“Σοκάρουν τα ευρήματα στα λύματα της Αττικής: αυξήθηκε η χρήση κοκαίνης, αμφεταμίνης,   ψυχοφαρμάκων”.

Την πρόσφατη αυτή είδηση μου θύμισε φίλη φίλης μέσω fb. Που έστειλε SOS. “Έχουμε χάσει πια τις μέρες, και κινδυνεύουμε να χάσουμε και τους εαυτούς μας, να βυθιστούμε κανονικά, χωρίς σωσίβιο, στα βάθη των ψυχών μας, τραυματισμένων από τον εγκλεισμό, που πια δεν τις αναγνωρίζουμε”, οι λέξεις της.

Λέξεις μιας γυναίκας που βασανίζεται από την αρρώστεια. Όχι στους πνεύμονες. Αλλά στη ψυχή. 

Οι ψυχικές νόσοι είναι μια πραγματικότητα που μπορεί εμείς να θέλουμε να αγνοούμε αλλά εξελίσσεται όλους αυτούς τους μήνες του εγκλεισμού. Σε διαμερίσματα, πολυκατοικίες, σπίτια μικρά ή μεγάλα, πλούσια ή φτωχά, μα πάντα κατά μόνας, γιατί η κατάθλιψη μόνο έτσι βιώνεται.

Μοναχική, επιδεινώνεται “χάρη” στα ανακόλουθα, χωρίς συνοχή μέτρα – ακορντεόν μιας κυβέρνησης που το τελευταίο που την ενδιαφέρει – το έχουμε πλέον εμπεδώσει για τα καλά – είναι η υγεία των ανθρώπων. Και ακόμη λιγότερο η ψυχική υγεία.

Η οποία έχει αρχίσει να κλονίζεται για τα καλά. Όχι, δεν το λέει η φίλη μου αλλά οι μετρήσεις στα λύματα της Αττικής, που πραγματοποιεί ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ Νίκος Θωμαΐδης, σύμφωνα με τις οποίες έχει εκτιναχθεί μεταξύ άλλων, και η χρήση αγχολυτικών και αντικαταθλιπτικών ουσιών στην περίοδο της καραντίνας. Και αυτό είναι ένα πάρα πολύ κακό νέο σε μια χώρα που όσοι επισκέπτονται ψυχαναλυτή, ψυχίατρο, κατατάσσονται αυτομάτως στους “προβληματικούς”, μια χώρα όπου προβλήματα ψυχικής υγείας, στιγματίζουν, δυστυχώς, ανεξίτηλα. Άγνοια; Αδιαφορία; Υποκρισία; “Αυτά είναι για τους άλλους, εμένα δεν με αφορούν;” Όλα αυτά μαζί; Λίγη σημασία έχει.

Γιατί η σημερινή συγκυρία, φευ, συνδυάζει όλα τα συστατικά για ατομικά ναυάγια χωρίς ναυαγοσώστες.

Και ίσως να είμαστε στο “και 5” μιας συζήτησης που οφείλαμε να έχουμε ήδη ξεκινήσει. Μια συζήτηση που πρέπει να γίνει με την καθοριστική συμβολή όλων των παραγόντων του πολιτειακού και πολιτικού βίου, από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την κυβέρνηση, την Αξιωματική Αντιπολίτευση, όλα τα κόμματα, τους ειδικούς της υγείας αλλά και τους παραγωγικούς φορείς, τα συνδικάτα, τις επαγγελματικές οργανώσεις, την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Μιας συζήτησης για να δημιουργήσουμε το δίκτυ προστασίας όλων (και είναι περισσότεροι από όσους φανταζόμαστε) όσοι αντιμετωπίζουν θέματα ψυχικής υγείας.

Μια συζήτηση, χωρίς παρωπίδες, που είναι το ίδιο (αν όχι και περισσότερο) κρίσιμη για τη Δημοκρατία, όσο είναι εκείνη για την οικονομία, την εργασία, την παιδεία, τον πολιτισμό, τον τουρισμό. Γιατί όσο οι άνθρωποι νοσούν ψυχικά, τίποτε από τα παραπάνω δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά.

Η γιαγιά Ειρήνη βιβλία πολλά δεν είχε διαβάσει και σίγουρα όχι Λακάν. Ήξερε όμως και αναγνώριζε όταν κάποιος /α είχε προβλήμα “με το μέσα του”. Και καταλάβαινε πόσο βασανιστική δοκιμασία είναι. Και με τον εμπειρικό της τρόπο κατάφερνε να βοηθά. Τόσο όσο μπορούσε. Όσο ήταν δυνατόν. “Η αόρατη αρρώστια”, έλεγε.

Αυτή η “αόρατη αρρώστια” θεριεύει λοιπόν στους τέσσερις τοίχους, χωρίς να κάνει ιδιαίτερες διακρίσεις: εν δυνάμει “ευπαθής ομάδα” όλη η κοινωνία. Παράπλευρη απώλεια της καθόλα αποτυχημένης διαχείρισης της πανδημίας από μια κυβέρνηση που, διόλου συγκυριακά, ενδιαφέρεται μόνο για το φαίνεσθαι. Την εξωτερική εικόνα. Για την εσωτερική εικόνα, ουδείς λόγος. Αν η αντιμετώπιση της πανδημίας, είναι, όπως επαναλαμβάνει η κυβέρνηση, “ατομική ευθύνη”, η ψυχική υγεία απλά αγνοείται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Τυχαία;

ΥΓ: Ένα “ευχαριστώ” στη φίλη για το μήνυμά της, την έκκληση στο μπουκάλι, όπως έγραψε, μας αφορά όλους και δεν είναι σχήμα λόγου. Σήμερα οι αόρατοι ψυχικά ασθενείς είναι εδώ, είναι οι άνθρωποι της διπλανής μας πόρτας. Ας μην τους αγνοήσουμε. Ας αναλάβουμε πρωτοβουλία. Έχουμε ήδη αργήσει πολύ.