Τελικά οι «οικολόγοι πράσινοι» (ΟΠ) δεν κατόρθωσαν να σκαρφαλώσουν στην κεντρική πολιτική σκηνή -πόσο μάλλον να την αλλάξουν. Απέτυχαν να εκπροσωπηθούν στη βουλή, εκεί δηλαδή που πέτυχαν οι «ανεξάρτητοι Έλληνες» (ΑΝΕΛ), η «χρυσή αυγή» (ΧΑ), η «δημοκρατική αριστερά» (ΔΗΜΑΡ) και άλλες… δημοκρατικές (sic) δυνάμεις.

Ads

Άρθρο του Νίκου Ράπτη, που δημοσιεύεται στο ppol.gr

Κι όμως, την άνοιξη του 2009 οι ΟΠ έμοιαζαν ικανοί να συμβάλλουν καθοριστικά στην μετεξέλιξη του πολιτικού μας συστήματος. Έκτοτε όμως -με αφετηρία τις αποκαλύψεις των δηλώσεωνΤρεμόπουλου για το «σκοπιανό»- ακολούθησαν μια ολέθρια κατηφορική πορεία. Εγκλωβίστηκαν στην εσωστρέφεια, αρνήθηκαν πεισματικά να μιλήσουν για το πρόβλημα διακυβέρνησης της χώρας στις εντελώς νέες πολιτικές συνθήκες που διαμόρφωνε η χρεοκοπία της χώρας, ετεροκαθορίζονταν μονίμως από την άκρα αριστερά –για να μην μιλήσουμε για τον βουλιμικό τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκαν τα πελώρια (σε σύγκριση με τα μεγέθη ενός κόμματος-παρέας) ποσά της κρατικής επιχορήγησης, που εισέρευσαν στα ταμεία τους μετά την εκλογή ευρωβουλευτή το 2009. 

Από μία άποψη οι ΟΠ συνιστούν μια ακόμα εκδοχή της αδυναμίας του «νέου κέντρου»1 να αφήσει το αποτύπωμά του στο ρευστοποιούμενο πολιτικό σκηνικό. Είχε προηγηθεί η αποτυχία της «δημοκρατικής αναγέννησης» (ΔΑ) να μετασχηματίσει γόνιμα τον κεντρώο πατριωτικό χώρο (2007), η αδυναμία σύγκλισης της νεότευκτης τότε «δράσης» με τη «φιλελεύθερη συμμαχία» (ΦΙΣ) και τους «δημοκρατικούς» (ευρωεκλογές 2009), η ανικανότητα των ΟΠ να αξιοποιήσουν το «τρελό» ρεύμα της «από τα κάτω» υποστήριξής τους στις ίδιες εκλογές, η ματαίωση του εγχειρήματος εκπόρθησης της βουλής από τον φιλελεύθερο χώρο παρά τα ευνοϊκά αριθμητικά δεδομένα (Μάιος 2012), για να φτάσουμε τελικά στην αύτανδρη καταβύθιση των ΟΠ σε ποσοστό μικρότερο του… 1% (Ιούνιος 2012)2… Σε πέντε εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις -τέσσερις βουλευτικές (2007, 2009, 2012-Μ, 2012-Ι) και τις ευρωεκλογές του 2009- μισή ντουζίνα κόμματα και κομματικά μορφώματα (ΦΙΣ, «δράση», άντε και ΔΗΜΣΥΜ, «δημιουργία ξανά», ΟΠ, ΔΑ και «δημοκρατικοί») εμφανίστηκαν με διάφορες μορφές και σε διάφορους συνδυασμούς ενώπιον του εκλογικού σώματος 17 φορές και πέτυχαν να υπερβούν το 3%… μόνο μία2!

Το πράγμα θα ήταν από αδιάφορο ως κωμικό αν ο χώρος αυτός -του «νέου κέντρου»- δεν ήταν κρίσιμος για την προάσπιση της δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής προοπτικής αυτής της χώρας, υποθέσεων που σε συνθήκες κατάρρευσης της μεταπολίτευσης, αλίμονο αν εκχωρηθούν αποκλειστικά στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Όσον αφορά δε ιδίως την πολιτική οικολογία (που την εκπροσωπούσαν ως πρόσφατα οι ΟΠ), έχει ιδιαίτερο ρόλο να παίξει λόγω της de jureευρωπαϊκής της συγκρότησης, αλλά και διότι μπορεί «γενετικά» να εκφράσει τους «χαμένους της μεταπολίτευσης» ήτοι τις γυναίκες και τα παιδιά, τους νέους, το περιβάλλον, τα δημόσια αγαθά, τα δηλωμένα εισοδήματα. Αντ’ αυτού οι ΟΠ προτίμησαν να περιφέρουν τις ανιαρές ιδεοληψίες της (αιώνιας φευ!) εφηβείας των στελεχών του «εσωτερικού κόμματός» τους. Όπως στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο Γιώργος Καραμπελιάς επιχείρησε να επιβάλει μια ιδιαιτέρως περιοριστική ανάγνωση της πολιτικής οικολογίας (όπως την έβλεπε μέσα από τους παραμορφωτικούς φακούς του αντιιμπεριαλιστικού τριτοκοσμικού εθνικισμού του), έτσι και ο Μιχάλης Τρεμόπουλος προσπάθησε να κάνει το ίδιο μέσα από τους φακούς τούτη τη φορά του πασιφιστικού εθνομηδενισμού… Προφανώς το εκλογικό σώμα τους απέρριψε αμφότερους μετά βδελυγμίας, πράγμα που συμπαρέσυρε και τους εξαιρετικά ευπαθείς πολιτικούς φορείς που εξέφραζαν, αντίστοιχα τους «οικολόγους-εναλλακτικούς» (ΟΕ) και τους «οικολόγους πράσινους»3. 

Η πιο επείγουσα αποστολή που έχουμε εμπρός μας είναι πώς θα διασωθεί η πολιτική οικολογία έτσι καταπλακωμένη που είναι σήμερα στα χαλάσματα των ΟΠ. Πώς δεν θα εμπεδωθεί στους «παίκτες» του πολιτικού συστήματος η βεβαιότητα πως τυχόν ενασχόλησή τους με το περιβάλλον και τα δημόσια αγαθά οδηγεί στην εκλογική εκμηδένιση. Την προηγούμενη φορά χρειάστηκαν πάνω από δέκα χρόνια για να ανασυσταθεί ο κομματικός φορέας της πολιτικής οικολογίας. Τούτη τη φορά, τόσος χρόνος απλά δεν υπάρχει.

Θεωρώ λοιπόν πως επόμενη ευκαιρία για την αναβίωση του πολιτικού αυτού χώρου είναι οι ευρωεκλογές του 2014 (εφόσον βέβαια ως τότε η χώρα μας εξακολουθεί να είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να… συμμετέχει στις ευρωεκλογές), με πολιτικό στόχο την εκλογή δύο τουλάχιστο ευρωβουλευτών. Προτείνω τον σχηματισμό ενός ψηφοδελτίου της πολιτικής οικολογίας που:

• να εκφράζει το σύνολο του χώρου (κομματικά μορφώματα, αυτοδιοικητικές παρατάξεις και μη-κυβερνητικές οργανώσεις, προσωπικότητες κ.λπ)·

• να διακηρύσσει ρητά την κρίσιμη σημασία της παραμονής της χώρας εντός ευρωζώνης ως όρος εκ των ων ουκ άνευ για την στοιχειώδη οικονομική, οικολογική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική εξέλιξη της πατρίδας μας·

• να αποστασιοποιείται με επιθετικό τρόπο από την αριστερά, εκ των βασικών ιδεολογικών πατρόνων πολλών εξ όσων μας οδήγησαν ως την χρεοκοπία (της ανομίας, του λαϊκισμού, του κρατισμού κ.ά) ·

• να εκφράζει προγραμματικά, με αυθεντικότητα και έμφαση, τις δυνάμεις της παραγωγικής επιχειρηματικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης, τις γυναίκες και τα παιδιά, τους νέους, τα δημόσια αγαθά και το περιβάλλον, τα δηλωμένα εισοδήματα·

• να διατυπώνει την ανάγκη ανασυγκρότησης της ελληνικής πολιτείας μέσω συντακτικής διαδικασίας -και της εκκαθάρισης (έστω σε συμβολικό επίπεδο) του πολιτικού συστήματος από τις ανομίες της περιόδου από το 1974. 

Θεωρώ πως ένα τέτοιο ψηφοδέλτιο δεν είναι δυνατόν (πιθανότατα καλώς) να εκφράζει ένα δομημένο και άξιο λόγου κομματικό υποκείμενο. Καλύτερα να υπάρξει ένα ψηφοδέλτιο που να συναπαρτίζεται από έναν αστερισμό κομματικών μορφωμάτων, ΜΚΟ, αυτοδιοικητικών σχημάτων και προσώπων και που να μπορεί να εκφράσει το σύνολο των πολιτών που προσελκύστηκαν κάποια στιγμή από τους ΟΠ ή παλιότερα από τους ΟΕ.

Προτείνω ένα ψηφοδέλτιο που να συγκροτείται γύρω από μια αφήγηση για το ελληνικό πολιτικό πρόβλημα και ορισμένες προτάσεις-αιχμές που να «εικονογραφούν» με απτό τρόπο αυτήν την αφήγηση, σαν κι αυτές που έχουμε προτείνει κατά καιρούς· στο οποίο κάθε παρουσία να εκπροσωπεί έναν από τους πολλούς πυλώνες της ελληνικής πολιτικής οικολογίας· που η ένταξή του σε αυτό ούτε καν να αποκλείει την κομματική ένταξη κάποιου σε άλλο φορέα, που δεν στηρίζει το συγκεκριμένο ψηφοδέλτιο, από την στιγμή που όλοι οι υποψήφιοι δεσμευτούν πως σε περίπτωση εκλογής τους θα ενταχθούν πλήρως στην ομάδα του «ευρωπαϊκού πράσινου κόμματος» και θα εκφράζουν τη συλλογικότητα του ψηφοδελτίου. Δεν μιλάμε δηλαδή απλά για ένα μη-κομματικό ψηφοδέλτιο, αλλά για ένα υπερκομματικό, ακόμα και αντι-κομματικό σχήμα.  
 
Κατά την γνώμη μου, οι πυλώνες που θα πρέπει να εκφράζονται στο ψηφοδέλτιο αυτοί είναι οι εξής:

• Το κόμμα των ΟΠ φυσικά, ή των στελεχών του που θα είναι αρκετά νουνεχείς να συμβάλουν θετικά στο νέο αυτό εγχείρημα (π.χ. Νίκος Χρυσόγελος, Ελεάννα Ιωαννίδου, Γιώργος Καραμέρος, Λενιώ Μυριβήλη4)5·

• Αυτοδιοικητικές -δημοτικές ή περιφερειακές- παρατάξεις που αναφέρονται στην πολιτική οικολογία (π.χ. Δημήτρης Κουρέτας, Τίνα Καφατσάκη)·

• Προσωπικότητες που συνδέθηκαν με την κομματική έκφραση της πολιτικής οικολογίας στην Ελλάδα και αποστασιοποιήθηκαν από τον χώρο λόγω του απίθανου σεκταρισμού διάφορων κομματικών παραγόντων των ΟΠ (Ρος Ντέιλι, Αντώνης Καφετζόπουλος, Νάνος Βαλαωρίτης)·

• Οι «μεγάλες» λεγόμενες περιβαλλοντικές μη-κυβερνητικές οργανώσεις6(Greenpeace, WWF, «ελληνική εταιρεία περιβάλλοντος και πολιτισμού», «ορνιθολογική», «αρκτούρος» κ.λπ), μέσω στελεχών τους που το όνομά τους έχει συνδεθεί με αυτές και που θα ήθελαν να συνταχθούν με αυτή την προσπάθεια. Ονόματα σαν εκείνα τουΜιχάλη Σκούλλου και του Κώστα Σταματόπουλου (της «εταιρείας»), του Δημήτρη Καράβελλα και της Θεοδότας Νάντσου (της WWF), του Νίκου Χαραλαμπίδη (τηςGreenpeace) κ.λπ θα κοσμούσαν κάθε παρόμοια προσπάθεια)·

• Κινήσεις πολιτών για τα εργασιακά δικαιώματα των γυναικών και των νέων, την ευζωία των παιδιών, την προάσπιση των δημοσίων αγαθών (Κωνσταντίνα Κούνεβα,Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, παπα-Γιάννης Οικονομίδης, Παναγιώτης Σταμπουλίδηςκαι πάμπολλοι άλλοι)·

• Η μερίδα της ανανεωτικής ή της ριζοσπαστικής αριστεράς με σαφή αναφορά στην πολιτική οικολογία (Σάκης Κουρουζίδης, Μιχάλης Μοδινός, Ηλίας Ευθυμιόπουλος, Κίμων Χατζημπίρος αλλά και Ευθύμης Παπαδημητρίου, Γιάννης Σχίζας κ.λπ)·

• Η μερίδα των κατεστημένων κομμάτων εξουσίας που στην πολιτική της διαδρομή και το κυβερνητικό της έργο συνδέθηκε με την πολιτική οικολογία και την πράσινη ατζέντα (Κρίτων Αρσένης, Τίνα Μπιρμπίλη, Σπύρος Κουβέλης, Μαργαρίτα Καραβασίλη αλλά και Σταύρος Δήμας, Λιάνα Γούτα κ.λπ)·

• Η μερίδα του φιλελεύθερου χώρου που έχει υπερασπιστεί τα δικαιώματα και τον αντιρατσισμό ή το περιβάλλον (Αντιγόνη Λυμπεράκη, Αλέξανδρος Τομπάζης κ.λπ)·

• Διανοούμενοι, πανεπιστημιακοί, συγγραφείς κ.λπ με ενδιαφέρον για την θετική μετεξέλιξη του «πράσινου» χώρου (Βασιλική Γεωργιάδου, Λεωνίδας Λουλούδης κ.λπ)·

• Επιχειρηματίες και οικονομικοί παράγοντες που έχουν ενεργοποιηθεί και διακριθεί στην παροχή αγαθών ή υπηρεσιών που σχετίζονται με την μετάβαση της οικονομίας στην βιώσιμη ανάπτυξη και τον «οικολογικό μετασχηματισμό» της κοινωνίας (Βασίλης Νικολόπουλος,Παύλος Σκεντερίδης κ.ά)·

• Δημοσιογράφοι που με συνέπεια επί πολλά χρόνια αναδεικνύουν οικολογικά προβλήματα ή άλλα ζητήματα της «πράσινης» ατζέντας και εν πολλοίς κατόρθωσαν να διατηρήσουν ζωντανή αυτή την θεματολογία σε μια συγκυρία που κυριαρχείται από την μακροοικονομία και τον παραγωγισμό (Μαρίνα Πελτέκη, Γιώργος Κεραμιτζόγλου κ.ά)·

• Φιλέλληνες ή Έλληνες του εξωτερικού που ως εκπρόσωποι κομμάτων των πατρίδων τους ή ως μέλη της κοινωνίας των πολιτών ανέδειξαν την «ελληνική» κρίση του ευρώ ως ζήτημα ατελούς ενοποίησης της Ευρώπης και όχι «ασωτίας» των Ελλήνων πολιτών -π.χ. Τσεμ Οζντεμίρ (Cem Özdemir), Γιώργος Χατζημαρκάκης, Πίτερ Οικονομίδης, Κώστας Γαβράς·

• Προσωπικότητες που έχουν ορθώσει έμπρακτα το ανάστημά τους ενάντια στην παραοικονομία, τη μαφιακή δραστηριότητα και την αργομισθία (π.χ. Γεώργιος Ζορμπάς, Γρηγόρης Λάζος).

Είναι θεωρώ σαφές πόσο πλατύς είναι ο ορίζοντας στον οποίο θα μπορούσε να αποταθεί η πολιτική οικολογία προκειμένου να διασωθεί πολιτικά και να προσφέρει την επόμενη περίοδο όσα πολύτιμα μπορεί στον τόπο7. Μπορούμε βέβαια πάντοτε να συνεχίσουμε την μακρά πορεία ευτελισμού, ομφαλοσκοπίας και αυτοαναίρεσής μας. Μπορούμε να συνεχίσουμε να μην ιεραρχούμε τα καθήκοντά μας και να μην αξιολογούμε ορθά τις περιστάσεις, να προκρίνουμε το δευτερεύον -ή το τριτεύον!- επί του πρωτεύοντος· να εμμένουμε σε ιδεοληψίες και φαντασιώσεις με τις οποίες περιφερόμαστε τσίτσιδοι -όπως ο παροιμιώδης αυτοκράτορας με την περίλαμπρη στολή του- από τα εφηβικά μας χρόνια· μπορούμε να απορροφηθούμε από την εξυπηρέτηση προσωπικών πολιτικών «σταδιοδρομιών» της συμφοράς· να πουλάμε «αντί πινακίου φακής» τα όποια «κομματικά ένσημα» έχουμε «κολλήσει» όλα αυτά τα χρόνια, προς χάριν του «επιουσίου» ημών και της οικογένειάς μας· μπορούμε να συνεχίσουμε στον δρόμο της ημιμάθειας, της πολυπραγμοσύνης, της εμπάθειας, της πνευματικής οκνηρίας και του εγωτισμού. Να ξέρουμε μόνο πως έτσι ακυρώνουμε την δυνατότητα εμφάνισης ενός πόλου που είναι ίσως ο μόνος ικανός να πιάσει την απασφαλισμένη χειροβομβίδα της χρεοκοπημένης μεταπολίτευσης πριν αυτή εκραγεί στο έδαφος των πολιτικών άκρων και της αντιδημοκρατικής εκτροπής –φασίζουσας ή σοσιαλίζουσας. Σε αυτήν την περίπτωση εμείς μεν θα είμαστε άξιοι της τύχης μας, ενώ η πατρίδα και οι «αγέννητοι νεκροί» θα κληθούν να καταβάλουν βαρύ το αντίτιμο της ανημποριάς μας.
 
Σημειώσεις

1. Ως «νέο κέντρο» χαρακτηρίζουμε την πλειάδα των νεότευκτων κομματικών σχηματισμών που «γεωγραφικά» τοποθετούνται ανάμεσα στη ΝΔ και την αριστερά, προγραμματικά προκρίνουν την ανάγκη «εξευρωπαϊσμού» και «εξορθολογισμού» της χώρας, στις διάφορες εκδοχές αυτών των όρων, κοινωνικά απευθύνονται σε μορφωμένα, νεανικά, μεσαία στρώματα των πόλεων και τοποθετούνται με αποφασιστικό τρόπο ενάντια στο μεταπολιτευτικό σύστημα. 

2. Στις ευρωεκλογές του 2009, όταν οι ΟΠ έλαβαν 3.5% (έναντι 8% με ανοδικές τάσεις όπου τους κατέγραφαν δεκαπέντε μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τεσσάρων εταιρειών) και εξέλεξαν ευρωβουλευτές τους επικεφαλής τους Μιχάλη Τρεμόπουλο (ως τον Φεβρουάριο του 2012) και Νίκο Χρυσόγελο (από τότε ως σήμερα, με προβλεπόμενη λήξη θητείας τον Ιούνιο του 2014)

3. Επειδή στη χώρα αυτή κάθε κριτική εκλαμβάνεται ως… απόπειρα δολοφονίας, ας πω εδώ πως νιώθω εξαιρετικά άβολα να ασκώ κριτική σε παρόμοια μεγέθη σαν τους Γιώργο Καραμπελιά και Μιχάλη Τρεμόπουλο. Έχουμε εδώ ανθρώπους που επέδειξαν μακρόχρονη συνέπεια σε ιδεολογικά ρεύματα στην δημιουργία των οποίων συνέβαλαν αποφασιστικά και προσωπικά· που λειτούργησαν ως πόλοι πολιτικής επιμόρφωσης με το τεράστιο και υψηλού επιπέδου εκδοτικό και δημοσιογραφικό τους έργο· που συγκρούστηκαν κατά μέτωπο με την εξουσία όποτε χρειάστηκε, καταβάλλοντας βαρύ προσωπικό αντίτιμο και διακινδυνεύοντας πολύ βαρύτερο· που ξεχώριζαν από μακριά ως προς την πολιτική τους συγκρότηση στους χώρους που συμμετείχαν. Απλά δεν είχαν -ό,τι κι αν θεωρούσαν οι ίδιοι- την ικανότητα να «κάνουν γκελ» στο εκλογικό σώμα και να επικοινωνούν με ευρύτερα ακροατήρια (της τάξης πάντως άνω του 3%…) Η εμμονή τους να παίξουν αυτό τον ρόλο με το ζόρι (και οι αντισυσπειρώσεις που πυροδότησε η στάση τους αυτή) τελικά έβλαψε την υπόθεση που αμφότεροι είχαν υπηρετήσει όλη τους τη ζωή με συνέπεια, ιδιοφυία και αυταπάρνηση!

4. Τα ονόματα τα παραθέτω εδώ ενδεικτικά, θεωρώντας πως τεκμηριώνουν καλύτερα το επιχείρημά μου. Δεν έχουν προκύψει από συνεννόηση με τους αναφερόμενους. Για κάθε αναφερόμενο όνομα θα μπορούσαν να αναφέρονται πολλοί άλλοι. Πολλοί δε εξ όσων αναφέρονται, σίγουρα θα γελάνε με όσα γράφω. ‘Αλλοι μπορεί να εκνευριστούν. Από αυτούς τους τελευταίους, ζητώ εκ των προτέρων συγγνώμη.   

5. Το τι θα αποφασίσουμε από εδώ και πέρα οι ΟΠ ως κομματικός φορέας είναι πολύ λιγότερο σημαντικό από όσο μερικοί εξ ημών πιθανόν φαντασιώνονται. Προσωπικά θεωρώ πω στο επερχόμενο συνέδριό μας, καλό θα ήταν να αποφασίζαμε (i) την αυτοδιάλυση του κόμματος σύμφωνα με τις καταστατικές επιταγές, που είναι και ο μόνος τρόπος να αποδεσμευτούμε από τον «ζουρλομανδύα» του καταστατικού μας (ii) την εκλογή μιας «ομάδας πρωτοβουλίας» για την ανασύσταση της κομματικής έκφρασης της πολιτικής οικολογίας στην Ελλάδα (ή την «εκλογή»: γιατί να μην συμμετέχουν στο όργανο αυτό όλοι οι παρευρισκόμενοι στο συνέδριο;) (iii) την ενεργή συμμετοχή αυτής της συλλογικότητας στη διαμόρφωση του ψηφοδελτίου του 2014 και τον προσδιορισμό μιας ιδρυτικής διαδικασίας για το τελευταίο τρίμηνο του 2014.

   * κάνοντας εγγραφή στο newsletter συμφωνείτε με τους όρους χρήσης της υπηρεσίας Moosend

6. Των οποίων η άρνηση να συμμετέχουν στο πολιτικό-εκλογικό παίγνιο είναι όχι μόνο σεβαστή, αλλά και απολύτως κατανοητή και τεκμηριωμένη.

7. Το ποιοι θα συμμετέχουν τελικά στο ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών του 2014 και με ποια σειρά θα μπορούσε να κριθεί από μια ανοικτή διαδικασία άμεσης εκλογής (στο διαδίκτυο και με κάλπες), με την συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων πολιτών, με μόνη υποχρέωση εκ μέρους τους ένα μικρό οικονομικό αντίτιμο. Θα ήταν επίσης δυνατό οι υποψήφιοι που θα προκρίνονταν από την διαδικασία αυτή να κατανέμονταν στην επικράτεια «αναλαμβάνοντας» ο καθένας μια σειρά από καλλικρατικούς δήμους που να κυμαίνονται σε πληθυσμό ανάμεσα στις 300 και τις 450 χιλιάδες κατοίκους, δεσμευόμενοι πως θα παραχωρήσουν την σειρά τους σε όποιον συνυποψήφιό τους συγκεντρώσει μεγαλύτερο ποσοστό στην περιοχή ευθύνης του, όπως έπραξε δηλαδή το κόμμα «οι φιλελεύθεροι» στις ευρωεκλογές του 1999.