Ομιλία της Στεφανί Ζιμπώ, μάρτυρος δημοσίου συμφέροντος στην υπόθεση της UBS, κατά την τελετή απονομής του βραβείου της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για δημοσιογράφους, μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και υπερασπιστές της αλήθειας, το οποίο απονεμήθηκε στον Ραφαέλ Αλέ και στον Γιαν Κούτσιακ.

“Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Στέλιο Κούλογλου και όλους όσους δέχθηκαν να είμαι μέλος της κριτικής επιτροπής για αυτό το βραβείο.

Όταν πριν δέκα χρόνια έγινα whistleblower, δεν γνώριζα καν την ύπαρξη αυτής της λέξης. Από τη δική μου οπτική, ήμουν απλά μια μάρτυρας. Μια γυναίκα που έλεγε την αλήθεια.  Όταν αποκάλυψα το σκάνδαλο της UBS, πριν από δέκα χρόνια, δεν γνώριζα ότι θα έμενα απροστάτευτη. Ακολούθησα όλους τους γαλλικούς νόμους, εμπιστεύθηκα τη χώρα μας, τη δικαιοσύνη μας και τους πολιτικούς μας.

Αγαπητέ Ραφαέλ [Αλέ], ναι είμαστε τυχεροί που είμαστε ακόμη ζωντανοί. Η απονομή αυτού του βραβείου είναι μια αναγνώριση της δουλειάς και της ενέργειας που έχεις καταβάλει ώστε όλοι εμείς να μάθουμε για την υπόθεση των LuxLeaks. Είναι επίσης μια αναγνώριση των επιπλοκών που έχει υποστεί η καθημερινότητά σου – και της Σοφί – που συνεχίζει μέχρι σήμερα.

Υπάρχουν κάποια κοινά σημεία σε όλες τις περιπτώσεις μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος παγκοσμίως:

• η ατομική ευθύνη
• το θάρρος να πουν την αλήθεια
• η δυσφήμιση που υφίστανται (στόχος γίνεται ο αγγελιοφόρος και όχι το μήνυμα)
• έχουμε οδηγηθεί στο δικαστήριο πριν από εκείνους που είναι υπεύθυνοι για τις απάτες, συγκαλύπτουν τις απάτες ή κερδίζουν από αυτές
• έχουμε υποστεί παρενόχληση
• έχουμε βιώσει τη μοναξιά

Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος χάνουν την υγεία τους, την ενέργειά τους, τη δουλειά τους, την καριέρα τους, τους φίλους τους, μετατρέπουν την καθημερινότητα των παιδιών τους σε εφιάλτη, μόνο και μόνο επειδή ήταν ειλικρινείς, επειδή βοήθησαν τις αρχές να κάνουν τη δουλειά τους.

Το να γίνεις μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος είναι μια μάχη για τα ανθρώπινα δικαιώματα ενάντια στη διαφύλαξη των κρυμμένων πληροφοριών. Το να γίνεις μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος είναι συμπαράταξη με της ηθικές αξίες απέναντι στη διαφθορά, το ψέμα και τις κακοτοπιές. Το να γίνεις μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος είναι ένα δίλημμα μεταξύ των δικαιωμάτων του πολίτη και των πανίσχυρων λόμπι.

Διαπιστώσαμε την αδυναμία, την ευθύνη, τη δειλία όσων γνώριζαν και έμειναν σιωπηλοί. Με τα οικονομικά σκάνδαλα που αποκαλύψαμε πριν από δέκα χρόνια, αποδείξαμε ότι οι τράπεζες είναι πέντε βήματα μπροστά από τους νόμους και ότι είναι πιο ισχυρές από τα κράτη. Πλέον όμως η αντίληψη της κοινωνίας αλλάζει χάρη σε σένα Ραφαέλ, και χάρη σε δημοσιογράφους όπως η Δάφνη και ο Γιαν Κούτσιακ.

Η αντίληψη της κοινωνίας αλλάζει γιατί οι δημοσιογράφοι και οι whistleblowers μπορούν να διαδώσουν την πληροφορία. Το πολύ υψηλό κόστος της αλήθειας όμως είναι επίσης παρόν.

Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και οι δημοσιογράφοι έχουν αποδείξει ότι:

• η διαφθορά και η ατιμωρησία έχουν εξαπλωθεί παντού στον κόσμο. Η Ευρώπη δεν αποτελεί εξαίρεση. Η Δάφνη στη Μάλτα και ο Γιαν στη Σλοβακία, είναι τα τρομερά παραδείγματα του πόσο κοστίζει η αλήθεια στη Γηραιά Ήπειρο.
• Πράγματι, η αδιαφάνεια και η διαφθορά αναδεικνύουν μια κουλτούρα ψεύδους και μυστικών.
• Όμως η διαφθορά, η αδιαφάνεια και η ατιμωρησία είναι λίγο πιο περιορισμένες πλέον στον πλανήτη. Τα Paradise Papers, τα Panama Papers, τα Football Leaks, τα Malta Files, έχουν αποκαλύψει πληροφορίες μέχρι πριν άγνωστες στους πολίτες.

Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου πάντα, είναι ότι όλοι μας υποφέρουμε από τη διαφθορά. Αν κάποιος δεν καταπολεμά τη διαφθορά, τότε την υποστηρίζει.

Από την άλλη πλευρά, με την ηθική και τη διαφάνεια, όλοι κερδίζουν καθώς ο κάθε πολίτης απολαμβάνει τα πάντα: από την εκπαίδευση, τα τραπεζικά προϊόντα, τα φάρμακα, τις υπηρεσίες υγείας, το φαγητό, τις μεταφορές, την οικολογία, τη διαχείριση των δημοσίων πόρων κ.α.

Στην εισαγωγή του τελευταίου μου βιβλίου, ο Τζούλιαν Ασάνζ, ιδρυτής των Wikileaks, επικαλείται τον Τζον Μίλτον: «Σε μια δίκαιη μάχη, η αλήθεια πάντα νικά».

Μακάρι εσύ, Στέλιο και οι υπόλοιποι Ευρωβουλευτές να έχετε ανοίξει τον δρόμο για περισσότερη προστασία των πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να έχετε δώσει το έναυσμα για να υπάρξει ένα μίνιμουμ επίπεδο διαφάνειας και ηθικής που θα επιτρέπει στην αλήθεια να κερδίζει.

Καθώς είμαστε αυτή την ώρα στο Στρασβούργο στη Γαλλία και ο Ραφαέλ και εγώ είμαστε Γάλλοι, να σας υπενθυμίζω ότι η υποτιθέμενη «χώρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» υποφέρει από τη διαφθορά ανάμεσα στην πολιτική της ελίτ, από τον πολύ επικίνδυνο πιθανό νόμο ενάντια στα επονομαζόμενα «fake news» και τον νόμο για την εταιρική εχεμύθεια που σαφώς θα θέσει σε κίνδυνο την ελευθερία του λόγου και επομένως τη δυνατότητα της αλήθειας να κερδίσει. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τόσο ο Έντουαρντ Σνόουντεν όπως και ο Τζούλιαν Ασάνζ έχουν δει το αίτημα ασύλου τους να απορρίπτεται στη Γαλλία; Πως μετά να πιστέψουμε ότι η Γαλλία υπερασπίζεται την αλήθεια και προστατεύει τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος; Πρέπει να είμαστε ενωμένοι για να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των πολιτών.

Όμως είμαι άνθρωπος αισιόδοξος. Πιστεύω στην ακεραιότητα και τη δράση, κάτι που όλοι εδώ πρεσβεύετε.

Μακάρι αυτό το Βραβείο στη μνήμη της Δάφνης Καρουάνα Γκαλίθια, που απονεμήθηκε στον Ραφαέλ και στον Γιαν Κούτσιακ να ανοίξει τον δρόμο ώστε η φιλοσοφία της ηθικής να εισχωρήσει στην πολιτική και τις επιχειρήσεις. Τότε θα μπορέσει η αλήθεια να κερδίσει και εμείς όλοι να είμαστε ασφαλείς.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι η ηθική στις κυβερνήσεις και στις εταιρίες, η ηθική στην πολιτική, είναι το κλειδί για τις δημοκρατίες μας.”