H αριστερά είναι οργισμένη απέναντι στο σύστημα. Η δεξιά είναι οργισμένη επειδή θεωρεί ότι δεν το αφήνουν να λειτουργήσει. Η αντιπαράθεση δομείται πάνω σε αυτές τις διαφορετικές αντιλήψεις. Η οργή του κόσμου είναι δεδομένη, απλά η διαχείριση της τυγχάνει διαφορετικής αντιμετώπισης.

Οι εξεγέρσεις στη Χιλή, τον Ισημερινό, τον Λίβανο, την Βαρκελώνη, το Χονγκ Κονγκ και αλλού, δεν συνδέονται μεταξύ τους όμως έχουν ως κοινό παρονομαστή ότι ο κόσμος ασφυκτιεί και με αφορμή την αύξηση του εισιτηρίου του μετρό, των καυσίμων,  την αύξηση της φορολογίας στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων WhatsApp αντιδρά. Η έλλειψη δημοκρατίας, η κοινωνική ανισότητα και η διαφθορά είναι οι αιτίες που προκαλούν την έκρηξη της συσσωρευμένης οργής.

Ένα σύστημα που δεν δουλεύει πρέπει να αντικατασταθεί. Ο Buckminster Fuller ένας από τους σημαντικότερους νεωτεριστές του 20ού αιώνα δήλωνε ότι δεν μπορείς να αλλάξεις πράγματα καταπολεμώντας την ισχύουσα πραγματικότητα. Για να αλλάξεις κάτι πρέπει να χτίσεις ένα νέο μοντέλο που θα κάνει το ισχύον απαρχαιωμένο.

Η Naomi Klein επισημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε τα πάντα από κάτω προς τα πάνω, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα όλες τις κρίσεις. Την επικείμενη οικολογική καταστροφή, την οικονομική ανισότητα (περιλαμβανομένου του φυλετικού και έμφυλου διαχωρισμού του πλούτου) και την αυξανόμενη λευκή υπεροχή.  Σύμφωνα με την ακτιβίστρια και συγγραφέα «Η κρίση παράγεται από τη νοοτροπία που έχουμε να αντιμετωπίζουμε τον φυσικό κόσμο, όπως και την πλειονότητα των κατοίκων του, ως πηγές εκμετάλλευσης, που στη συνέχεια απορρίπτονται και πιστεύω βαθιά πως για να βγούμε από την κρίση αυτή, πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο».

Είναι εύκολο αυτό όμως σε έναν κόσμο που έχει συνηθίσει στην εγωκεντρική ανάλυση;

Ο κόσμος θα ταυτιστεί με αυτόν που θα του προτείνει την λύση που θα πιστέψει ότι τον αφορά άμεσα. Την εποχή του καταιγισμού της πληροφορίας η απλότητα του μηνύματος είναι κρίσιμη. Η δεξιά και όχι πλέον η ακροδεξιά, έχει υποδείξει ότι η αιτία που το σύστημα δεν λειτουργεί είναι ο ξένος και η λύση είναι η εκδίωξη του. Το μίσος για τον ξένο αποτελεί κάτι απτό, ευκολονόητο και καθημερινά ορατό. Η αλλαγή συστήματος είναι κάτι πολυσήμαντο, πολύπλοκο και δύσκολα συζητήσιμο. Αυτό δίνει ένα προβάδισμα στον διχαστικό, ρατσιστικό και γεμάτο μίσος  λόγο που δεινοί ρήτορες σαν τον Trump και τον Johnson και τον Βορίδη εκμεταλλεύονται. Δυστυχώς το μήνυμα είναι τόσο ισχυρό που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη δεινότητα στην ρητορική, απλά χυδαιότητα μερικές φορές, όπως απέδειξε ο Bolsonaro.

Η Καλαμαριά πριν ένα αιώνα ήταν ένα προσφυγικό καταφύγιο. Πριν λίγες μέρες αρκούσε μια φήμη για να βγουν οργισμένοι κάτοικοι στον δρόμο για να αποτρέψουν την ψευδή είδηση.   Στα social media, όπου το μίσος διακινείται χωρίς φίλτρο, η απάντηση στο προφανές επιχείρημα πώς γίνεται να αντιδρούν άνθρωποι που η προσφυγιά έχει σφραγίσει το ριζικό τους είναι ότι αυτή η φουρνιά προσφύγων είναι απορριπτέα, γιατί δεν είναι Έλληνες.  Η αλήθεια όμως ότι και οι προγονοί τους σαν Τουρκόσποροι αντιμετωπίστηκαν και εξοβελίστηκαν στους βάλτους της Καλαμαριάς όχι από φιλανθρωπία, αλλά από ανάγκη. Το πρόβλημα είναι ταξικό. Αν οι πρόσφυγες είχαν κεφάλαια θα θεωρούνταν επενδυτές και αυτοί που πρωτοστατούν στον ρατσισμό θα ήταν οι πρώτοι που θα ντυνόντουσαν μεσίτες.

Η εθνική περηφάνια δεν έχει κανένα πρόβλημα να τριγυρνά στον κόσμο και να παρακαλά τους ξένους για να ξεπουλήσουν τις στρατηγικές υποδομές καθώς η Ελλάδα είναι πρώτης τάξεως ευκαιρία για γονυκλισίες.  Ο κ. Μητσοτάκης και ο υπουργός του Άδωνις Γεωργιάδης  δεν  προβληματίζονται που προσφέρουν γη και ύδωρ στις κινέζικες Business. H εθνική καθαρότητα δεν επιμολύνεται από τους πλούσιους ξένους.  Ελληνική υπηκοότητα θα μπορούν να λάβουν άλλωστε πολίτες τρίτων χωρών που αποκτούν στην Ελλάδα ακίνητη περιουσία τουλάχιστον 2 εκατ. ευρώ και καθίστανται μόνιμοι κάτοικοι. Δεν αναρωτιούνται όμως ποιος θα εγκατασταθεί μόνιμα σε μια κοινωνία που απορρίπτει τους ξένους. Το να επιδεικνύεις μόνιμα το πορτοφόλι σου για να τύχεις αποδοχής είναι προσβλητικό και επικίνδυνο.

Αντίθετα μια πολυσυλλεκτική ανεκτική κοινωνία δείχνει τον δρόμο. Προφανώς η Συνθήκη του Δουβλίνου είναι ξεπερασμένη και δεν ανταποκρίνεται στα μεγάλα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα που αντιμετωπίζουμε. Δεν είναι δυνατόν να αναλάβουμε όλο το βάρος και θα πρέπει να υπάρξει ένας αυτόματος μηχανισμός, ο οποίος να κατανείμει τους πρόσφυγες που φτάνουν στην Ευρώπη σε χώρες της ΕΕ. Η νέα πραγματικότητα πάντως δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος των προσφύγων θα ριζώσει εδώ μαζί μας, οπότε οφείλουμε να τους ενσωματώσουμε. Το να οργιζόμαστε με την πραγματικότητα δεν είναι παραγωγικό. Όπως τονίζει η Naomi Klein το μέλλον θα πρέπει να είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναδοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν. Πρέπει να έχουμε το θάρρος να φανταστούμε έναν διαφορετικό κόσμο, έναν κόσμο που, έστω κι αν υπάρχει μόνο στη σκέψη μας, θα μας εμπνέει να αγωνιζόμαστε και να κερδίζουμε μάχες.

ΥΓ1: H Καλαμαριά είναι η νέα μου γειτονιά, στο μυαλό μου πάντα φάνταζε σαν μια τοπική μικρή Βαρκελώνη, ένα προπύργιο απέναντι στον συντηρητισμό. Με ανθρώπους προοδευτικούς και δραστήριους και πάνω από όλα φιλόξενους. Ένα ζεστό μέρος για μια οικογένεια. Προφανώς η ουτοπία από την δυστοπία δεν εξαρτάται από μια καραβιά προσφύγων αλλά από τους ανθρώπους αν θα τιμούν τις ρίζες τους ή θα αντιδρούν σπασμωδικά σε ριζωμένες φοβίες.

ΥΓ2: Η δήλωση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Γιαννούλη δεν απευθύνεται στους κρεατοφάγους, αλλά στους ανθρώπους που στη σκέψη τους το Νταχάου είναι η λύση. To μπάρμπεκιου με αλκοόλ και φαγητό που στήνουν οι ακροδεξιοί «Ενωμένοι Μακεδόνες» έξω από το καμπ προσφύγων στα Διαβατά δεν είναι για «διαμαρτυρία», αλλά για να λιντσάρισμα με την πρόφαση ότι εγώ στην πατρίδα μου είμαι ότι θέλω κάνω.