Αναφέρομαι στις αξιολογήσεις που κάνουν πρωτίστως η γνωστή τριάδα των Moody΄s, S&P και Fitch, η αποκαλούμενη και trio inferno (τριάδα κόλαση). Βεβαίως, είναι αναφαίρετο δικαίωμα του οποιουδήποτε, εντός κι εκτός της χώρας, να κάνει τις αξιολογήσεις του για την οικονομία και την πορεία της.

Η αξιολόγηση όμως προϋποθέτει τα πραγματικά δεδομένα και σ’ αυτά υπάρχουν πάντα θετικά κι αρνητικά, ανθρώπους με γνώσεις και εμπειρία οι οποίοι θα εργασθούν με βάση αυτά τα δεδομένα κι όχι ό,τι βολεύει, υπαρκτό κι ανύπαρκτο ή υπερτονίζοντας τα αρνητικά, προκειμένου να εξαχθεί ένα προαποφασισμένο συμπέρασμα. Δηλαδή, «πατάει» στα ήδη υπάρχοντα δεδομένα και πως αυτά εξελίχθηκαν το προηγούμενο της αξιολόγησης διάστημα.

Φανταστείτε κάποιον «γιατρό» που χωρίς τα υπάρχοντα δεδομένα του ασθενή, εξετάσεις αίματος, ούρων, ακτινολογικές και άλλες εξετάσεις αλλά και ιστορικό (ενίοτε και οικογενειακό), δίνει γνωμάτευση και κάνει πρόβλεψη. Αυτός βέβαια δεν είναι γιατρός αλλά κομπογιαννίτης και από τέτοιους στην οικονομία, άλλο τίποτα.

Πάρτε τώρα προβλέψεις που δεν «πατάνε» στα υπάρχοντα οικονομικά δεδομένα. Προσθέστε σ’ αυτές την επιδίωξη πολιτικού οφέλους και έχετε «μία από» Στουρνάρα, Σταϊκούρα, Χατζηδάκη και bonus το Μητσοτάκη. Ο Στουρνάρας από τότε που πρωτοεμφανίζεται στο Υπ. Εθνικής Οικονομίας με υπουργό τον Σημίτη (1986) μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει ποτέ μα ποτέ επιτυχημένη πρόβλεψη[1].

Οι προβλέψεις του στο ΙΟΒΕ έχουν αφήσει εποχή. Ως πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ (2000 – 2004) τη στούκαρε. Με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ ως υπουργός οικονομικών (2012 – 2014) δείτε την τσέπη σας. Να μείνουμε όμως στα δύο τελευταία χρόνια. Τι προβλέψεις έκαναν Στουρνάρας, Μητσοτάκης και όλοι στη ΝΔ;

«Δεν θα κλείσει η αξιολόγηση». Έκλεισε. «Δεν θα βγούμε από τα μνημόνια». Βγήκαμε. «Θα μπούμε σε νέο μνημόνιο». Δεν μπήκαμε. «Θα περικοπούν οι συντάξεις». Δεν περικόπηκαν. «Δεν θα βγούμε στις αγορές». Βγήκαμε. «Θα βγούμε με μεγάλο επιτόκιο». Βγήκαμε με μικρό. Κι αφού οι προβλέψεις τους απέτυχαν, μας λένε πως οι δεδομένες επιτυχίες οφείλονται στον Μητσοτάκη που έρχεται!!
Να γράφει ο Κύρτσος: «Ρεκόρ οικονομικής αποτελεσματικότητας Μητσοτάκη προτού καν αναλάβει. Ανεβάζει το Χρηματιστήριο με προεξόφληση της εκλογικής του νίκης. Για τον ίδιο λόγο πέφτουν επιτόκια, κόστος δανεισμού Δημοσίου.» Εντάξει, ο Κύρτσος τα γράφει πάμε παρακάτω. Τα λέει κι ο Μητσοτάκης αλλά αυτός δεν μετράει. Οι σοβαροί(;) Σταϊκούρας και Χατζηδάκης δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτές οι ηλιθιότητες εγγράφονται στο βιογραφικό τους;

Τι λένε οι οίκοι αξιολόγησης 

Η κατρακύλα των δηλώσεων ξεκίνησε πριν περίπου 5 βδομάδες όταν η Moody΄s αναβάθμισε το αξιόχρεο του ελληνικού δημοσίου κατά δύο βαθμίδες, σε Β1 από Β3 κι αυτό είναι το κύριο θέμα μου που θα εξηγήσω στη συνέχεια. Να δούμε όμως λίγα (λόγω χώρου) απ’ αυτά που ο ίδιος ο οίκος αξιολόγησης αναφέρει και παρακαλώ δώστε προσοχή στο χρόνο που χρησιμοποιεί (οι υπογραμμίσεις δικές μου).

• «Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων είναι εδραιωμένο και οι ήδη υλοποιημένες μεταρρυθμίσεις έχουν αρχίσει να αποδίδουν.»
• «Πλέον υπάρχει ιστορικό δημοσιονομικής υπεραπόδοσης, κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί καθώς το μεγαλύτερο μέρος της δημοσιονομικής βελτίωσης οφείλεται σε δομικά μέτρα.»
• «Έχει βελτιωθεί σημαντικά η βιωσιμότητα του χρέους από το πακέτο ελάφρυνσης του περασμένου Ιουνίου.»
• Πρόσφατα (27 Απρ 2019) ο οίκος Fitch γράφει:
• «Η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο “προνομιούχα” προφίλ χρέους μεταξύ όλων των χωρών για τις οποίες διεξάγονται αξιολογήσεις, όσον αφορά τη λήξη και το μέσο επιτόκιο».
• «η Ελλάδα έχει καταγράψει επίτευξη – και υπέρβαση – των δημοσιονομικών στόχων» και «το 2018 το πρωτογενές πλεόνασμα έφθασε το 4,4% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας σημαντικά τον στόχο που είχε συμφωνηθεί με τους πιστωτές (3,5% του ΑΕΠ), πάνω και από τον ίδιο τον στόχο της κυβέρνησης για 4% του ΑΕΠ.»
• «To outlook για τις ιδιωτικές επενδύσεις έχει βελτιωθεί λόγω της σταδιακής αύξησης των καθαρών άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI).»

Μόλις πριν μια βδομάδα ( 9 Μαΐου 2019) η Moody΄s αξιολογεί «πιστωτικά θετικά την έγκριση που πήρε η Ελλάδα για την πρόωρη αποπληρωμή του 40% των συνολικά εκκρεμών υποχρεώσεών της προς το ΔΝΤ» (ακριβό μέρος του δανείου).

Για να μην σας κουράζω. Σ’ αυτές τις διαπιστώσεις των οίκων υπάρχει κάποια εκτίμηση ή κάτι που να αφορά μέλλοντα χρόνο και τον ερχομό του Μητσοτάκη; Έλεος κύριοι της ΝΔ. Μην υποτιμάτε την νοημοσύνη μας. Εδώ και 4 χρόνια κάνετε μια άνευ προηγουμένου καταστροφολογία. Δεν αντιλαμβάνεστε πως λειτουργώντας ως ντελάληδες και προαγωγοί της κλεπτοκρατίας, ως αρουραίοι της εθνικής οικονομίας δεν βλάπτετε τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά την χώρα;

Να ρωτήσω λοιπόν κι εγώ. Γιατί το 2012 δεν έπεφταν τα επιτόκια (αντίθετα είχαν εκτροχιασθεί) αφού η ΝΔ ερχόταν; Τώρα που τα δεκαετή (10ετή) ομόλογα είναι σε ιστορικά χαμηλά είναι γιατί οι αγορές προβλέπουν Μητσοτάκη για τα επόμενα δέκα!! χρόνια κι όχι γιατί τα υπάρχοντα οικονομικά δεδομένα είναι αυτά που είναι κι έχουν την εξέλιξη που έχουν;
Συγνώμη, πάτε καλά; Μήπως παίρνετε τίποτα από το Noor 1; Μήπως σας δίνει τα ληγμένα της η Novartis; Μήπως στη ΝΔ είστε μαζόχες και η ΝΔ είναι κόμμα που αυτοϊκανοποιείται με τις επιτυχίες του ΣΥΡΙΖΑ; Των «κατσαπλιάδων οικονομολόγων» όπως λέγατε τον Τσακαλώτο και τους άλλους του ΣΥΡΙΖΑ.

Συμπεράσματα από τις αξιολογήσεις.

Ας αφήσουμε τον κάθε πικραμένο της ΝΔ να ξεφτιλίζεται κι ας δούμε την αξιολόγηση της Moody΄s για να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα. Επειδή δεν είναι όλοι μυημένοι, παραθέτω τον πίνακα με τις βαθμίδες αξιολόγησης του κάθε οίκου όπως τις δίνει ο ίδιος ο οίκος και πως χαρακτηρίζουν οι αγορές την κάθε βαθμίδα.

Να επαναλάβω πως η αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από την Moody΄s ήταν κατά δύο βαθμίδες (από Β3 σε Β1). Δηλαδή, ήταν και παραμένει στα κερδοσκοπικά αλλά δυο σκάλες πιο πάνω. Σημειώνω ότι ο οίκος S&P στην πρόσφατη (27 Απρ 2019) δική του αξιολόγηση διατήρησε την πιστοληπτική βαθμίδα (Β+) όπως και το θετικό outlook αν και κάποιοι περίμεναν αναβάθμιση σε (ΒΒ-). Έτσι θα «ισοφάριζε» την Fitch οπότε θα ήμασταν τρεις (3) σκάλες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Συνοπτικά. Δύο οίκοι (Moody΄s και S&P) μας αξιολογούν στην πρώτη βαθμίδα των κερδοσκοπικών και ένας (Fitch) στην τελευταία των σκουπιδιών (ΒΒ-) που είναι και η καλύτερη μας. Εύλογο το ερώτημα. Μα καλά, έγινε τόσος ντόρος για την διπλή αναβάθμιση και είμαστε ακόμα μια σκάλα κάτω κι από τα σκουπίδια;

Κατ’ αρχάς να σημειώσω πως ο πρωθυπουργός, το οικονομικό επιτελείο και η κυβέρνηση, δικαίως χαιρέτησαν την (διπλή) αναβάθμιση και πολύ καλά έκαναν. Χωρίς θριαμβολογίες και πανηγυρικούς και επίσης πολύ καλά έκαναν. Κι αυτό δείχνει πως έχουν πλήρη επίγνωση του δρόμου που πρέπει να διανύσει η χώρα.

Η κυβέρνηση καλώς έπραξε και αξιοποίησε αυτήν την αναβάθμιση με την έξοδο στις αγορές και άντλησε ένα ποσό που πλέον αξιοποιεί για την αγορά του ακριβού δανείου του ΔΝΤ. Εκτιμώ πως στην πρώτη ευκαιρία θα βγει ξανά στις αγορές και θα αντλήσει ίδιο ή μεγαλύτερο ποσό. Καλώς θα κάνει γιατί πέραν των άλλων έτσι εμπεδώνεται και αποκαθίσταται η πλήρης εμπιστοσύνη των αγορών που θα αποτυπωθεί και σε νέες αναβαθμίσεις της χώρας.

Υπάρχει όμως κι ένα άλλο εύλογο ερώτημα. Τα τελευταία τρία χρόνια μας έχουν αναβαθμίσει τόσες φορές με πρόσφατη την διπλή αναβάθμιση του οίκου Moody΄s. Που στο διάολο ήμασταν πριν; Στα σκατά ήμασταν φίλτατοι. Στα σκατά. Από το 2010 έως το 2015 η χώρα ουσιαστικά ήταν χρεοκοπημένη. Θυμίζω τα δεδομένα.

Πριν η κρίση σαρώσει τη χώρα, το 2009 ο Καραμανλής παραδίδει στον Παπανδρέου αξιολόγηση, της S&P, (Α-). Σε λίγους μήνες πέφτουμε σε (ΒΒΒ+). Με την χώρα σε μνημόνιο και ΔΝΤ σε (ΒΒ+), δηλαδή σκουπίδια. «Καλά» σκουπίδια αλλά σκουπίδια. Μέσα του 2011 πέφτουμε σε (ΒΒ-), στη συνέχεια σε (Β), ακολουθεί η χαβούζα σκουπιδιών με (CCC-) και πατώνουμε σε (D). Έρχεται ο Τσίπρας και ψάχνει να βρει ένα (1) ευρώ στα ταμεία. Όχι ευρώ δεν βρίσκει αλλά και τις τράπεζες να έχουν εξαντλήσει μέχρι σεντς τα ευρώ του έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας. Οι έχοντες, έχουν ήδη βγάλει τα λεφτά τους στο εξωτερικό και ο Γεωργιάδης (νυν αντιπρόεδρος της ΝΔ) περηφανεύεται από τις TV που ανήκει σ’ αυτούς ενώ προτρέπει τους Έλληνες να κάνουν το ίδιο.

Τελικό συμπέρασμα

Εύκολα πέφτεις από τις επενδυτικές βαθμίδες στα σκουπίδια ή στη χρεοκοπία και πολύ δύσκολα ανεβαίνεις κατηγορία. Για πείτε μου όμως ποιος δεν ξέρει πως το να γκρεμίσεις κάτι είναι πάρα πολύ πιο εύκολο από το να το χτίσεις; Κι αυτό ισχύει είτε μιλάμε για κράτος, είτε μιλάμε για μια επιχείρηση (μικρή ή μεγάλη), είτε μιλάμε για μια ανθρώπινη σχέση.

Η χώρα βρίσκεται στα χέρια του καθενός μας και όλων μας μαζί. Θα πρόκειται για εθνική τραγωδία αν οι θυσίες όλων μας, πάνω που αρχίζουν να αποδίδουν, πάνε στο βρόντο. Σκαλί το σκαλί ανεβαίνουμε και έτσι πρέπει. Να εδραιώνουμε ως χώρα και ως λαός το κάθε σκαλί πριν πάμε στο επόμενο. Η χώρα δεν μπορεί να παραδοθεί και δεν θα παραδοθεί ξανά σ’ αυτούς που την χρεοκόπησαν. Μόνο και μόνο για να έρθει όχι ο άνθρωπος Μητσοτάκης και η ΝΔ, μακάρι να ήταν αυτό το επίδικο, αλλά ο αντιλαϊκός ακραίος νεοφιλελευθερισμός, η ακροδεξιά και τα λαμόγια της κλεπτοκρατίας μαζί με παλιούς και νέους ολιγάρχες που παίζουν τα ρέστα τους στο «χαρτί Μητσοτάκης».

[1] Δεν θα μου προκαλούσε καμία έκπληξη αν το «ιερό τέρας» John Kenneth Galbraith είχε πρότυπο τον Στουρνάρα όταν έλεγε πως : «Η μόνη λειτουργία των οικονομικών προβλέψεων είναι ότι κάνουν την αστρολογία να φαίνεται αξιοπρεπής.»