Το μακάβριο μέτρημα των γυναικοκτονιών στη χώρα μας για το 2021 «έκλεισε» στις 17, αποκαλύπτοντας την ύπαρξη μιας παράλληλης πανδημίας, που φουντώνει πίσω από κλειστές πόρτες και κλειστά στόματα. Αυτή του ακραίου σεξισμού και της έμφυλης βίας που καταλήγει στη γυναικοκτονία.

Ads

Οι γυναικοκτονίες δεν είναι, φυσικά, αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, αλλά μάστιγα για τις γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με έρευνα της Υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και την Πρόληψη της Εγκληματικότητας, το 2020 δολοφονήθηκαν παγκοσμίως 81.000 γυναίκες και κορίτσια. Μάλιστα, περίπου 47.000 δολοφονήθηκαν από σύντροφο ή μέλος της οικογένειας. Μια γυναίκα δολοφονείται μέσα στο σπίτι της κάθε 11 λεπτά…

Στην Ευρώπη, η σοβαρότατη έλλειψη επίσημων στοιχείων για την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες – καθώς πολλά Κράτη Μέλη παρέχουν ελάχιστα ή και καθόλου στοιχεία, πράγμα που καθιστά αδύνατη τη στατιστική ανάλυση και τη σύγκριση μεταξύ των κρατών μελών – αποκαλύπτει την προβληματική και ανεπαρκή αντιμετώπιση του φαινομένου από τα περισσότερα Κράτη Μέλη.

Το Ευρωκοινοβούλιο από την πλευρά του, προβαίνει σε πρωτοβουλίες για την αναγνώριση και την αντιμετώπιση του προβλήματος της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών. Πιο πρόσφατο παράδειγμα η υπερψήφιση μιας ιστορικής νομοθετικής πρωτοβουλίας, που ζητά από τα κράτη μέλη στοχευμένη νομοθεσία και πολιτικές εναρμονισμένες με τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την αντιμετώπιση όλων των μορφών έμφυλης βίας και διακρίσεων· που καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει ως έγκλημα στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο την έμφυλη βία, ενώ καταγγέλλει την γυναικοκτονία ως την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας κατά των γυναικών.

Ads

Στην Ελλάδα, χάρη στους αγώνες του κινήματος όσο και των συγγενών των θυμάτων, ώστε να μην ξεχαστούν, να μην παραχαραχθεί η μνήμη τους, καθώς και χάρη στον κομβικό ρόλο των social media στην ευαισθητοποίηση του κοινού, γίνονται αργά βήματα προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης της γυναικοκτονίας σε κοινωνικό επίπεδο.

«Πες την με τ’ όνομά της – Γυναικοκτονία»: Στα ΜΜΕ, παρουσιαστές και άνθρωποι με δημόσιο λόγο αρχίζουν (ή αναγκάζονται) να χρησιμοποιούν τον όρο, αντί για εκφράσεις – ξέπλυμα του γυναικοκτόνου όπως «έγκλημα πάθους» κ.α. Στην πολιτική σκηνή, γυναίκες και άνδρες πολιτικοί – του προοδευτικού τόξου – φέρνουν το θέμα στο προσκήνιο, αφουγκραζόμενοι το αίτημα της κοινωνίας για αναγνώριση και αντιμετώπιση και σε πολιτικό και σε νομικό επίπεδο.

Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-ΠΣ κατέθεσε δις μια τεκμηριωμένη και καίρια τροπολογία για την νομική αναγνώριση του όρου και την ξεχωριστή αναφορά του στον Ποινικό Κώδικα, για να λάβει χλευαστικές και εμπρηστικές απαντήσεις από τον Υπουργό Δικαιοσύνης Τσιάρα, που την απέρριψε.

Η απάντηση ήρθε όχι μόνο από την κοινωνία και το πλήθος αντιδράσεων στην αναλγησία που επέδειξε ο Υπουργός, όχι μόνο από το φεμινιστικό κίνημα, αλλά και από τα χείλη του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Β. Πλιώτα, ο οποίος μέσα από εγκύκλιο προς τους εισαγγελείς Εφετών της χώρας, υιοθετεί τον όρο «Γυναικοκτονία» και εισάγει στη δημόσια συζήτηση το συγκεκριμένο έγκλημα ως ξεχωριστό αδίκημα στο κεφάλαιο δίωξης της ανθρωποκτονίας του Ποινικού Κώδικα.

Πρέπει να καταστεί σαφές πως η αναγνώριση του όρου δεν έχει να κάνει με την επιμέτρηση της ποινής, αλλά αποσκοπεί στην ορατότητα, στη δημιουργία συλλογικής συνείδησης κι ευθύνης απέναντί στη γυναικοκτονία, στην πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών. Η νομική κατοχύρωση του όρου δεν υποβαθμίζει τη σημασία της ανθρωποκτονίας αλλά αναδεικνύει την ύπαρξη της γυναικοκτονίας, τη δολοφονία μιας γυναίκας ΕΠΕΙΔΗ είναι γυναίκα, όπως ορίστηκε το 1976 και αναγνωρίζεται πλέον από τα Ηνωμένα Έθνη για την ιδιαιτερότητά της. Με την κατοχύρωση του όρου αποδίδεται η πρέπουσα σοβαρότητα στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών, με έντονο σημασιολογικό και συμβολικό αντίκτυπο.

Το 2021 έχει παραδώσει εδώ και 14 ημέρες τη σκυτάλη στο νέο έτος, ένα έτος που πρέπει να μας βρει ακόμη πιο αποφασισμένους και έτοιμους να χτυπήσουμε το πρόβλημα στον πυρήνα του:

  • Με διαρκή και έντονη πίεση για εφαρμογή πολιτικών πρόληψης: Χρειάζεται Α) οργανωμένη συλλογή στατιστικών στοιχείων απ’ όλα τα Κράτη ανά φύλο, και καταγραφή των δολοφονιών γυναικών από άνδρες του περιβάλλοντος τους Β) επιμόρφωση του ιατρικού/νοσηλευτικού προσωπικού και της αστυνομίας για συλλογή αναλυτικών στοιχείων σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, κακοποίησης, γυναικοκτονίας και Γ) ευαισθητοποίηση, ώστε να παρέχεται άμεση βοήθεια στα θύματα έμφυλης βίας που καταγγέλλουν ή εμφανίζουν σημάδια κακοποίησης, και όχι αδιαφορία από την πλευρά των αρχών, Δ) δυναμική νομοθετική και κρατική παρέμβαση και σε περιπτώσεις ψυχολογικής βίας (όπως έλεγχος των κινήσεων των γυναικών από συντρόφους/συζύγους, stalking, εκδικητική πορνογραφία, εκφοβισμός μέσω του διαδικτύου) και όχι μόνο ακραίας σωματικής έμφυλης βίας (κακοποίηση, βιασμός) και μέτρα προστασίας των θυμάτων έμφυλης βίας πριν γίνουν θύματα γυναικοκτονίας Ε) αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος, ώστε να αρχίσει να ξεριζώνεται ο σεξισμός, τα έμφυλα στερεότυπα, η ανισότητα των φύλων ως παράγοντες που κανονικοποιούν την έμφυλη βία και τη γυναικοκτονία.
  • Με υπεράσπιση τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο του αιτήματος για νομική αναγνώριση του όρου «Γυναικοκτονία» και απαλοιφή της αναγνώρισης του ελαφρυντικού «εν βρασμώ ψυχής», καθώς και με νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα διασφαλίζουν την προστασία ιδιαίτερα ευάλωτων κατηγοριών.
  • Με δυναμικές πολιτικές παρεμβάσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και τη λογοδοσία όσων κρατών εξακολουθούν να κωφεύουν μπροστά στο πρόβλημα της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών.
  • Με αποφασιστική και έμπρακτη αρωγή στον αγώνα των γυναικών για ίσα δικαιώματα στην αυτοδιάθεση, την ασφάλεια, τη ζωή.

Το χρωστάμε σε όλες τις γυναίκες του κόσμου που έχασαν τη ζωή τους στα χέρια γυναικοκτόνου, σε όλες τις γυναίκες – θύματα έμφυλης βίας που ζουν καθημερινά την κακοποίηση και τον φόβο για τη ζωή τους.

Καμία λιγότερη, ποτέ ξανά.

* Ο Κώστας Αρβανίτης είναι ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία/ The Left, μέλος της επιτροπής LIBE (Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.