως προς την μορφή αποκατάστασης και τον σκοπό της χρήσης. Υπενθυμίζουμε άλλωστε, ότι αποτελεί ρητή υποχρέωση των ιδιοκτητών να διατηρήσουν τις υπάρχουσες δομές σε καλή κατάσταση. Σε αυτή την περίπτωση βέβαια και ο (διατηρητέος) περιβάλλων χώρος του διατηρητέου μνημείου, οφείλει να αντιμετωπισθεί ως τέτοιος, δηλαδή θα πρέπει να μείνει αδόμητος, πράσινος και ελεύθερος στην πρόσβαση όλων των πολιτών. Έτσι ακόμα κι αν η ιδιοκτησία του μνημείου δεν αλλάξει, η χρήση του και η μορφή του δεν μπορεί να είναι μόνο ιδιωτική, αλλά και συλλογική υπόθεση.

Σε κάθε περίπτωση, η διαβούλευση με την τοπική κοινωνία για το μέλλον του Αλλατίνι, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, καθώς αναφερόμστε σε μια πόλη που, την ώρα που διεκδικεί τον τίτλο της Πράσινης Πρωτεύουσας 2014, είναι πρωταθλήτρια σε έλλειψη αδόμητων και ελεύθερων χώρων. 

* Η Ελεάννα Ιωαννίδου είναι δικηγόρος- νομικός παραστάτης της ΕΝΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ στο Συμβούλιο Επικρατείας-Εκπρόσωπος Τύπου Οικολόγων Πράσινων

Εκδήλωση για το Αλλατίνη

Εκδήλωση με θέμα την αξιοποίηση των 27 στρεμμάτων του οικοπέδου του Αλλατίνι προς όφελος της πόλης και των πολιτών διοργανώνει η παράταξη ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ – Οικολογία στην Πράξη του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Η εκδήλωση θα γίνει την Τετάρτη 14 Μαρτίου στις 7 το βραδυ στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου στη Διαγώνιο.
 

Εισηγητές στην εκδήλωση θα είναι:
 

• Ελεάννα Ιωαννίδου, νομικός παραστάτης της ΕΝΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ στο Συμβούλιο Επικρατείας 
• Ανδρέας Κουράκης, αντιδήμαρχος αστικου σχεδιασμού Δήμου Θεσσαλονίκης
• Νίκος Ταχιάος, πρώην αντιδήμαρχος αρχιτεκτονικού Δήμου Θεσσαλονίκης
• Σταύρος Υφαντής, εκπρόσωπος της παράταξης ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ- Οικολογία στην Πράξη