Η καλοκαιρινή ραστώνη και το θέαμα των Ολυμπιακών και διεθνών αθλητικών συναντήσεων προσφέρονται για χαλαρές συζητήσεις, οι οποίες ενίοτε μπορεί να είναι σημαντικές. Τα λόγια του Ιακωβίδη από το Τόκυο συγκίνησαν πολλούς και όλοι ευχόμαστε κάτι να γίνει από πλευράς πολιτείας και χορηγών για την υποστήριξη αθλητών που δεν έχουν τα έσοδα του ποδοσφαίρου ή του μπάσκετ. 

Ο αθλητισμός μπορεί να περάσει και πολλά θετικά μηνύματα, ιδιαίτερα σε νέους, καθώς και σε γονείς, προπονητές και εκπαιδευτικούς που καθοδηγούν τα παιδιά για να πετύχουν στον αθλητισμό και στη ζωή.  Τα λόγια μεγάλων αθλητών, όπως αυτά που αναφέρονται παρακάτω, μπορούν επίσης να επηρεάσουν την κουλτούρα των διοικούντων ώστε να δημιουργούν σπουδαίες ομάδες που στοχεύουν στην αριστεία από κάθε άποψη και στο ευρύτερο καλό!

Ένα μήνυμα είναι η ενεργός συμμετοχή, η άθληση των παιδιών. Για παράδειγμα:

1. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει καθημερινή άθληση τουλάχιστον μιας ώρας των νέων για βελτίωση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας.
2. Ο ΟΗΕ προτείνει το νεανικό αθλητισμό ως όχημα για αποτελεσματική κοινωνικοποίηση, ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, ευκαιρία για γνωριμία και αλληλοκατανόηση διαφορετικών ανθρώπων και λαών.
3. Οι αρχαίοι Έλληνες ανέπτυξαν τον αθλητισμό και εφηύραν το γυμνάσιο για την διαπαιδαγώγηση των νέων.  Η ακαδημία του Πλάτωνα ήταν γυμναστήριο και από τότε ο όρος Ακαδημία διεθνοποιήθηκε για να δηλώνει παγκοσμίως την ανάπτυξη της γνώσης.

Ένα σχετικό μήνυμα του αθλητισμού με σημαντική παιδαγωγική αξία, είναι η συνεχής βελτίωση μέσα από προσπάθεια και σκληρή δουλειά (προ-πονώ). Οι κορυφαίες αθλητικές επιδόσεις κερδίζουν το θαυμασμό για το τεράστιο και μοναδικό ταλέντο που στιγμιαία προβάλλει στα μάτια μας. Ωστόσο, αν ρωτήσετε τον Στέφανο Ντούσκο που κέρδισε το πρώτο χρυσό μετάλλιο για την Ελλάδα στο Τόκυο, ή οποιονδήποτε Ολυμπιονίκη και κορυφαίο αθλητή ή αθλήτρια, όλοι θα σας πουν ότι το ταλέντο που θαυμάζουμε είναι προϊόν πολύχρονης και σκληρής δουλειάς. Αυτό είναι κάτι που δεν το γνωρίζουν τα παιδιά που δεν αθλούνται, ή που βρίσκονται στο ξεκίνημα της αθλητικής τους καριέρας, γιατί δεν έχουν αποκτήσει βιώματα εμφανούς βελτίωσης αθλητικών ικανοτήτων μέσα από μακρόχρονη δουλειά. Χρειάζεται να τους το επικοινωνήσουμε μέσα από τα λόγια των ίδιων των κορυφαίων αθλητών ώστε να κάνουν αθλητισμό!

Για τον Στέφανο Ντούσκο όπως και για τους περισσότερους αθλητές μας στο Τόκυο, δεν έχουν γραφτεί ακόμη πολλά στο διεθνή τύπο. Όμως υπάρχουν πολλά στο διαδίκτυο για τον Γιάννη Αντετοκούνμπο που τα περισσότερα Ελληνόπουλα θαυμάζουν.  Συνέλεξα κάποια άρθρα και συνεντεύξεις που αναδεικνύουν μια ποιότητα αυτού του κορυφαίου αθλητή την οποία αξίζει να την έχουν υπόψη τους τα παιδιά, γιατί από χιλιάδες έρευνες στην αθλητική, εκπαιδευτική και εργασιακή ψυχολογία γνωρίζουμε ότι είναι πολύτιμη.  Η ποιότητα αυτή είναι ο στόχος του για συνεχή βελτίωση, για μάθηση, για δουλειά. 

Γ. Αντετοκούνμπο: Ο πιο βελτιωμένος αθλητής

O πρώτος μεγάλος τίτλος του Γιάννη στο NBA ήταν «ο πιο βελτιωμένος αθλητής» για την περίοδο 2016-2017.1 Μια αναγνώριση που στηρίζεται σε αντικειμενικές μετρήσεις που δείχνουν πόσο βελτιώθηκε σε διάφορα στατιστικά στοιχεία σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Το εντυπωσιακό είναι ότι είχε ήδη προηγηθεί ο τίτλος «ο τρίτος στη σειρά πιο βελτιωμένος παίκτης του NBA” την προηγούμενη σεζόν 2015-2016.(2)  Λίγους μήνες αργότερα, όταν επιλέχθηκε στο All-star game με τους σπουδαιότερους παίκτες του NBA, ο Greek Freak δήλωσε ότι παρά τις προσπάθειες, οι δυσκολίες που αντιμετώπισε το Μιλγουόκι το 2015-16 τον ανάγκασαν να εργαστεί πολύ πιο σκληρά:(3)  

«Ήταν μια δύσκολη χρονιά για εμάς. Αποφάσισα ότι ό, τι κι αν συμβαίνει, πρέπει να γίνομαι καλύτερος κάθε μέρα. Τα πράγματα απλά έκαναν κλικ σ’ αυτό που έκανα.” (Συνέντευξη σε Marc J. Spears Φεβρ. 2017).

Εντυπωσιάζει παλαιότερο σχόλιο ενός κορυφαίου αθλητή μπάσκετ για τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, του συγχωρεμένου Kobe Bryant  (2019)(4):
 
«Ο Γιάννης ήρθε να εξασκηθεί μαζί μου το προηγούμενο καλοκαίρι. Μιλήσαμε για 20 λεπτά πριν εξασκηθούμε και βγάζει ένα σημειωματάριο. Τι στο καλό… αρχίζει να κρατά σημειώσεις. «Τι γίνεται με το πόδι εδώ; Τι γίνεται με την κάλυψη εδώ;» Και τα γράφει. Μετά την πρακτική το ίδιο πράγμα. Καθίσαμε και μιλήσαμε για μια ώρα. Μιλήσαμε για καλύψεις και άμυνες που του δημιουργούσαν προβλήματα. Κάθισε εκεί και πήρε σημειώσεις. Και τα μελέτησε και μελέτησε, οπότε δεν εκπλήσσομαι με ότι κάνει. Έχει τη νοοτροπία να βελτιώνεται συνεχώς.»

Αθλητές που έχουν στόχο την βελτίωση παρακολουθούν τον εαυτό τους πώς αποδίδει και πώς εξελίσσεται και αναπτύσσουν εντυπωσιακές δεξιότητες αυτορρύθμισης.  Πριν το κρίσιμο παιχνίδι 5 των τελικών του NBA 2021, σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου η απάντηση του Γιάννη Αντετοκούνμπο ήταν η εξής (5) :

«Συνήθως όταν, από την εμπειρία μου, όταν σκέφτεσαι «ω ναι, έκανα αυτό, είμαι τόσο υπέροχος. Είχα 30. Είχα 25-10-10» ή όποια κι αν είναι η περίπτωση, γιατί θα σκεφτείς, «ω, κερδίσαμε αυτό και εκείνο», συνήθως στις επόμενες μέρες θα είσαι κακός. Κατάλαβα ότι μια νοοτροπία που εστιάζει στο παρελθόν εστιάζει στο εγώ σου. Και όταν επικεντρώνομαι στο μέλλον προβάλει η περηφάνια μου. Όπως «ναι, το επόμενο παιχνίδι, το παιχνίδι 5, θα κάνω αυτό και αυτό και αυτό, θα κυριαρχήσω.» Μιλά η περηφάνεια σου. Δεν γίνεται. Είσαι εδώ. Προσπαθώ να επικεντρωθώ στη στιγμή. Στο παρόν. Αυτό είναι ταπεινότητα. Αυτό δεν δημιουργεί προσδοκίες, βγαίνεις εκεί και απολαμβάνεις το παιχνίδι. Ανταγωνιζόμενος σε υψηλό επίπεδο. Νομίζω ότι είχα ανθρώπους σε όλη μου τη ζωή που με βοήθησαν σε αυτό, αλλά είναι μια ικανότητα που προσπάθησα να τελειοποιώ. Και λειτουργεί μέχρι τώρα, οπότε δεν πρόκειται να σταματήσω».

Ο ρόλος του περιβάλλοντος και των προπονητών

Η νοοτροπία μάθησης και βελτίωσης που ανέφερε ο Kobe Bryant αναπτύσσεται σε περιβάλλον που δίνει έμφαση στη βελτίωση, στη μάθηση, στη δουλειά. Προφανώς καλλιεργήθηκε στην οικογένειά του Γ. Αντετοκούνμπο, από τους γονείς και τα αδέρφια του που αγαπά και αναφέρει συνεχώς σ’ όλες του τις συνεντεύξεις.  Η στοργή, το δέσιμο των μελών της οικογένειας, το έμπρακτο παράδειγμα μεγάλης προσπάθειας και σκληρής δουλειάς των γονέων που γίνονται παράδειγμα προς μίμηση, είναι από τους πλέον κρίσιμους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη ισχυρού στόχου για βελτίωση των παιδιών.

Το προπονητικό περιβάλλον είναι επίσης κρίσιμο για την ανάπτυξη του στόχου για βελτίωση.  Όπως ο Jason Kidd, προηγούμενος προπονητής του Γ. Αντετοκούνμπο, που βοήθησε τον Γιάννη ν’ ανακηρυχθεί τρίτος πιο βελτιωμένος αθλητής (2015-2016) και ο πιο βελτιωμένος αθλητής του NBA (2016-2017). Στις πρώτες του δηλώσεις ως πρωταθλητής του NBA και ως πλέον πολύτιμος παίχτης τελικών πρωταθλήματος, ο Γιάννης Αντεκούνμπο μαζί με τους γονείς του ευχαρίστησε τον coach Kidd που τον βοήθησε να γίνει καλύτερος (λεπτό 5.45).(6)

Το 2015-2016 ο προπονητής Jason Kidd έκανε ένα πείραμα που συζητήθηκε πολύ στο NBA. Έβαλε τον Γ. Αντετοκούνμπο να παίζει σε θέση point guard, μια θέση που συνήθως αναλαμβάνουν κοντύτεροι παίχτες και όχι ψηλοί και μάλιστα με ύψος 2.11 όπως ο Γάννης. Εκείνη τη χρονιά εκτός από Greek freak, το δεύτερο παρατσούκλι του Γ. Αντετοκούνμπο έγινε το Magic Giannson, παραλληλίζοντάς τον με τον Magic Johnson που με ύψος 2.06 υπήρξε ο καλύτερος ψηλός point-guard στην ιστορία του NBA. 
Στόχος του Jason Kidd ήταν να βοηθήσει τον Γ. Αντετοκουνμπο να μάθει να οργανώνει ο ίδιος τις επιθέσεις της ομάδας. Αυτό τον βοήθησε ώστε να επιλέγει είτε να επιτίθεται στο καλάθι όπου με τα φυσικά του προσόντα υπερτερεί των αντιπάλων και έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας, είτε να τραβά πάνω του αντίπαλους αμυντικούς ώστε να πασάρει σε ξεμαρκάριστους συμπαίκτες του που πετυχαίνουν εύκολο πόντο. 

Δεν ήταν κάτι απλό. Στο σχετικό άρθρο (Απρ. 2016) ο συντάκτης J. Weiss αναφέρει 32 φορές τις λέξεις βελτίωση, μάθηση, τελειοποίηση(7):

«Αυτό απαιτεί την εκμάθηση του ρυθμού του να είσαι πόιντ γκαρντ και να βελτιώσεις τις ικανότητές του σε ντρίμπλες και πάσες». «Πρέπει να μπορείς να διαβάζεις λωρίδες για πάσα», είπε ο Γιάννης στο CelticsBlog. «Πρέπει να είσαι σε θέση να ξέρεις τι θα κάνει η άμυνα πριν καν αντιδράσουν σε σένα. Και φυσικά, πρέπει να μπορείς να ντριμπλάρεις, να αξιοποιήσεις με τον καλύτερο τρόπο τις ικανότητές σου για να είσαι αποτελεσματικός τη θέση του πόιντ γκαρντ»… Ο Γιάννης έχει προσαρμοστεί καλά λόγω των σημαντικών βελτιώσεών του στον έλεγχο του σώματος και στο χειρισμό της μπάλας. Οι ντρίμπλες του είναι πιο κοντά στο σώμα και πιο σύντομες από ό, τι νωρίτερα στην καριέρα του».

Έμφαση στη βελτίωση από μικρό παιδί

Κάποιοι ίσως σκεφτούν ότι κορυφαίοι αθλητές που κερδίζουν εκατομμύρια το χρόνο έχουν τους αντζέντηδες να τους προετοιμάζουν με κατάλληλες απαντήσεις σε σχετικές ερωτήσεις. Όμως είναι απίθανο τόσο φυσικές απαντήσεις όπως οι παραπάνω να είναι αποτέλεσμα ηθοποιίας αν δεν τις ενστερνίζεται ο ίδιος ο αθλητής.
Οι προπονητές του, όπως ο coach J. Kidd, αλλά και οι συμπαίκτες του συχνά αναφέρονταν συνεχώς στη σκληρή δουλειά και συνεχή βελτίωσή του Γιάννη:  «Κάθε χρόνο γίνεται καλύτερος». (8)

Ανέτρεξα σε συνεντεύξεις στα πρώτα χρόνια της καριέρας του. Αύγουστος 2013, πρώτοι μήνες του στο Μιλγουόκι, απάντηση του Γιάννη στην ερώτηση δημοσιογράφου «Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι σου;» (9) :
«Οι άμεσοι στόχοι μου; Καθημερινά να προσπαθώ σκληρά και όταν έρθει η σεζόν, να με αφήσετε να παίξω, ο προπονητής να μου επιτρέψει να παίξω, αυτός είναι ο άμεσος στόχος μου» (λεπτό 2.28).

Όμως μια εικόνα χίλιες λέξεις. Αξίζει μόνο να συγκρίνει κανείς τον σωματότυπο του 19χρονο Γιάννη του 2013 με του σημερινού Γιάννη. Μέσα από σκληρή προπόνηση απέκτησε μεγάλη μυϊκή μάζα, 22 επιπλέον κιλά:

Ως έφηβος αθλητής και μάλιστα μετανάστης χωρίς ιθαγένεια, σε Ελληνική ομάδα Β’ εθνικής, στα χρόνια της κρίσης του 2012-2013, ο Γιάννης είναι απίθανο να είχε αντζέντηδες να τον συμβουλεύουν πώς ν’ απαντά σε συνεντεύξεις. Ενώ ήταν ακόμη στον Φιλαθλητικό, παρακάτω οι απαντήσεις του Γ. Αντετοκούνμπο σε ερωτήσεις του δημοσιογράφου J. Givory (Φεβρ. 2013) (λεπτό 2.15) (10):
«ποια ήταν η καλύτερη στιγμή της καριέρας σου στο μπάσκετ;» «Η καλύτερη στιγμή, μμμ, η πρώτη φορά που με κάλεσαν στην εθνική ομάδα μπάσκετ της Ελλάδας»

«Ποιος παίκτης θα είσαι σε πέντε χρόνια από τώρα;» «Θα είμαι πολύ πιο δυνατός, θα είμαι πολύ καλύτερος σε ό, τι κάνω»
Πόσες πρακτικές έχεις την εβδομάδα; «Δύο κάθε μέρα και μισή ώρα στο γυμναστήριο».

Έμφαση στη βελτίωση γενικότερα στη ζωή και για το κοινό καλό

Για το Γιάννη Αντετοκούμπο ο στόχος για συνεχή βελτίωση φαίνεται να είναι φιλοσοφία ζωής που ίσως επεκτείνεται πέρα από το άτομό μου, και ίσως πέρα από το μπάσκετ. Πριν λίγους μήνες ανέφερε σε συνέντευξή του (Δεκ., 2020, λεπτό 2.36) 11:
«Προσπαθώ να είμαι καλύτερος μπασκετμπολίστας κάθε μέρα, προσπαθώ να προσθέτω δεξιότητες σ’ αυτές που ήδη έχω, προσπαθώ να είμαι καλύτερος άνθρωπος, προσπαθώ να είμαι καλύτερος ηγέτης». 

Σε πολλές συνεντεύξεις του αναφέρεται στoυς συμπαίκτες του και ότι χαίρεται με τη βελτίωσή τους, π.χ. (λεπτό 18.56): (12)

«Πάντα ήθελα η ομάδα να βελτιωθεί και να είναι καλύτερη, και η ομάδα είναι καλύτερη, οι τύποι που έχουμε είναι σπουδαίοι παίκτες, υπέροχοι για να ανταγωνιστούν, υπέροχοι στη δημιουργία της κουλτούρας στην ομάδα, σπουδαίοι άνθρωποι…»

Από τα λεγόμενά του, πριν λίγους μήνες όταν υπέγραφε το νέο πενταετές συμβόλαιο με τους Bucks, προκύπτει ότι θεωρεί την ομάδα του μέρος του εαυτού του (λεπτό 7.35): (12) «Ήθελα να είμαι εδώ, θέλω να βοηθήσω τους συμπαίκτες μου, θέλω να βοηθήσω τους Bucks να κερδίσουν ένα πρωτάθλημα, θέλω η ομάδα μου να με βοηθήσει να κερδίσω ένα πρωτάθλημα, γιατί προφανώς το ένα επηρεάζει το άλλο».

Και λίγα λεπτά αργότερα εξηγεί πόσο σημαντική είναι η εμπιστοσύνη ώστε να νοιώθει μέρος της ομάδας (λεπτό 10.40):  (12)

«Το να είμαι σε μια ομάδα που με εμπιστεύτηκε, πίστεψε σε μένα, με φροντίζει, φροντίζει την οικογένειά μου, με φροντίζει οικονομικά, θέλω να ανταποδώσω και προσπαθώ να ανταποδώσω από τότε που ήθελαν να είμαι εδώ. Έχω περισσότερα να δώσω, αγαπώ την πόλη, μου αρέσει να παίζω με τους συμπαίκτες μου, αγαπώ αυτόν τον οργανισμό … κανείς δεν εγγυάται ότι θα κερδίσει ένα πρωτάθλημα, αλλά στο τέλος της ημέρας ξέρω ποιος είμαι, είμαι ένας άνθρωπος που κρατά το λόγο του και ξέρω ότι μπορεί να μου πάρει 10 χρόνια ή να μην κερδίσω ποτέ ένα πρωτάθλημα ή όποια κι αν είναι η περίπτωση ή να κερδίσω πέντε πρωταθλήματα, ή όποια κι αν είναι η περίπτωση, ξέρω ποιος είμαι, ξέρω τι πιστεύω και ξέρω ότι είμαι κολλημένος δίπλα στους ανθρώπους που πιστεύουν σε μένα».

Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο αντιλαμβάνεται το ρόλο του στην βελτίωση των συνθηκών της πόλης που ζει, π.χ., (λεπτό 9.02) 12 :
«Υπάρχουν περισσότερα πράγματα να κάνουμε στην πόλη, μπορεί να έχουμε λίγο περισσότερα εστιατόρια».

Το πώς θα συνεχίσει ο Γιάννης Αντετοκούνμπο να προσφέρει στην ομάδα του, στην πόλη του, στον αθλητισμό και στην κοινωνία γενικότερα, θα φανεί στο μέλλον. Σίγουρα χρειαζόμαστε ινδάλματα των νέων σαν τον Γιάννη Αντετοκούνμπο που θα προσφέρουν στο ευρύτερο καλό. Αυτό παρακινεί τους νέους να του μοιάσουν, προσπαθώντας να βελτιώσουν τον εαυτό τους και την κοινωνία γενικότερα.  Μέσα από την ταινία που ετοιμάζει με την Disney ίσως περάσει κάποια σχετικά μηνύματα.  Πολύ πιθανό ο Γιάννης να συνεχίσει για αρκετά χρόνια τη λαμπρή του καριέρα και να προσφέρει πολλά ακόμη στον αθλητισμό και στην κοινωνία γενικότερα.
Όσο για όλους εμάς που δεν έχουμε τα φυσικά προσόντα του Γιάννη ίσως χρειάζεται να θυμόμαστε ένα-δυο πράγματα. Κατ’ αρχάς ότι έχουν υπάρξει διάσημοι αθλητές του ΝΒΑ με πολύ διαφορετικά προσόντα του Γ. Αντετοκούνμπο.  Υπήρξαν αθλητές του NBA με ύψος 1.60 όπως o M. Bogues που έπαιξε 14 χρόνια στο NBA ως το 2001.13 Ο Calvin Murphy με ύψος 1.75 μπήκε στο Hall of Fame του ΝΒΑ ενώ ο Isaiah Thomas με ύψος επίσης 1.75 ήταν δύο φορές στην ομάδα All-star του 2016 και 2017 και συνεχίζει στο NBA ως σήμερα.

Το πιο σημαντικό είναι ότι όλοι μπορούμε να βελτιώσουμε μικρά ή μεγαλύτερα ταλέντα που έχουμε, ταλέντα που ίσως δεν έχουμε ανακαλύψει μέσα μας, ταλέντα που ίσως είναι μπρος στα μάτια μας και επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή. Βελτιώνοντας τον εαυτό μας σε κάθε σημαντικό τομέα της ζωής μας, στο σχολείο, στη δουλειά, στις σχέσεις μας με τους άλλους, στις σχέσεις μας με γονείς, παιδιά, συντρόφους, συζύγους, συναδέλφους, προϊσταμένους και υφισταμένους, βελτιώνεται η ποιότητα ζωής, τόσο η δική μας όσο και των άλλων.

Θέτοντας στόχο τη βελτίωση του εαυτού μας και ταυτόχρονα των άλλων, οι άλλοι μας το ανταποδίδουν. Αυτό προκύπτει από τις έρευνες κοινωνικής ψυχολογίας.(14)  Σχετική είναι και η έννοια «Ubuntu» την οποία ο Ν. Μαντέλα απέδωσε ως «Είμαι αυτό που είμαι λόγω αυτού που είμαστε όλοι».(15)

Αν αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας συνδεδεμένο και αλληλοεξαρτώμενο με το ευρύτερο φυσικό περιβάλλον του πλανήτη και με την τύχη της ευρύτερης κοινωνίας, βελτιώνοντας αυτή την έννοια του εαυτού συμβάλουμε στο ευρύτερο καλό, συμβάλουμε να γίνει ο κόσμος καλύτερος.  Ίσως αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα του αθλητισμού και του Ολυμπισμού.

Αναφορές

1. Wells, A. (2017). Giannis Antetokounmpo Wins 2017 NBA Most Improved Player Award.https://bleacherreport.com/articles/2711811-giannis-antetokounmpo-wins-2017-nba-most-improved-player-award
2. Eurohoops team (2016). Giannis named third most improved player in the NBA  https://www.eurohoops.net/en/nba-news/230222/giannis-named-third-most-improved-player-in-the-nba/
3. Spears, M.J. (2017). Giannis Antetokounmpo’s first NBA All-star appearance is just the first step in a promising career. https://theundefeated.com/features/giannis-antetokounmpo-nba-all-star/
4. Silva, O. (2021). Kobe Bryant’s Story About Giannis Antetokounmpo. Fadeaway Word.
5. O’Donnell, R. (2021).  Giannis Antetokounmpo gave the perfect answer for how he keeps his ego in check.   https://www.sbnation.com/nba/2021/7/17/22581536/giannis-antetokounmpo-milwaukee-bucks-nba-finals-2021-answer-press-conference
6. Ηouse of Highlights (2021).  Giannis Antetokounmpo Full Postgame Press Conference – Game 6 – Suns vs Bucks | 2021 NBA Finals. https://www.youtube.com/watch?v=4Y4UJvgnQIw
7. Weiss, J. (2016). The Great Point Guard Experiment: How Giannis Antetokounmpo and the Milwaukee Bucks are revolutionizing the NBA.  https://www.celticsblog.com/2016/4/15/11424222/the-great-point-guard-experiment-how-giannis-antetounkoumpo-and-the
8. Bucks (2017). All-Access Training Camp: Most Improved To MVP.  https://www.youtube.com/watch?v=FRleyvoJ6Vc
9. Bucks (Aug. 7, 2013). A Day In The Life Of Giannis Antetokounmpo. https://www.youtube.com/watch?v=tmOhk8Fv5ZE 
10. DraftExpress (Feb. 13, 2013).   Jonathan Givony interviews Giannis Adetokunbo in Athens, Greece on February 13, 2013.               https://www.youtube.com/watch?v=ZZu9Y_4SCks
11. Bucks, (Dec 2020). Improve Every Day.” Giannis Antetokounmpo First Bucks Training Camp 2020 Press Conference.   https://www.youtube.com/watch?v=K_BOOiUbxd8
12. Bucks, (Dec. 17, 2020). I Want To Be Here. I Want To Help The Bucks Win A Championship.” Giannis Press Conference.  https://www.youtube.com/watch?v=WPOWqYdzBNc
13. Wikipedia (2021). Mugssy Bogues. https://en.wikipedia.org/wiki/Muggsy_Bogues
14. Aknin, L. B., et al., (2013). Prosocial spending and well-being: cross-cultural evidence for a psychological universal. Journal of personality and social psychology, 104(4), 635. https://www.udem.edu.mx/sites/default/files/2020-04/Aknin-Articulo-for-UDEM.pdf
15. Mandela, N. (2012). Ubuntu told by Nelson Mandela      https://www.youtube.com/watch?v=HED4h00xPPA

        
Ο Αθανάσιος Παπαϊωάννου είναι καθηγητής αθλητής ψυχολογίας και κοσμήτορας της ΣΕΦΑΑΔ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας