Το καλοκαίρι του 1997 ψηφίζεται ο νόμος 2525 που θεσπίζει την δημιουργία του Ενιαίου Λυκείου με την κατάργηση των Τεχνικών & Γενικών, την εισαγωγή πανελληνίων εξετάσεων στην Β` Λυκείου και την καθιέρωση του Εθνικού Απολυτηρίου.  Το φθινόπωρο του 1998 ο τότε Υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης δέχεται τις πρώτες αντιδράσεις από την μαθητική κοινότητα. Η “σχολική επιταγή” απαντούσε με δυναμισμό τότε με το σύνθημα “Κάτσε καλά Γεράσιμε!”. Το Νοέμβριο του ιδίου έτους μαθητές θέτουν σταδιακά υπό κατάληψη περίπου 2500 δημόσια σχολεία σε όλη την χώρα. Το μεγάλο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας είναι ο πρωτεργάτης των κινητοποιήσεων και ο πρωτεργάτης των κινητοποιήσεων. Μέχρι τα Χριστούγεννα του 1998 η Γκράβα γίνεται το σχολείο ορόσημο του μαθητικού αγώνα. Από τις ΑΣΤΥρίες

Ads

Στις τηλεοπτικές συνδέσεις από τον χώρο των καταλήψεων της Γκράβας εμφανίζεται τότε ο ιδιαίτερα πολιτικοποιημένος 16χρονος Γαβρίλος Τσαρκαντζόγλου. Με έμφαση δηλώνει στους δημοσιογράφους για την εξέλιξη των διεκδικήσεων: «Εμείς δεν θα πάμε σε νέα Βάρκιζα». Το τεταμένο κλήμα στην εκπαίδευση φέρνει συνεχίσεις μαθητικές πορείες και αποκλεισμούς δρόμων. Η κυβέρνηση μετά τις έντονες πιέσεις που ασκήθηκαν από την κοινωνία και με τις καταλήψεις σχολείων να κρατούν πάνω από τρεις μήνες, αναγκάζεται να υποχωρήσει σε αρκετές ευνοϊκές προτάσεις των μαθητών. Κυριότερη από αυτές ήταν η μείωση του συντελεστή βαρύτητας των εξετάσεων στην Β’ Λυκείου. Η γρήγορη ανακωχή των μαθητών και το άνοιγμα του μεγαλύτερου σχολικού συγκροτήματος μετά από μήνες μεταφέρεται από τις εφημερίδες ως «Η Συμφωνία της Γκράβας» μεταξύ μαθητών και Υπουργείου Παιδείας. Σηματοδοτώντας έτσι την επίσημη λήξη των μαθητικών κινητοποιήσεων.

Εκείνη την εποχή τα σχολεία της Γκράβας γνωρίζουν “ημέρες δόξας” στα βραδινά δελτία ειδήσεων. Για τους περισσότερους αθηναίους το σχολικό συγκρότημα αποτελεί ένα θρύλο. Ζωντανό πυρήνα για την περιοχή των Πατησίων αλλά για πολλούς και κέντρο παραβατικότητας πολλών ειδών. Οι παλαιότεροι καθηγητές και μαθητές θυμούνται με δέος τις πρώτες σχολικές καταλήψεις το 1991 ενάντια στα σχέδια του Γ. Σουφλιά. Μεγάλοι βανδαλισμοί, εμπόριο ναρκωτικών σε ισχύ και απειλητικές δράσεις μαθητών είναι η παρακαταθήκη για την Γκράβα από εκείνη την περίοδο. Τα τελευταία χρόνια καταγράφηκαν αντιδράσεις για δραστηριότητες εκπαιδευτικούς που θέλησε να ενσωματώσει μετανάστες στην σχολική κοινότητα.

Ο βασικός πυρήνας του σχολικού συγκροτήματος της Γκράβας λειτούργησε στις αρχές του `70. Ο Κώστας Φινές, που ανήκε στην ομάδα που σχεδίασε το κτίριο το 1969, εξηγεί πως το αρχικό πλάνο: «…δεν ήταν μια εξυπνάδα. Δημιουργήθηκε με κριτήρια τον προσανατολισμό, τον ηλιασμό και την εύκολη κατασκευή. Μια κτιριολογία περιορισμένη αλλά ευκρινής, για να βρίσκει ο μαθητής αμέσως αυτό που ήθελε… Για εμένα αυτό το έργο δεν είναι από τα αγαπημένα μου, αν όμως κάποιος μου εγγυάτο την αρχική χρήση θα το υπέγραφα και σήμερα». Ήταν η περίοδος που το καθεστώς μέσα από ένα μεγάλο σχέδιο στέγασης στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση σκόπευε να λύσει το πρόβλημα πρόβλημα με μεγάλα και λιτά στην χρήση διδακτήρια.
 

 Τα σχολικά κτίρια έχουν παραλληλόγραμμα σχήματα, ενώνονται με στεγασμένους διαδρόμους, και ανά μεταξύ τους διαθέτουν μικρά εσωτερικά αίθρια (αυλές). Οι στεγασμένοι διάδρομοι έδιναν αρχικά την δυνατότητα ελεύθερης κίνησης στους μαθητές και χρήσης των πλαϊνών μερών τους ως καθιστικών και μικρών πάρκων. Παράλληλα τα δώματά τους μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως αυλές ή χώροι άθλησης.

Το σχολικό συγκρότημα της Γκράβας σε πανοραμική φωτογραφία από τον ομώνυμο λόφο των Πατησίων
 
Παρά τους αρχικούς θετικούς σχεδιασμού το πρόβλημα εύρεσης σχολικής στέγης που υπήρχε στο Γαλάτσι στα τέλη του `70, δημιούργησε την συνεχιζόμενη προσθήκη νέων κτιρίων. Συνέπεια αυτού ήταν οι διαδρόμοι ολοένα και να απομονώνονται από τις αυλές. Αρκετά σημεία που έπρεπε να είναι ανοιχτά, γέμιζαν πλέον να ξεχωρίζει ο ζωτικός χώρος του κάθε σχολείου που δημιουργούνταν. Έτσι παρά την πρωτοποριακή ιδέα που υπήρχε οι παρεμβάσεις χωρίς σχεδιασμό δημιούργησαν για την Γκράβα την εικόνα μιας μαθητικής φυλακής.

Όπως έχει αναφέρει ο καθηγητής αρχιτεκτονικής Γιώργος Τζιρτζιλάκης η Γκράβα: «Είναι προϊόν μιας σειράς διαγωνισμών του ΟΣΚ, που τότε βρισκόταν στην πιο ελκυστική του περίοδο, αντιμετωπίζοντας τα σχολεία ως πεδία αρχιτεκτονικού πειραματισμού. Ο πρωταρχικός στόχος ήταν να γίνει κάτι παρόμοιο με τα πανεπιστημιακά campus. Τελικά, η Γκράβα “συμπύκνωσε” τη δυσοίωνη πλευρά της νεωτερικότητας. Στο “σώμα” της υπάρχουν έντονα τα σημάδια της μάταιης φούριας μιας ολόκληρης εποχής».

Σήμερα στο δαιδαλώδες σχολικό συγκρότημα της Γκράβας κινούνται καθημερινά 4000 μαθητές. Σε αυτό συστεγάζονται 3 νηπιαγωγεία, 3 Δημοτικά, 6 Γυμνάσια, 6 Γενικά Λύκεια, 3 Επαγγελματικά Λύκεια, το ΙΕΚ Γαλατσίου, 2 παιδικοί σταθμοί του Δήμου Αθηναίων, με μια λέσχη φιλίας και ένα σύστημα προσκόπων.

Το 1993 προστέθηκε στη βόρεια πλευρά του συγκροτήματος το Αθλητικό Κέντρο «Αντώνης Τρίτσης» του Δήμου Αθηναίων. Σήμερα διαθέτει μικρό γήπεδο στίβου και γήπεδα καλαθοσφαίρισης. Το 2008 ολοκληρώθηκαν οι μαζικές εργασίες που έκανε ο πρώην Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων. Με αυτούς ανακαινίστηκαν τα σχολικά κτίρια, δημιουργήθηκαν νέα εργαστήρια και τροποποιήθηκε όλο το σύστημα θέρμανσης με χρήση φυσικού αερίου.

Όσο για το όνομα Γκράβα ή Γράβα προέρχεται από την αρβανίτικη διάλεκτο και σημαίνει χαράδρα ή κρημνός. Πιθανόν το τοπωνύμιο προήλθε από τον λόφο με τα απότομα βράχια που υπάρχει στο βόρειο τμήμα του σχολικού συγκροτήματος. Την ιδιαιτερότητα της περιοχής μαρτυρεί και το μικρό εγκαταλελειμμένο καμίνι που υπάρχει στην αρχή του πάρκου στην οδό Πάσσωφ. Η ιδιαιτερότητα του εδάφους δικαιολογεί δηλαδή την λειτουργία μικρού λατομείου στη περιοχή μέχρι τα μέσα του ’50.

Το επίσημο όνομα της περιοχής είναι Κυπριάδου από την επωνυμία της εταιρείας «Κυπριάδης – Κυριαζής & Σία» που είχε αναλάβει μετά το 1923 την ανοικοδόμηση στην περιοχή.
 

Το σχολικό συγκρότημα της Γκράβας βρίσκεται στα όρια του Γαλατσίου με το 5ο Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων.

ΑΣΤΥρίες