Νομίζω ότι ο καιρός των κλαυθμών και των καταγγελιών θα έπρεπε να έχει ήδη απέλθει. Εκείνο που προέχει είναι η σταθμισμένη πολιτική πρόταση και δράση. Προϋπόθεση, η πολιτικοποίηση της οικονομικής ανάλυσης. Έχει γίνει από τις κυβερνήσεις που χαρακτηρίζονται ως «μνημονιακές»· απομένει να γίνει και από την πολυσπερματική Αριστερά.

Ads

Εργαλείο, η εθνικοποίηση της ταξικότητας. Έχει αρχίσει η εθνικοποίηση της αντίδρασης στον οικονομικό καταναγκασμό που συνεπάγεται η κυριαρχία των δανειστών, δηλαδή της χρηματοπιστωτικής απόληξης του καπιταλισμού. Η τελευταία διαδικασία αφορά το πολιτικό σχήμα της Δεξιάς, με πιθανό παρεπόμενο τον εγκλωβισμό, για λόγους ιδεολογικής εμμονής, των λαϊκών τάξεων που τη στηρίζουν. Οι όροι του προβλήματος — απλώς συνοψίζω.

Μέσα στο σύστημα
Πρώτον, όπως ήδη γίνεται.
Δεύτερον, όπως διαφαίνεται ότι είναι δυνατό ή επιθυμητό να γίνει μέσα στο σύστημα, δυνατότητα και επιθυμία εκφραζόμενη από πολιτικά σχήματα, τα οποία ωστόσο, ως προς το παρόν, δεν ασκούν καμιά πολιτική εξουσία.
Τρίτον, καθώς αποτελούμε μέρος του ευρωπαϊκού συστήματος χρειάζεται να σταθμίσουμε τις δυνατότητες παρέμβασης, δηλαδή να πούμε με καθαρότητα και τιμιότητα ποιες είναι οι λεγόμενες εναλλακτικές λύσεις, μέσα πάντα στο σύστημα, και ποιος ο χρονικός τους ορίζοντας.
 
Η αριστερή απάντηση
Πρώτον, προϋποθέτει την ενότητα της Αριστεράς. Στο τακτικό πεδίο είναι η απάντηση στον εκλογικό δόλο με έναν άλλο δόλο που συνεπάγεται τη συσπείρωση και την επιτυχία.

Δεύτερον, η απάντηση στο πρόβλημα μπορεί να έχει μια κοινή βάση, δηλαδή την άρση της εθνικής υποταγής, μέσω της λεγόμενης «μνημονιακής» πολιτικής, αλλά θα πρέπει να διακλαδίζεται σε μια πυραμίδα επιμέρους προτάσεων, έστω και αν στο μέλλον οι προτάσεις αυτές θα επέφεραν την κατάργηση του ενωτικού σχήματος. Προηγουμένως όμως θα έπρεπε το ενωτικό σχήμα να δοκιμαστεί στις εκλογές κατά τις οποίες είναι πιθανό και ευκταίο να απεγκλωβιστούν οι ψηφοφόροι από τους ιδεολογικούς φενακισμούς και τις πελατειακές αλληλοεξαρτήσεις.

Ads

Τρίτον, σχηματικά τα συστατικά στοιχεία αυτού του Εθνικού Αριστερού Μετώπου εκτείνονται σε όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς από την Δημοκρατική Αριστερά έως άκρα αριστερά και οικολογικά σχήματα. Οι κύριες δυνάμεις που θα μπορούσαν να καταστήσουν πραγματική τη δημιουργία αυτού του Μετώπου είναι η Δημοκρατική Αριστερά (απαλλασσόμενη από την οφθαλμαπάτη της αναμόρφωσης του ΠΑΣΟΚ) και το ΚΚΕ∙ οι θέσεις του ΣΥΝ και λογικώς του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να θεωρηθούν ως δεδομένες, τουλάχιστον εν δυνάμει.

Τέταρτον, το Εθνικό Αριστερό Μέτωπο θα μπορούσε να εθνικοποιήσει την ταξικότητα, δηλαδή τις υποτελείς κοινωνικές τάξεις, μια ταξικότητα που πλέον έχει διευρυνθεί με την αποδιάρθρωση της μικροαστικής τάξης που ως τώρα ήταν ο κύριος συντελεστής της κοινωνικής συνοχής.

Πέμπτον, εξυπακούεται ότι όλα αυτά προϋποθέτουν αποδεικτικό και συνάμα ωμό λόγο, που δεν θα κάνει καμία παραχώρηση σε κλαδικές, αριστοκρατικού όπως λεγόταν κάποτε χαρακτήρα, απαιτήσεις ή σε μικροπολιτικούς ηγεμονισμούς. Πρόκειται για τον λόγο που περιμένουν οι σταθεροί οπαδοί της Αριστεράς, και κυρίως η μεγάλη και διάσπαρτη σε άλλα κόμματα λαϊκή δύναμη, ιδίως στο μεταλλαγμένο και αρχικώς αντιφατικό ΠΑΣΟΚ.

Έξω από το σύστημα
Προϋπόθεση πάντα η πολιτικοποίηση της οικονομικής ανάλυσης και η ειλικρίνεια.

Πρώτον, μετάβαση από το ευρωπαϊκό στο ευρύτερο γεωπολιτικό: η παγκοσμιοποίηση μπορεί να έχει κοινό στόχο, ωστόσο, ενέχει αντιθέσεις και αντιφάσεις, συνεπώς ανταγωνισμούς. Αυτός ο έκδηλος χαρακτήρας της προσδιορίζει τη γεωπολιτική.

Δεύτερον, λογική απόληξη είναι η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα (απόληξη που δεν επιτρέπει την εξιδανίκευσή της). Όσοι είναι εγκλωβισμένοι στο κυρίαρχο οικονομικό σύστημα θεωρούν ως αυτονόητη την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Δεν είμαι οικονομομέτρης και θα ήταν αφελές να αντιτάξω έναν ατεκμηρίωτο αντίθετο λόγο. Μπορώ ωστόσο να αναρωτηθώ μήπως η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα γινόταν μοχλός για την ανασυγκρότηση της εθνικής οικονομίας, με συνέκδρομο τη δημιουργία απασχόλησης. Είναι προφανές ότι χρειάζεται ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα και ότι με την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου θα μπορούσε να πάρει διαφορετική διάσταση το κατά κόρον αιτούμενο των επενδύσεων, κυρίως από το εξωτερικό, τόσο στον εγκαταλελειμμένο δευτερογενή, όσο και στις νέες πηγές ενέργειας.

Προϋπόθεση όμως της ανασυγκρότησης είναι η μετάβαση από την εγκαθιδρυόμενη αποπτώχευση στην αύξηση της αγοραστικής ικανότητας της αμοιβής εργασίας. Χωρίς καμιά αμφιβολία, η διαδικασία ανασυγκρότησης απαιτεί χρόνο και αλλαγή των οικονομικών συμπεριφορών των ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων: αλλαγή συμπεριφορών, όχι πείνα και στέρηση, που ως γνωστό δημιουργεί την επιθετικότητα. Και μια που μιλάμε για επιθετικότητα, ας μη ξεχνάμε ότι ήδη εκδηλούμενοι, άναρχοι (και όχι αναρχικοί) ή ίσως τηλεκατευθυνόμενοι κοινωνικοί σπασμοί αποδιαρθρώνουν τη Δημοκρατία που τόσο επικαλούμαστε και ενέχουν τη θρυαλλίδα της κατάργησής της. Προς ποια κατεύθυνση;
***
Πολύ συνοπτικά, αυτά είναι τα διλήμματα της Αριστεράς που θα έπρεπε εδώ και πολλές δεκαετίες να είχαν φτάσει στην σύνθεσή τους. Χωρίς άλλες συζητήσεις, χωρίς άλλον χαρτοπόλεμο, με εφαλτήριο την κατανόηση του Οικονομικού και τις απαιτήσεις που τουλάχιστον από το 1821 και ύστερα δημιούργησε η εθνική ταυτότητα, δηλαδή η εναγώνια και αιματηρή πορεία για την εδραίωση της έννοιας του πολίτη, είναι πασιφανές ότι το Εθνικό Αριστερό Μέτωπο θα πρέπει να συγκροτηθεί αμέσως, ώστε να είναι έτοιμο για μια εκλογική αναμέτρηση που λέγεται ότι θα έρθει σύντομα∙ αν δεν έρθει, τότε η κατάργηση της Δημοκρατίας θα έχει γίνει μέσα στο κοινοβουλευτικό σύστημα. ΕΘΝΑΡΜ λοιπόν, που έχει και βροντερό ήχο.

ENΘΕΜΑΤΑ