Με την κ. Κεραμέως συμφωνούμε απόλυτα σε δυο βασικά σημεία. Το ένα είναι ο ορισμός της αριστείας. Όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα η υπουργός Παιδείας, η αριστεία δεν συνοψίζεται στο στιγμιότυπο που κόβει ο αθλητής (της ζωής) το νήμα. Η αριστεία είναι μια διαρκής και εφ’ όρου ζωής προσπάθεια να ξεπεράσει κανείς τον εαυτό του. Έχω τη βεβαιότητα ότι ο Αριστείδης Μπαλτάς, που κατασυκοφαντήθηκε όταν είπε ό,τι είπε, δεν θα διαφωνούσε καθόλου σ’ αυτό.

Το δεύτερο σημείο στο οποίο συμπίπτουμε με την κ. Κεραμέως είναι ότι οι σπουδές θα πρέπει να έχουν τον χαρακτήρα μιας πειθαρχημένης διαδικασίας. Όχι για τους λόγους που νομίζουν οι πουριτανοί κι νοσταλγοί του αυταρχικού σχολείου, αλλά διότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να προετοιμάζουν τους νέους ανθρώπους για τις περιοριστικές συνθήκες που υπάρχουν στη ζωή και να καλλιεργούν σιγά-σιγά τον αυτοέλεγχο, την ορθολογική εκτίμηση των πραγμάτων και την ικανότητα λήψης γρήγορων αποφάσεων. Οι μαθητές και οι φοιτητές που δεν έχουν μάθει να εκτιμούν τί είναι βραχυπρόθεσμο και τί μακροπρόθεσμο, τί είναι συχνό και τί είναι σπάνιο, τί είναι απλό και τί σύνθετο, δεν έχουν τα κατάλληλα εφόδια για να ανταπεξέλθουν στη σύγχρονη πραγματικότητα. Υποθέτω ότι σ’ αυτό δεν θα διαφωνούσε κανείς, πέρα απ’ τους έξαλλους και τους εκ πεποιθήσεως «χύμα».

Το πρόβλημα με την κ. Κεραμέως είναι ότι η πρακτική της δεν ακολουθει τη ρητορική της. Ας πούμε, πώς εναρμονίζονται οι απόψεις της υπουργού με την εισαγωγή μιας καθαρά αντι-εκπαιδευτικής και εντελώς ανορθολογικής διαδικασίας στην επιλογή των σημαιοφόρων στα δημοτικά σχολεία; Καλά, δεν καταλαβαίνουν τα τζιμάνια του υπουργείου Παιδείας ότι η μέθοδος που προτείνουν θα προκαλέσει μύρια όσα ψυχολογικά τραύματα στα παιδιά, χωρίς να καλλιεργεί –όπως πιστεύουν- την ευγενή άμιλλα; Στα δημοτικά σχολεία πολλά –έως πάρα πολλά- παιδιά παίρνουν «10, άριστα». Αυτά τα παιδιά θα μαζεύονται τώρα στον έναν πόλο, τον πολυπληθή, για να γίνει και πάλι κλήρωση και να επιλεγεί η/ο σημαιοφόρος. Στον άλλο πόλο, τον βόρειο, θα εκτοπίζονται «οι δεύτεροι» μαθητές, οι λιγότεροι, για ν’ αρχίσει έτσι η εντατική τους εκπαίδευση στην ηττοπάθεια και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, που θα τους οδηγήσει μετά στα «μαγαζιά» και στα απαξιωμένα εκπαιδευτήρια.

Δεν είναι αυτό το μόνο –ούτε το κυριότερο- λάθος στον λογαριασμό που κάνει το υπουργείο προωθώντας τη συγκεκριμένη ρύθμιση. Σαν να μην έχουν περάσει αυτοί οι άνθρωποι από την παιδική ηλικία, παραγνωρίζουν το γεγονός ότι τα μόνα πράγματα που απασχολούν τα 12χρονα είναι το παιχνίδι (με τη μπάλα ή το κινητό) κι οι παιδικοί έρωτες, που σκάνε σαν μπουμπούκι μόλις εμφανιστεί το πρώτο χνούδι στο πρόσωπο κι η πρώτη υποψία τριχοφυίας στο εφηβαίο. Πού απευθύνεται αλήθεια η «αριστεία» που διατυμπανίζει το υπουργείο;  Στο αθώο ζωάκι που υπάρχει μέσα στο κάθε παιδί, για να το κάνει πιράνχας που λιγουρεύεται τα αδελφάκια του; Κάποιος πρέπει να εξηγήσει στην κ. Κεραμέως ότι το παιδάκι με τα μεγάλα γιαλιά και το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» υπό μάλης δεν είναι φωτογραφία ενός μαθητή απ’ το Δημοτικό Κυψέλης. Είναι καρτούν απ’ το Μάπετ σόου.

Το έχω ξαναπεί. Παρά τις σπουδές της σε γνωστά ιδρύματα του εξωτερικού και την εξοικείωση της με τα διεθνή δεδομένα, το μόνο που έχει καταφέρει ως τώρα η υπουργός Παιδείας είναι να δημιουργήσει περισσότερη ασάφεια. Τη μία άγεται και φέρεται από τους θρησκόληπτους και την άλλη παρασύρεται από τους ασυνάρτητους νεοφιλελεύθερους της παράταξής της. Για τους αυθεντικούς φιλελεύθερους της Ευρώπης –και φυσικά για όλους εμάς, τους πιο προοδευτικούς- οι παρεμβάσεις που κάνει τελευταία είναι αδιανόητες.

Περνάω όμως στο δεύτερο θέμα. Η κ. Κεραμέως δήλωσε πρόσφατα ότι ο λόγος για τον οποίο θα πρέπει να διαγράφονται οι «αιώνιοι φοιτητές» είναι για να υπάρχει μια πειθαρχία και μια τάξη στο πρόγραμμα σπουδών. Όπως προείπα, ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, βλέπω κι εγώ την ανάγκη να γίνει πιο συνεκτική –και πιο αυστηρή, αν  έτσι πρέπει- η εκπαιδευτική διαδικασία στα Πανεπιστήμια. Αλλά επιτυγχάνεται αυτό με τις διαγραφές των «βραδυπορούντων» φοιτητών, ένα μέτρο που είναι ανήκουστο στη διεθνή ακαδημαϊκή πρακτική; Κακά τα ψέματα. Ο ένας λόγος για τον οποίο βραδυπορούν οι φοιτητές στις σπουδές τους είναι η φτώχεια που αντιμετωπίζει μεγάλη μερίδα της κοινωνίας και η ανάγκη να δουλεύουν όσοι μπορούν σε κάθε οικογένεια. Ο δεύτερος λόγος είναι ο «φοιτητοπατερισμός», που παραμένει αλώβητος στα Πανεπιστήμια από την εποχή που οι φοιτητικές παρατάξεις ανέβαζαν και κατέβαζαν διοικήσεις. Η δήθεν φιλο-φοιτητική που ακολουθείται είναι εκείνη  που συντηρεί τον απεριόριστο αριθμό εξεταστικών ευκαιριών, χωρίς προϋποθέσεις (κοινωνικές, υγείας ή άλλες) και επιτρέπει ορισμένοι φοιτητές να φτάνουν στο πτυχίο, ενώ ακόμη χρωστούν μαθήματα του πρώτου έτους.

Στο συγκεκριμένο θέμα, η κ. Κεραμέως ασχολείται με τα συμπτώματα και όχι με τις αιτίες της «νόσου». Αν ήθελε το υπουργείο να βάλει τάξη στις προπτυχιακές σπουδές, θα έκανε δύο πολύ απλά πράγματα. Πρώτον, θα μεριμνούσε για να υποστηριχθούν οικονομικά οι μη προνομιούχοι φοιτητές. Και δεύτερον, θα ζητούσε από τα Πανεπιστήμια να ευθυγραμμιστούν σε ό,τι αφορά τις εξετάσεις και τη μετάβαση από το ένα έτος σπουδών στο άλλο με τα υπόλοιπα Πανεπιστήμια του κόσμου. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς Αϊνσταϊν για να το καταλάβει. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο, υποψιάζομαι ότι το υπουργείο Παιδείας, που σίγουρα διαθέτει αρκετή συλλογική ευφυϊα, δεν το ενδιαφέρει πραγματικά να βάλει τάξη στις προπτυχιακές σπουδές, αλλά κάτι άλλο. Τί ωραία! Η κυβέρνηση σε ρόλο αντιπολίτευσης.

Δεν θέλω να μπω σε θεωρίες συνωμοσίας ούτε να υποστηρίξω ότι μετά βεβαιότητος η υπουργός επιδιώκει να διατηρήσει την αταξία που υπάρχει στο δημόσιο Πανεπιστήμιο σκοπίμως για να παραδοθεί η ανώτατη εκπαίδευση στους ιδιώτες. Πιστεύω όμως ότι δεν έχει επεξεργασθεί μια πραγματική ατζέντα για την Παιδεία. Κι έτσι ενεργεί αταβιστικά, κάνοντας το μόνο που έχει συνηθίσει να κάνει ως βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας: μια «κατ’ αντιπαράθεση» πολιτική προς τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το λέω λοιπόν καλοπροαίρετα και μετά λόγου γνώσεως: η υπόθεση της Παιδείας είναι ιερή. Κι αυτοί που εντέλλονται να την υπηρετήσουν πρέπει να έχουν αίσθηση των ευθυνών τους, αν όχι ως πολιτικοί, τουλάχιστον ως γονείς. Στο τέλος-τέλος, κι οι υπουργοί Παιδείας έχουν παιδιά. Το «αποστειρωμένο» περιβάλλον των ιδιωτικών σχολείων δεν πρόκειται να τα προφυλάξει από τις αβεβαιότητες που υπάρχουν στην πραγματική ζωή κι από τα τραύματα που θα υποστούν αργότερα από τους κατάφορα αδικημένους, μόλις βρεθούν σ’ ευάλωτη θέση ή σ’ ένα περιβάλλον που δεν ακολουθεί τις νόρμες τους.

Η μία όψη της «αριστείας» που καταλήγει σε ρετσινιά είναι η μοναξιά. Η άλλη όψη είναι η αντικοινωνική συμπεριφορά κι η επιθετικότητα, που προκύπτουν συχνά όταν οι παρίες της ζωής συνειδητοποιούν τί τους έχει συμβεί και παίρνουν ανάποδες.