Η Σουηδία είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο. Η Κούβα από τις φτωχότερες. Έχουν μερικά κοινά σημεία. Λέγεται ότι έχουν ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα υγείας στον κόσμο. Σχετικά με την πανδημία, βρέθηκαν μακριά από το επίκεντρο της κρίσης. Στην άκρη της Γηραιάς Ηπείρου, οι Σκανδιναβικές χώρες επλήγησαν πολύ λιγότερο από τη δυτική Ευρώπη. Η Κούβα ως νησί, αν και τουριστικό, είναι περισσότερο προστατευμένη. Αλλά αντιμετωπίζοντας τον κοροναιό, οι δύο χώρες παρουσίασαν τελείως διαφορετικά αποτελέσματα.
 
H Σουηδία απέτυχε παταγωδώς. Έχει το θλιβερό ρεκόρ θυμάτων,
πολλαπλάσιων των υπόλοιπων σκανδιναβικών χωρών. Σε πληθυσμό  10, 2 εκατομμυρίων μετρούσε χθες 3.500 θανάτους, η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων ήταν ηλικιωμένοι. Η υπουργός Υγείας ζήτησε ένα είδος συγνώμης: «Αυτό είναι πραγματικά σοβαρό και μια αποτυχία για την κοινωνία ως σύνολο».
 
Με πληθυσμό μεγαλύτερο από τη Σουηδία (11, 3 εκατομμύρια), η Κούβα είχε 79 θύματα. Οι αριθμοί της είναι πολύ καλύτεροι και από γειτονικά κράτη-νησιά, όπως ο Άγιος Δομίνικος (422 θάνατοι σε πληθυσμό 10, 2 εκατομμύρια).
 
Από τα διεθνή ΜΜΕ, το σουηδικό φιάσκο αποδίδεται στη «θεραπεία της αγέλης» που αποφάσισε να εφαρμόσει -μερικά- η κυβέρνηση. Αυτή δεν είναι ούτε η μισή αλήθεια. Η αλήθεια είναι, ότι το άλλοτε διάσημο διεθνώς σουηδικό σύστημα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, έχει τα τελευταία χρόνια ιδιωτικοποιηθεί και απαξιωθεί. Αντιγράφω από ένα ρεπορτάζ της Ντόιτσε Βέλλε: «Οι 3 στους 4  άνω των 70 ετών, που θέρισε ο ιός, είχαν να κάνουν με την οργανωμένη γεροντική περίθαλψη… Σε 540 συνολικά γηροκομεία, το κατώτερο προσωπικό των οποίων απαρτίζεται από μετανάστες και πρόσφυγες. ..Το προσωπικό  για λόγους οικονομικούς αδυνατεί να μείνει σπίτι όταν ασθενεί».

Πολλά από τα γηροκομεία όπου σημειώθηκαν οι εκατόμβες, έχουν παραδοθεί σε ιδιώτες. Ένα από αυτά ήταν ο οίκος ευγηρίας Berga, όπου σε λιγότερο από έναν μήνα απεβίωσε το ένα τρίτο των φιλοξενούμενων. Την ευθύνη για τη λειτουργία των γηροκομείων, έχει στη Σουηδία η τοπική αυτοδιοίκηση. Στο επίκεντρο της επιδημίας, τον δήμο της Στοκχόλμης, η τρίτη ηλικία ήταν στην αρμοδιότητα δημοτικού συμβούλου του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος. Το κόμμα αυτό έχει συχνά συμπλεύσει ψηφοθηρικά με τους ακροδεξιούς εθνικολαϊκιστές και από κοινού ζητούν περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις.
 
Η ανέκαθεν πρωτοπόρος στην πρόνοια Σουηδία, είχε τις λιγότερες κατά κεφαλή νοσοκομειακές κλίνες, από κάθε άλλη χώρα της ΕΕ, παραμονές του κορωνοϊού. Το 96% των δήμων προετοιμαζόταν να προβεί εντός του 2020 σε περικοπές στον τομέα της περίθαλψης, ύψους 2 δις. Οι διάδρομοι των νοσοκομείων ήταν ασφυκτικά γεμάτοι, όπως και κάθε άλλος χώρος εκτός θαλάμων. Γιατροί και νοσοκόμοι είχαν σηκώσει προ πολλού τα χέρια ψηλά: «Έχουμε εισαγωγές επειγόντων και συμβαίνει να μην προλαβαίνουμε να τους εξετάσουμε πριν περάσει 48ωρο». Όλα αυτά πριν τη πανδημία.
 
Κατά τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Γιαν Γκιγιού, γράφει η  Ντόιτσε Βέλλε, αυτό που διαχωρίζει τη Σουηδία από Δανία, Νορβηγία και Φινλανδία είναι η ευρύτερη ιδιωτικοποίηση του τομέα της υγείας. «Οι ιδιωτικοποιήσεις σήμαιναν λιγότερο προσωπικό, προσωρινές προσλήψεις χωρίς δικαίωμα ασφάλισης ασθενείας, έκτακτο προσωπικό με πληρωμή ανά ώρα. Αν οι εργαζόμενοι αυτοί μείνουν σπίτι για λίγο βήχα, δεν έχουν πως να πληρώσουν το νοίκι. Πρόκειται για μέτρα αύξησης του κέρδους. Η μικρή παράπλευρη απώλεια ήταν η αυξημένη θνησιμότητα».
 
 Στην Κούβα, η κυβέρνηση πήρε περιοριστικά μέτρα στις 21 Μαρτίου. Παρότι η αποφυγή κοινωνικών συναναστροφών είναι δύσκολη σε φτωχές κοινωνίες όπως η κουβανική, όπου ολόκληρες οικογένειες ζουν σε ένα σπίτι και πολλοί αναγκάζονται να βγουν για να δουλέψουν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν τα δημόσια μέσα μεταφοράς, το σύστημα υγείας ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά. Η υγεία θεωρείται στη χώρα ανθρώπινο δικαίωμα. Τα δύο τρίτα του εθνικού προϋπολογισμού της Κούβας πηγαίνoυν στη χρηματοδότηση τριών τομέων: εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση.
 
Από το ξέσπασμα του COVID-19, τουλάχιστον 18 χώρες ζήτησαν την αποστολή ταξιαρχών από  Κουβανούς γιατρούς, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ακόμα και στα νοσοκομεία της  Νέας Υόρκης εργάζονται Αμερικανοί γιατροί, που έχουν εκπαιδευθεί στο νησί.
 
 Η Κούβα, όπου γίνονται εντατικές έρευνες για ένα εμβόλιο, έχει σήμερα ένα φάρμακο που ονομάζεται Interferon Alfa-2B και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του COVID-19 . Έχει σταλεί ήδη σε μέρη όπως η Κίνα και η Ιταλία, με 72 χώρες να το ζητούν συνολικά. Είχε ήδη θετικά αποτελέσματα στην Κίνα και αναφέρεται από την κινεζική φαρμακευτική ένωση ως ένα από τα κορυφαία φάρμακα για τη θεραπεία αναπνευστικών δυσκολιών που σχετίζονται με τον ιό.
 
Πέρα όμως από το δημόσιο ή το ιδιωτικοποιημένο σύστημα υγείας και πρόνοιας, υπάρχει και κάτι άλλο που έκανε τη διαφορά ανάμεσα στις δύο χώρες. Το γεγονός ότι στη Σουηδία δεν προφυλάχθηκαν οι ηλικιωμένοι, αντανακλά και μια νοοτροπία για το ποιος είναι χρήσιμος στη κοινωνία και ποιος δεν πειράζει και να πεθάνει. Πιο κυνικά η αλήθεια ειπώθηκε στη Βρετανία, όταν η Telegraph έγραψε ότι «ο COVID-19 μπορεί να αποδειχθεί ευεργετικός, καθώς εξολοθρεύει δυσανάλογα τα γηραιότερα εξαρτημένα άτομα» και οι Sunday Times ότι «ο υπερβολικός φόβος της αρρώστιας και του θανάτου έχει αδρανοποιήσει το έθνος και διαβρώνει την εργασιακή ηθική μιας γενιάς». Η «ανοσία της αγέλης»,  είναι το μαγικό χέρι της αγοράς σε συνθήκες πανδημίας.
 
Μετά από σχεδόν 60 χρόνια ενός αμείλικτου και απάνθρωπου αμερικανικού εμπάργκο, οι φτωχοί Κουβανοί έχουν αναπτύξει το αίσθημα της αλληλεγγύης που εξαϋλώνεται στις δυτικές καταναλωτικές κοινωνίες. Μια Αμερικανίδα δικηγόρος που βρέθηκε στην Αβάνα τις μέρες της πανδημίας, παρατηρούσε  «μια πιο βαθιά αξία στην κουβανική κοινωνία: πρόκειται για μια χώρα που κατανοεί βαθιά τι σημαίνει συλλογικός αγώνας και πώς είναι κρίσιμος για την επιβίωση όλων. .. Οι άνθρωποι μοιράζονται τα πάντα μεταξύ τους: πληροφορίες, φαγητό, στέγαση και μεταφορά. Η κοινή χρήση είναι ενσωματωμένη στον ίδιο τον ιστό της κοινωνίας και στην ουσία του να είσαι Κουβανός. Όπως λέει και το ρητό, οι Κουβανοί δεν μοιράζονται αυτό που έχει απομείνει, μοιράζονται αυτά που έχουν».
 
Ξέρω ότι το πολιτικό σύστημα στην Κούβα κάθε άλλο παρά ιδανικό είναι, ότι υπάρχουν σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ότι η αναγκαία μεταρρύθμιση του συστήματος εμποδίζεται από την αμερικανική επιθετικότητα, ενώ η πολεμική ατμόσφαιρα που προκαλεί ο εχθρός χρησιμοποιείται από την εξουσία για να μην προχωρήσει  σε μεταρρυθμίσεις.
 
Αλλά η Κούβα δεν μπορεί να συγκρίνεται με τη Δανία, παραδείγματος χάριν, σε ότι αφορά τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Σε πολλές από τις γειτονικές της χώρες, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη και με αυτές θα έπρεπε να συγκρίνεται. Αν όμως κάποιοι επιμένουν να κάνουν τη σύγκριση με τη Σουηδία, ας την κάνουν παντού: και στο θέμα της δημόσιας υγείας, της κοινωνικής φροντίδας και στα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της πανδημίας.