Δεύτερη αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση Σάντσεθ, η προερχόμενη από τους Podemos Γιολάντα Ντίας είναι η δημοφιλέστερη πολιτικός της Ισπανίας.

Ως υπουργός Εργασίας αύξησε σταδιακά τον κατώτατο μισθό στα 1.080 ευρώ, μια αύξηση 47% σε πέντε χρόνια. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid απαγόρευσε στις επιχειρήσεις να απολύουν. Και πέρυσι με μια μεταρρύθμιση  της αγοράς εργασίας, πέτυχε τη δραστική μείωση της εργασιακής ανασφάλειας, ένα από τα μεγάλα προβλήματα της ισπανικής κοινωνίας.

Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας την προόριζε για διάδοχό του στην ηγεσία των Podemos, αλλά το προηγούμενο Σαββατοκύριακο η 51χρονη Γιολάντα έκοψε οριστικά τον ομφάλιο λώρο. Σε μια παθιασμένη συγκέντρωση στη Μαδρίτη, ανακοίνωσε ότι θα διεκδικήσει την πρωθυπουργία επικεφαλής του Sumar: πρόκειται για τη «σούμα» (όπως και στα ελληνικά σημαίνει πρόσθεση) για ένα συνασπισμό κομμάτων και οργανώσεων της Αριστεράς.

Tο κόμμα που ίδρυσε ο Πάμπλο Ιγκλέσιας διχάστηκε: επισήμως δεν συμμετέχει στη «σούμα» των κομμάτων, όπου βρίσκονται η Ενωμένη Αριστερά, το ΚΚ Ισπανίας και οι Καταλανοί Podemos. Αλλά από τους 33 βουλευτές των Podemos, 15 υποστηρίζουν τη Ντίας.

Η βασική αιτία που χωρίζει τα δύο στρατόπεδα είναι ο τρόπος επιλογής των υποψηφίων για τις εκλογές. Η Ντίας επιμένει ότι πρέπει να αποφασιστούν από όλα τα κόμματα του Sumar, ενώ οι Podemos θέλουν μια «συμφωνία κορυφής» Sumar- Podemos. Υπάρχουν και πολιτικές διαφωνίες, όπως πχ η αποστολή όπλων στην Ουκρανία που υποστηρίζει η Ντίας. Η ηγεσία των Podemos θεωρεί από την πλευρά της, ότι η Ντίας είναι μια βολική και αποδεκτή λύση για το σύστημα, που τους έχει πολεμήσει με όλα τα μέσα από την ίδρυσή τους.

Μια από τις στενότερες συνεργάτριες της Ντίας είναι η ευρωβουλευτής Μαρία-Ευγενία Ρόντριγκεζ Πέλοπ, επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου των Podemos στις εκλογές του 2019. (δεξιά στη φωτογραφία του άρθρου, δίπλα στη Ντίας, σε περιοδεία αυτή την εβδομάδα, μετά τις ανακοινώσεις).

Της ζήτησα να εξηγήσει τους λόγους που η σύντροφός της είναι τόσο δημοφιλής και αν θα συνεργαστεί στις εκλογές με τον Σοσιαλιστή σημερινό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ. Στην Ισπανία θα διεξαχθούν δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στις 28 Μαΐου και γενικές εκλογές τον Δεκέμβριο. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν νίκη -με μικρή διαφορά- των Σοσιαλιστών που σήμερα κυβερνούν σε συνασπισμό με  τους Podemos. Και μερικοί έγραψαν ότι ο Σάντσεθ θα μπορούσε να την τοποθετήσει δεύτερη, σε ένα νικηφόρο δίδυμο με επικεφαλής τον ίδιο.

Η Γιολάντα Ντίας είπε ότι «το Sumar δεν θα αποτύχει, ακόμη και αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους Podemos». Δεν ανησυχείτε για τη διάσπαση της αριστεράς;

Πολύ. Γνωρίζουμε ότι η ενότητα όχι μόνο προσθέτει αλλά και πολλαπλασιάζει. Όλοι θέλουν μια συμφωνία.

Τότε γιατί η Γιολάντα αποφάσισε να προχωρήσει ακόμη και χωρίς τους Podemos;

Οι Podemos έθεταν έναν όρο που δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί: μια διμερή συμφωνία για τις προκριματικές εκλογές (επιλογής υποψηφίων). Είναι αδύνατο, γιατί το Sumar δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί ως εκλογική πλατφόρμα και γιατί τα κόμματα που έχουν δείξει προθυμία να συμμετάσχουν σε αυτό, το καθένα με τον τρόπο του, πρέπει να έχουν λόγο. Το Sumar δεσμεύτηκε για πολυμερείς προκριματικές εκλογές, αλλά αυτό δεν έγινε δεκτό από τους Podemos.

Οι διαπραγματεύσεις με τους Podemos κράτησαν εβδομάδες. Το κύριο πρόβλημα ήταν η επιλογή των υποψηφίων;

Το πρόβλημα ήταν να αποφασίσουμε αν η συμφωνία για τις προκριματικές εκλογές θα αποφασιζόταν μόνο από τους Podemos και την ηγεσία του Sumar ή από τους 15 πολιτικούς σχηματισμούς που είχαν αποφασίσει να υποστηρίξουν το Sumar, χωρίς όρους (συμπεριλαμβανομένων της Ενωμένης Αριστεράς, του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Catalunya en Comú (των Podemos της Καταλωνίας-ΣΣ).

Πολιτικές διαφορές με το Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας;

Δεν υπάρχουν σημαντικές πολιτικές διαφορές, αν και το ύφος, η αφήγηση και ο τρόπος παρουσίασης των συζητήσεων είναι πολύ διαφορετικοί.

Έπαιξε ο Πάμπλο ρόλο στις διαπραγματεύσεις;

Ανεπίσημα, σίγουρα ναι… αν και η ευθύνη, όπως είναι λογικό, ανήκει στη γενική γραμματέα και την Εκτελεστική Επιτροπή των Podemos.

Γνωρίζεις και προσωπικά τη Γιολάντα και συνεργάζεστε στενά. Γιατί είναι τόσο δημοφιλής;

Πρόκειται για μια φεμινίστρια ηγέτη, που συνδυάζει πολύ καλά την αποφασιστικότητα και την τρυφερότητα. Ως υπουργός είχε απίστευτες επιτυχίες. Είναι σπουδαία διαπραγματεύτρια: ισχυρή θέληση, αντοχή, ανθεκτικότητα, ανοχή και υπομονή. Είχε επιλέξει καλά τις μάχες που έδωσε και τις κέρδισε.

Έχει πιθανότητες να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας, όπως έχει δηλώσει;

Φυσικά. Κανείς και καμία στην Ισπανία δεν είναι τόσο «πρωθυπουργίσιμη»  όσο εκείνη, χωρίς να έχει αναλάβει ποτέ την προεδρία της κυβέρνησης και χωρίς κόμμα. Πρόκειται για μια κοπερνίκειο στροφή.

Αν δεν είναι το 2023, θα είναι στις επόμενες εκλογές. Αποτελεί ένα στοίχημα για την επόμενη δεκαετία. Θα είναι η πρώτη γυναίκα που θα προεδρεύσει σε κυβέρνηση στην Ισπανία, είμαι σίγουρη. Μας αξίζει. Αγωνιστήκαμε σκληρά. Θέλουμε μια φεμινίστρια γυναίκα στην ηγεσία της χώρας.

Θα μπορούσε να αποτελέσει το «εκλογικό συμπλήρωμα» του Σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ;

Όποιος το λέει αυτό, είτε δεν γνωρίζει τη Γιολάντα Ντιάζ είτε έχει άλλες προθέσεις. Την ξέρω καλά και έχει το δικό της σχέδιο.. Δεν είναι και δεν θα γίνει το συμπλήρωμα κανενός. «Οι γυναίκες είναι το εισιτήριο».