Ξανά για τη ψυχική υγεία; Ναι. Ξανά και ξανά. Γιατί δυστυχώς το θέμα δεν είναι για ένα κείμενο. Ίσως μάλιστα το κείμενο ή τα κείμενα να είναι και το λιγότερο. Γιατί έχουμε να κάνουμε με κάτι που και διαδεδομένο είναι και απαιτεί το σύνολο των παραγόντων της πολιτειακής και πολιτικής ζωής να πάψουν να το υποτιμούν. Ή να πιστεύουν ότι θα λυθεί ως δια μαγείας με κάποιον αυτόματο πιλότο.

Ας συνειδητοποιήσουμε λοιπόν ότι αυτά τα περί cocooning που μας έλεγε στην αρχή της πρώτης καραντίνας ο πρωθυπουργός – Μωυσής – Τσόρτσιλ – Κένεντι – δεν θυμάμαι τι άλλο έχουν προσθέσει οι αγιογράφοι του, δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Τα κάπως εξεζητημένα περί δήθεν bonding που θα ανακαλύπταμε με τους συγγενείς μας στα σπίτια μας, δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα που βιώνουμε πλέον στους τέσσερις τοίχους των ιδιωτικών μας φυλακών.

Την πραγματικότητα της έκρηξης των ψυχικών νόσων, εκείνων που προϋπήρχαν και επιδεινώθηκαν. Εκείνων που δημιουργήθηκαν αυτούς τους μήνες. Με θύματα μεγάλους και νέους. Με τους τελευταίους να πρέπει να διαχειριστούν, χωρίς καμία προετοιμασία, δύο αόρατες απειλές: του ιού και της ψυχικής τους υγείας. Η κατάργηση κάθε κοινωνικής δραστηριότητας, οι εξ αποστάσεως σχέσεις, η ανασφάλεια, το άγχος δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για διατάραξη της ψυχικής ισορροπίας σε μια, ούτως ή άλλως, κρίσιμη περίοδο για το μέλλον τους. Επιπλέον αυτή η εξέλιξη δεν αφορά απλά μια ηλικιακή ομάδα.

Αφορά τη λειτουργία της Δημοκρατίας, που, όπως σημείωνα στο προηγούμενο σημείωμά μου, επιβάλλει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση, με ευρεία κινητοποίηση, ανάληψη της ευθύνης και δράσης από κυβέρνηση, κόμματα και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Γιατί η υπόθεση της ψυχικής υγείας δεν ανήκει στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Ακριβώς το αντίθετο ισχύει. Η δε απειλή αφορά την κοινωνία και την οικονομία γιατί οι νέοι δεν είναι η μόνη ομάδα που, λόγω παρατεταμένου εγκλεισμού, αδυναμίας διεξόδων ψυχαγωγίας, συνύπαρξης με φίλους, βρίσκεται αντιμέτωπη με ψυχικές ανισορροπίες και παθογένειες. Οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα, οι γυναίκες, οι πρόσφυγες στα κέντρα υπό τις άθλιες συνθήκες, οι τρόφιμοι ιδρυμάτων (από φυλακές ως οίκους ευγηρίας), οι άστεγοι, οι εξαρτημένοι αλλά και… λίγο πολύ όλοι μας είμαστε το ίδιο θύματα μιας κατάστασης που μπορεί να μην τραβά τα φώτα δημοσιότητας, όπως ο covid-19, είναι όμως εξίσου καταστροφική της δημόσιας υγείας, με τεράστιες συνέπειες στην κοινωνική συνοχή και την οικονομική δραστηριότητα.

Και το τραγικότερο είναι η αδιαφορία της κυβέρνησης, που μαρτυρά και την αποτυχία της στη διαχείριση της πανδημίας, για τις συνέπειες των παρατεταμένων λοκντάουν. Αυτών που ο Μάικ Ράιαν, Εκτελεστικός Διευθυντής Υγειονομικών Κρίσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, παρομοίαζε με «ογκώδη αντικείμενα που δεν μοιάζουν με χειρουργικά εργαλεία αλλά με σφυριά». «Και ορισμένες φορές χτυπάς με ένα πολύ μεγάλο σφυρί επειδή δεν ξέρεις πού ακριβώς είναι το καρφί».

Θύμα του «σφυριού» και η ψυχική υγεία, που εξελίσσεται μεν στην ιδιωτική σφαίρα του καθενός, με ανυπολόγιστες όμως συνέπειες στη δημόσια σφαίρα. Με δεδομένο ότι από αυτή την επικίνδυνα ανέμελη και τραγικά ανάλγητη κυβέρνηση δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτε, μήπως θα έπρεπε να αναλάβουμε εμείς δράση από… χθες;

ΥΓ: Μπορεί το πρώτο βήμα να είναι η συνειδητοποίηση ότι δεν πρόκειται για ήσσονος σημασίας θέμα. Δεύτερον ότι μας αφορά. Ακόμη κι αν νομίζουμε το αντίθετο. Ας ανοίξουμε τα μάτια μας και κοιτάξουμε γύρω μας. Θα εκπλαγούμε…