Στην τελευταία ενημέρωση του υπουργείου Υγείας την 1η Σεπτεμβρίου, ο κος Τσιόδρας ήταν για πολλοστή φορά «αποκαλυπτικός». Όχι βέβαια γιατί παρουσίασε μια εμπεριστατωμένη και ολοκληρωμένη επιδημιολογική εικόνα της χώρας, βασισμένη σε επαρκή και καθοριστικά στοιχεία. Κάτι τέτοιο δεν συνηθίζεται, αφού είναι αδιανόητη και ανεπίτρεπτη, ακόμη και η πλέον ελάχιστη απόκλιση απο τις καθιερωμένες και αυστηρά τυποποιημένες «ενδεικτικές» ανακοινώσεις, με «άρωμα επιδημιολογίας». 

Εν τούτοις, έκανε κάποια προσπάθεια, προκειμένου να φανεί κάποιο «δείγμα» νεωτερισμού και να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που προκαλεί η κατανοητή κατά τα άλλα αδυναμία των αρμοδίων να απαντήσουν στα συνεχή ερωτήματα, που προκαλεί η ελλειμματική πολιτική τους, στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Αυτό δείχνει η αποσπασματική αναφορά που έκανε σε δύο ασύνδετα μεταξύ τους μεγέθη, δηλαδή το σύνολο των συλλήβδην καταμετρημένων δειγμάτων από την 1η Ιανουαρίου μέχρι σήμερα και το σύνολο των κρουσμάτων που «δηλώθηκαν» για τον μήνα Αύγουστο. 

Αυτή τη φορά ο «αποκαλυπτικός» κος Τσιόδρας, ξεπέρασε εαυτόν, κάνοντας την υπέρβαση, δηλώνοντας:

«Δεν το έχω ξαναπεί. Τη θεωρώ ένα «μαχαίρι με δύο όψεις» τη μάσκα».

Με τον τρόπο αυτό εξέφρασε όσο πιο παραστατικά γίνεται το «διπλό μήνυμα», που εκπέμπεται, όλους αυτούς τους  μήνες, από το ξεκίνημα της πανδημίας μέχρι σήμερα από τους «διαχειριστές» της κρίσης και που αναπαράγεται συστηματικά.
 
«Η μάσκα είναι μαχαίρι με δυο όψεις» με άλλα λόγια είναι το «δίκοπο μαχαίρι». Έτσι έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε στην καθομιλουμένη, μια κατάσταση αμφιβολίας και δισταγμού, για το ποια λύση να επιλέξουμε, σε μια δύσκολη κατάσταση, όταν ξέρουμε ότι είτε η μια, είτε η άλλη μπορεί να μας οδηγήσουν σε λάθη.

Ωστόσο η επιχειρούμενη μεταφορική έννοια στη συγκεκριμένη περίπτωση αποτυπώνει με το πιο γλαφυρό τρόπο τη νοηματική της σύνδεση με το επιδιωκόμενο καταστροφικό αποτέλεσμα των «διπλών, μηνυμάτων», εν γένει. Τι επιτυχέστερο θα μπορούσε να είναι εκτός από ένα «διπλής όψεως» κοφτερό μαχαίρι, ένα χειρουργικό νυστέρι για την ακρίβεια, μιας και μιλάμε πλέον με «ιατρικούς όρους».

Ένα χειρουργικό νυστέρι, που κόβει εξίσου καλά, τόσο από τη μία, όσο κι από την άλλη μεριά. Ένα «μαχαίρι με δύο όψεις», ένα μαχαίρι με δυο «κόψεις», που κόβει εξίσου καλά και από τις δυο όψεις.

Ένα εργαλείο προορισμένο ως προς τη χρήση του για θεραπευτικούς σκοπούς, μετατρέπεται πλέον μέσα από εικονοπλαστικούς λεκτικούς ακροβατισμούς, σε εργαλείο εφαρμογής της θεωρίας του «διπλού δεσμού».

Το «μαχαίρι με δύο όψεις», με πρόσχημα την δήθεν αμφισβήτηση, παραπέμπει νοηματικά σε ένα πλασματικό  δίλημμα – παγίδα, κατασκευασμένο στη βάση της θεωρίας του «διπλού δεσμού», με προδιαγεγραμμένη την απάντηση: «Αν αντισταθείς, χάθηκες». «Αν υποκύψεις, πάλι χάθηκες». Ότι και να κάνεις είσαι ένοχος..!

Η νοηματική σύνδεση όπως κι αν προκύπτει, καταλήγει αναπόφευκτα σε αυτά τα συμπεράσματα.

Η χρήση της συγκεκριμένης αναφοράς κάθε άλλο παρά τυχαία μπορεί να είναι, όσο κι αν επιχειρηθεί να χαρακτηριστεί ατυχής.

Η αυθόρμητη ενδεχομένως προσφυγή του κου Τσιόδρα, σε μια τέτοια μεταφορική έννοια, ακόμη και μέσα σε ένα συγκινησιακό πλαίσιο τρυφερότητος, στοργής και έντονης προσωπικής ευαισθησίας, που συχνά δημιουργεί, όπως άλλωστε μας έχει συνηθίσει, αρκετές φορές, όταν αισθάνεται ότι βρίσκεται μπροστά σε επιστημονικές ή επικοινωνιακές δυσκολίες που απαιτούν ορθές και συγκεκριμένες απαντήσεις, αποκτά άλλες διαστάσεις, στη δεδομένη φάση της πανδημίας και μάλιστα όταν αυτή συνοδεύεται από σοβαρές ελλειμματικές ενέργειες ως προς την αντιμετώπισή της.

Εξάλλου το να χαρακτηρίσει κανείς επιεικώς την έκφραση αυτή αδόκιμο ή ανεπιτυχή, μάλλον αμβλύνει τη σημασία του προβλήματος, που αναμφίβολα δημιούργησε.

Είναι επίσης χαρακτηριστική η σπουδή που έδειξαν ορισμένοι, είτε να εξωραΐσουν, είτε να αρκεστούν σε απλή παράθεση της συγκεκριμένης διατύπωσης, μέσα στη συνολική παρουσίαση των θεμάτων της «ενημέρωσης». Το αξιοπερίεργο είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση, η αναφορά στην επίμαχη φράση έγινε χωρίς το παραμικρό σχόλιο, αν και από μόνη της προκαλεί πλείστα όσα ερωτηματικά.  

Μια τέτοια αντιμετώπιση που «καίει» ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, δεν μπορεί παρά να προβληματίζει, ιδίως όταν προέρχεται ακόμη και από εκείνους που διακρίνονται για την κριτική τους στάση απέναντι στους κυβερνητικούς χειρισμούς απέναντι στην πανδημία.

Αλλά ας δούμε αναλυτικότερα το περιεχόμενο αυτής της φράσης, έτσι όπως προσπάθησε να την ερμηνεύσει ο κος Τσιόδρας.

Κατά τον κο Τσιόδρα η μια «όψη του μαχαιριού» είναι:

Από τη μια χρησιμοποιείται για καλό σκοπό στα Νοσοκομεία μας, από τους γιατρούς μας, τις νοσηλεύτριές μας, στα μικρά παιδάκια με τις ασθένειες που αφορούν την άμυνά τους, όπως παιδιά από ογκολογικές μονάδες, ώστε να μην εκτεθούν στα μικρόβια και τώρα, για λίγο εύχομαι καιρό, στις κοινωνικές μας δραστηριότητες. Θα μας προφυλάξει ώστε να μην αναγκαστούμε να πάρουμε πιο δύσκολα μέτρα. Πάντα σαν υποστήριξη στα άλλα μέτρα, σε αυτά τα μέτρα που όλοι ξέρετε. Πάντα στο μέτρο του δυνατού, στην τήρηση της απόστασης, του περιορισμού των ελεύθερων επαφών μας με κάποια συγκεκριμένα άτομα του κύκλου μας μόνο, ώστε να μπορούμε να ενεργήσουμε γρηγορότερα αν εμφανιστεί ένα κρούσμα στον κύκλο μας. 

Αποφεύγουμε προς στιγμήν το σχολιασμό του σημείου:  Θα μας προφυλάξει ώστε να μην αναγκαστούμε να πάρουμε πιο δύσκολα μέτρα. Ωστόσο δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε, ως πρώτιστη σκοπιμότητα της μάσκας την «αποφυγή λήψης πιο δύσκολων μέτρων» και όχι την προστασία της υγείας, όπως γνωρίζαμε μέχρι τώρα!

Όπως και του σημείου: «ώστε να μπορούμε να ενεργήσουμε γρηγορότερα αν εμφανιστεί ένα κρούσμα στον κύκλο μας». Εδώ επίσης δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τη χρησιμότητα της μάσκας, πως δηλαδή αυτή μας βοηθάει να ενεργήσουμε γρηγορότερα εφόσον εμφανιστεί ένα κρούσμα στον κύκλο μας. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι τη χρειαζόμαστε για να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο του να εμφανιστεί ένα κρούσμα στον κύκλο μας!!

Ωστόσο, παρά τις όποιες επιφυλάξεις αυτή λοιπόν είναι η «καλή όψη», αφού όπως λέει ο κος Τσιόδρας, χρησιμοποιείται «για καλό σκοπό». 

Ας δούμε τώρα την άλλη όψη. Αυτή όμως, σύμφωνα με την έννοια των δυο όψεων, θα πρέπει να είναι η αντίθετη δηλαδή «η κακή». 

Θα προκύπτει όμως αυτό το συμπέρασμα από τη χρήση της;

«Από την άλλη μεριά είναι ένα αναγκαίο κακό. Πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε, να την εκμεταλλευτούμε, να τη χρησιμοποιήσουμε σαν ένα δικό μας προσωπικό απαγορευτικό, ένα προσωπικό lockdown.»

Ειλικρινά δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε που βρίσκεται «το κακό», σε αυτό το συλλογισμό, δεδομένου ότι ο κος Τσιόδρας αναφέρεται και πάλι στη προσωπική προστασία, που προσφέρει η χρήση της μάσκας.

Εκτός κι αν εννοεί το lockdown. Θου κύριε φυλακεί το στόματί μας! Προς Θεού, σε καμία περίπτωση δεν επιχειρούμε να ταυτίσουμε την άποψη του κου Τσιόδρα, ότι η μάσκα αποτελεί «ένα δικό μας προσωπικό απαγορευτικό, ένα προσωπικό lockdown» με εκείνη των συνωμοσιολόγων.
Ωστόσο, θα πρέπει κάπως να αναζητήσουμε την «κακή όψη» της χρήσης της μάσκας.

Θα μας βοηθούσε άραγε ο επόμενος συλλογισμός του;

«Αυτό πρέπει να γίνει, παρά τα επιχειρήματα εναντίον της, επιστημονικά επιχειρήματα, όπως ο κίνδυνος μιας ψεύτικης αίσθησης ασφάλειας, κακής χρήσης. Θυμάστε, τα είχα κατονομάσει στο παρελθόν. Όχι γιατί άλλα έλεγα τότε και άλλα λέω τώρα. Απλά οι οδηγίες των διεθνών οργανισμών άλλαξαν, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στήριξαν άλλη προσέγγιση με βάση τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα.»

Τώρα  λοιπόν αντιλαμβανόμαστε ποια θεωρεί ο κος Τσιόδρας, ως «κακή όψη». Αυτή δεν είναι άλλη παρά τα επιχειρήματα και μάλιστα «επιστημονικά» (αν υπάρχουν τέτοια) για τον «κίνδυνο μιας ψεύτικης ασφάλειας, κακής χρήσης». 
 
Έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι η επάνοδος του κου Τσιόδρα στο τηλεοπτικό προσκήνιο, συνδέεται άμεσα με την επάνοδο της περιβόητης ευτελούς επιχειρηματολογίας, περί κινδύνων από τη χρήση της μάσκας, που ταλαιπώρησε για μεγάλο χρονικό διάστημα τους πολίτες αυτής της χώρας, με τραγικές και επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία τους, σπέρνοντας την αβεβαιότητα και τη σύγχυση.  

Όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, ο μόνος λόγος που είχε συμβεί αυτό ήταν η έλλειψη ικανού αριθμού μασκών, από αδικαιολόγητες ελλείψεις στις κρατικές προμήθειες, όπως  και στην αγορά. Και  ενώ μεν η αγορά μπορεί να αιφνιδιάστηκε γιατί κάτι τέτοιο δεν ήταν αναμενόμενο, η πληρότητα του κρατικού αποθέματος ωστόσο, όφειλε να είχε προβλεφθεί. 

Είναι αλήθεια ότι εκείνη τη περίοδο όλοι θυμόμαστε ότι η επιστημονική κοινότητα δεν δίστασε να προσφέρει αφειδώς τις υπηρεσίες της στην προπαγάνδα που διηύθυνε ο κος Τσιόδρας, όταν μας εξηγούσε τους κινδύνους από τη χρήση της μάσκας. Οι ίδιοι έρχονται σήμερα να καταδικάσουν τους αφελείς κατά τα άλλα αρνητές της χρήσης της, ως συνωμοσιολόγους, ξεχνώντας τι έλεγαν οι ίδιοι πιο πριν.

Ακόμη κι όταν έπαψαν να διακινούν την γελοία επιχειρηματολογία περί κινδύνων από την κακή χρήση της μάσκας, δεν έκαναν τίποτε στην αρχή της περιόδου που βγαίναμε από το lockdown, για να επιμείνουν στην εκτεταμένη χρήση της, ως όφειλαν μιας και εγνώριζαν πολύ καλά, ότι ήταν πρακτικά αδύνατον να κρατηθούν τα μέτρα περί αποοστάσεων.

Θα θυμίσουμε ότι μέσα την αρθρογραφία από το tvxs, είμασταν οι πρώτοι που επιμέναμε στην εκτεταμένη χρήση της και τελικά η άποψή μας δικαιώθηκε.

Με τη πρόσφατη στάση του ο κος Τσιόδρας, μέσω του «διπλού μηνύματος, επαναφέρει εκ νέου την αμφισβήτηση, σπέρνοντας τη σύγχυση και τροφοδοτώντας με επιχειρήματα τους αρνητές της χρήσης της μάσκας, ισχυροποιώντας τους συνωμοσιολόγους. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να στέλνονται τέτοιου είδους μηνύματα, όταν υπάρχουν κινήματα γονέων που θέλουν να στείλουν τα παιδιά τους χωρίς μάσκα στα σχολεία.

Επιπλέον επιχειρεί να καλύψει τα λάθη και τις παλινωδίες του,  ισχυριζόμενος ότι ακολουθούσε τις οδηγίες των Διεθνών Οργανισμών. Η πραγματικοτητα και η αναρτημένες σαφείς οδηγίες τόσο του ΠΟΥ, του CDC και του  ECDC τον διαψεύδουν. Οι οδηγίες αυτές εφαρμόστηκαν με τραγική καθυστέρηση στη χώρα μας. Το ίδιο ισχύει και για τους εκτεταμένους μαζικούς και στοχευμένους ελέγχους.  Με τη μόνη διαφορά ότι αυτοί σε αντίθεση με τη περίπτωση της μάσκας, δεν εγαρμόσθηκαν ποτέ,  ως υπεδείκνυαν οι Διεθνείς Οργανισμοί. Ας θυμηθούμε την πρόσφατη φράση του  Γ.Γ. του ΠΟΥ, του κου Tedros : «DO IT ALL» δηλαδή «Κάνετε τα πάντα». Φράση που συνοδεύονταν από αναλυτικές οδηγίες, τις οποίες ο κος Τσιόδρας, λίγες μόνο ημέρες μετά τη δημοσιοποίησή της, παρουσίασε σε ελαχιστοποιημένη έκδοση.

Ο κος Τσιόδρας επιχειρεί επίσης να καλύψει τα λάθη και τις παλινωδίες του, χαρακτηρίζοντάς τις ως «επιστημονική αβεβαιότητα», δημιουργώντας στο κοινό την εντύπωση ότι πρόκειται δήθεν για επιστημονικές αμφισβητήσεις και διχογνωμίες, τη στιγμή που η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, έχει αποφανθεί πολύ έγκαιρα, όχι απλά για τη χρησιμότητα, αλλά για την αναγκαιότητα της χρήσης της μάσκας. 

Ο κος Τσιόδρας επιχειρεί επίσης να χαρακτηρίσει τις παλινωδίες και τα «διπλά μηνύματα», ως έκφραση δημοκρατικών διαδικασιών, που χαρακτηρίζουν τη λειτουργία της επιτροπής. Δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε επ’ αυτού την επιτροπή, ωστόσο θα θυμίσουμε τις επανειλημμένες δηλώσεις μελών της επιτροπής, που εξέφραζαν αν μη τι άλλο τη δυσαρέσκειά τους για τον τρόπο λειτουργίας της. Εκτός βέβαια, αν εντάσσεται κι αυτό στα πλαίσια των δημοκρατικών διαδικασιών.

Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τις δηλώσεις του στη πρόσφατη «ενημέρωση», θα παρατηρήσει και μια άλλη ενδεικτική φράση:

«Το να υιοθετήσω μία συμπεριφορά διαφορετική από τη συμπεριφορά του μεγάλου, ενδεχομένως αυτού που είναι μικροβιοφοβικός όπως είπα, απαιτεί γενναιότητα. Και η γενναιότητα, πιστέψτε με, είναι χαρακτηριστικό των νέων ανθρώπων».

Πιστεύω ότι δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι αφήνει το περιθώριο να θεωρήσει κάποιος και μάλιστα νέος, ότι κάπου σε όλα αυτά υπάρχει υπερβολή 

Δηλαδή μικροβιοφοβία, εν μέσω πανδημίας!!!

Τέλος ερωτηματικά προκαλεί η ακόλουθη φράση, που θα μπορούσε να θεωρηθεί και σαν παρότρυνση του να επεκτείνουμε τη λογική των «διπλών μηνυμάτων» σε ευρύτερο πεδίο των κοινωνικών δραστηριοτήτων μας:

Μήπως το ίδιο και η ίδια στρατηγική με τη μάσκα δεν θα έπρεπε να ισχύει και για άλλες δραστηριότητες και καθημερινές μας συνήθειες που έχουν σχέση με τη διατροφή μας, με την άθληση, με την υπόλοιπη υγεία μας;

Όσες αναλύσεις και να κάνει ο κος Τσιόδρας, προσπαθώντας να εξηγήσει την χρησιμότητα και την προστατευτική αξία της μάσκας, δεν είναι δυνατόν να ξεφύγουν από τη μέγγενη του «διπλού μηνύματος», που εξακολουθεί να χρησιμοποιεί ως επικοινωνιακό εργαλείο.

Αυτή τη φορά όμως βάδισε στην «κόψη του ξυραφιού», απεικονίζοντας με τον πιο γλαφυρό και ανάγλυφο τρόπο, το νόημα και την επικινδυνότητα του «διπλού μηνύματος», που σφάζει αδίστακτα σαν «μαχαίρι με δύο όψεις».

Και προπάντων, ας έχουμε υπόψη μας, ότι δεν δίνουμε ποτέ μαχαίρι στα παιδιά, και μάλιστα «δίκοπο».