Μέρα με την ημέρα, όλο και περισσότεροι από εμάς συνειδητοποιούμε πως η νέα θρησκεία της παγκόσμιας αγοράς δεν μπορεί  παρά να λειτουργεί -όπως μάλλον κάθε θρησκεία- ανταγωνιστικά στην δημοκρατία.

Ads

Οι αναλύσεις στοχαστών όπως ο Christopher Lasch και ο Benjamin Barber επαληθεύουν την παγκόσμια πολιτική δυστοπία μιας δημοκρατίας που υποχωρεί υπό το βάρος της αγοράς. Και όταν φυσικά μιλάμε για δημοκρατία δεν τολμούμε καν να φανταστούμε μια κοινωνία στην οποία οι πολίτες θα λαμβάνουν τις σημαντικές – αυτές που αυτοί θεωρούν σημαντικές – πολιτικές αποφάσεις.

Περιοριζόμαστε σε αυτό το οποίο αποκαλούμε δημοκρατία στον δυτικό κόσμο, δηλαδή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, σε μια φιλελεύθερη ολιγαρχία. Ευτυχώς όμως υπάρχουν κάποιες ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις. Ουτοπίες που όπως κάθε ουτοπία μας δείχνουν την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε, παρά τον τελικό προορισμό.

Μια ορεινή ουτοπία

Ο Thomas More “τοποθέτησε” την ουτοπία του στο νησί κάποιου μακρινού ωκεανού. Ένα θαυμαστό και άγνωστο κόσμο μακριά από όλους εμάς. Ίσως όμως τελικά η πραγματικότητα να προτιμά για τις ουτοπίες της τα βουνά και όχι την θάλασσα. Ειδικά αν αυτό το οποίο ψάχνουμε είναι μια πολιτική ουτοπία, δηλαδή μια πραγματική δημοκρατία, τότε μάλλον θα πρέπει να κοιτάξουμε προς την κεντρική Ευρώπη και τα φτωχά σε πόρους αλλά πλούσια σε δημοκρατική παράδοση μέρη που σήμερα ονομάζουμε Ελβετία.  

Ads

image
  
Τι συμβαίνει λοιπόν στην Ελβετία; Αν κάποιος δεν έχει ακούσει κάτι για το πολιτικό της σύστημα μπορεί να διαβάσει ένα ενδιαφέρον κείμενο εδώ ή να δει τον Andreas Ladner να εξηγεί το “εξωτικό” πολιτικό σύστημα της χώρας του. Ένα πολιτικό σύστημα που εδράζεται σε δύο πυλώνες. Τα δημοψηφίσματα πρωτοβουλίας πολιτών και την ομοσπονδοποίηση ίσως στην πιο αγνή μορφή της, δηλαδή σε μια ισχυρή αποσυγκεντροποίηση της εξουσίας η οποία δεν έχει να κάνει σε τίποτα με το κατοπτρικό πολιτικό σύστημα της Ε.Ε., μιας “ομοσπονδοποίησης” βασισμένη στην επικουρικότητα με ό,τι αντι-δημοκρατικό αυτό συνεπάγεται.

Σε λίγες μέρες, την Κυριακή 5 Ιουνίου, οι Ελβετοί πολίτες θα ψηφίσουν ακόμα μια φορά, την δεύτερη για το 2016, για μια πληθώρα θεμάτων που αφορούν την ομοσπονδία, το καντόνι και τον δήμο τους. Σε ομοσπονδιακό επίπεδο θα ψηφίσουν και θα αποφασίσουν για τρεις συνταγματικές πρωτοβουλίες πολιτών καθώς και για το αν θα ακυρώσουν ή αποδεχθούν δύο τροπολογίες ομοσπονδιακών νόμων (ακυρωτικά δημοψηφίσματα). Ας δούμε σε πολύ γενικές γραμμές τα θέματα.

Συνταγματική λαϊκή πρωτοβουλία για ένα βασικό και χωρίς όρους εισόδημα1. Η συζήτηση για ένα βασικό εισόδημα για όλους ξεκίνησε στην Ελβετία την δεκαετία του 80 κυρίως μεταξύ κάποιων κοινωνιολόγων, αλλά δεν είχε ιδιαίτερη απήχηση μέχρι και τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Τον Απρίλιο του 2012 ξεκίνησε η συλλογή των υπογραφών και μέχρι τον Οκτώβριο του 2013 είχαν συγκεντρωθεί 130.000 υπογραφές. Μετά από τρία χρόνια το δημοψήφισμα έφτασε επιτέλους στις κάλπες. Παρά το ότι το κείμενο της πρωτοβουλίας δεν καθορίζει το ύψος του εισοδήματος, οι υποστηρικτές της πρότασης έχουν προτείνει ένα μηνιαίο  ποσό της τάξης των 2.500 ελβετικών φράγκων (2.250€) για κάθε ενήλικα και 625 SF (550€) για κάθε παιδί.

Συνταγματική λαϊκή πρωτοβουλία για μία δίκαιη χρηματοδότηση των μεταφορών2. Η πρωτοβουλία αυτή προτείνει τα έσοδα από την φορολόγηση των υγρών καυσίμων να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την κατασκευή και συντήρηση του οδικού δικτύου. 

Συνταγματική λαϊκή πρωτοβουλία για τα κέρδη των δημόσιων υπηρεσιών3. Τέσσερα νέα περιοδικά σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών κατάφεραν να συλλέξουν τις υπογραφές για αυτή την πρωτοβουλία. Η πρόταση τους έχει ως κύρια σημεία τα εξής: η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί καμία δημόσια υπηρεσία με τρόπο που αυτή να δημιουργεί κέρδος, το οποιοδήποτε πιθανό κέρδος δεν θα προστίθεται στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό και κανένας διευθυντής δημόσιας υπηρεσίας δεν θα αμείβεται περισσότερο από τον αντίστοιχο υπουργό.  
 
Ακυρωτικό δημοψήφισμα ενάντια σε τροπολογίες του νόμου που διέπει την ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή4 και

Ακυρωτικό δημοψήφισμα ενάντια σε τροπολογίες του νόμου που αφορά διαδικασίες σχετικές με το πολιτικό άσυλο5.

Την επόμενη Δευτέρα θα ξέρουμε ποια είναι η βούληση των Ελβετών πολιτών για όλα τα παραπάνω ζητήματα. Μπορεί τα αποτελέσματα να δυσαρεστήσουν κάποιους από εμάς ή να χαροποιήσουν κάποιους άλλους. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην Ελβετία. Η διαφορά είναι πως εκεί αποφασίζουν οι πολίτες. Εδώ ποιος αποφασίζει;
 


1 https://www.swissinfo.ch/eng/xxxxxxxxxxxxxx_poll-finds-basic-income-proposal-doomed-to-fail/42120152

2 https://www.swissinfo.ch/eng/traffic-funding_are-motorists-the-cash-cows-of-switzerland-/42085380

3 https://www.swissinfo.ch/eng/vote-june-5–2016_public-services-in-voter-spotlight/42114660

4 https://www.swissinfo.ch/eng/june-5-vote_swiss-vote-again-on-genetic-screening/42065402

5 https://www.swissinfo.ch/eng/vote-june-5–2016_political-right-tries-to-block-asylum-reform/42082818