Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή.

Αλλά αν είστε μπερδεμένοι για το πού να αρχίσετε για το όλο ζήτημα του «φεμινισμού», αυτή η λίστα επικεντρώνεται στα πρωταρχικά κείμενα που πρέπει να διαβάσει κάθε άτομο: είτε νέοι είτε ηλικιωμένοι, αρσενικοί ή θηλυκοί.

Διαβάστε ακόμα:

• Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Η ιστορία της 8ης Μαρτίου
• Γιατί γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Κοινός παρονομαστής τους είναι τα προβλήματα και οι διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες σε κάθε σημείο αυτού του κόσμου, αλλά και να μας θυμίσουν τα επιτεύγματα κάποιων εξαιρέσεων, που κατάφεραν να υπερπηδήσουν τις προκαταλήψεις.

Μέρες εγκατάλειψης της Έλενα Φεράντε | Εκδόσεις Πατάκης

Μια γυναίκα, νέα ακόµη, ήρεµη και ικανοποιηµένη απ’ τη ζωή της, κάθε άλλο παρά αδρανής µέσα στον ασφαλή κύκλο της οικογένειας στο ωραίο τους σπίτι στο Τορίνο, εγκαταλείπεται ξαφνικά από τον σύζυγό της. H Όλγα τότε βυθίζεται σε µια σκοτεινή, αρχέγονη άβυσσο. Μένοντας µόνη µε δυο παιδιά κι έναν σκύλο, σηµαδεµένη βαθιά από τον πόνο και την ταπείνωση, καταλήγει να στροβιλίζεται ανάµεσα στα φαντάσµατα των παιδικών της χρόνων στη Νάπολη. Από τούτο το σηµείο αρχίζει µια καταστροφική πτώση που κόβει την ανάσα, µια αφήγηση που αιχµαλωτίζει, παρασέρνοντας τον αναγνώστη στα µύχια βάθη της γυναικείας εµπειρίας. Οι Μέρες εγκατάλειψης διαθέτουν τις εξάρσεις και τις αποχρώσεις της αρχαίας τραγωδίας, µε µια δύναµη που πηγάζει κατευθείαν από τα µύχια της ψυχής, µολονότι πρόκειται για µια συνηθισµένη ιστορία, που ο ρυθµός της υπαγορεύεται από τη ζωή µιας απλής οικογένειας.

Ελένη ή ο Κανένας της Ρέας Γαλανάκη | Εκδόσεις Καστανιώτης

Στα νιάτα της η Σπετσιώτισσα Ελένη Mπούκουρα ντύθηκε άντρας για να μπορέσει να σπουδάσει ζωγραφική στην Ιταλία, παντρεύτηκε τον ζωγράφο Σαβέριο Aλταμούρα, γέννησε τα παιδιά της και επέστρεψε εγκαταλειμμένη από τον άντρα της στην Αθήνα και εργάστηκε ως ζωγράφος. Στα γεράματά της έζησε δυο δεκαετίες μόνη και έγκλειστη στο παραθαλάσσιο σπίτι των Σπετσών, παροπλισμένη πια ζωγράφος και χαροκαμένη μάνα, τριγυρισμένη από ψιθύρους για άσκηση μαγείας και για τρέλα. Δραματική, προκλητική, με πολλές ανατροπές και αντιφάσεις κύλησε η ζωή της πρώτης Ελληνίδας ζωγράφου, για την οποία δεν διαθέτουμε ακόμη όλα τα κλειδιά.

Και με το φως του λύκου επανέρχονται της Ζυράννα Ζατέλη | Εκδόσεις Καστανιώτης

Το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα που έγραψε η Ελληνίδα συγγραφέας Ζυράννα Ζατέλη και ένα από τα σημαντικότερά της. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1993 και απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1994. Σε αυτό το πολυσέλιδο βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη παρακολουθούμε την ιστορία μιας πολυμελούς οικογένειας που ζει κάπου στην ελληνική επαρχία. Μέσα από δέκα ιστορίες, πολυάριθμους συγγενείς και πολύπλοκες σχέσεις η συγγραφέας υφαίνει έναν κόσμο ολοδικό της, με εικόνες πρωτότυπες και πρωτοφανείς στην ελληνική λογοτεχνία. Πλούσιο σε συμβολισμούς και βαθιά επηρεασμένο από το ρεύμα του μαγικού ρεαλισμού, το μυθιστόρημα της Ζατέλη θεωρήθηκε από πολλούς το αριστούργημά της και την καθιέρωσε ως μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς στην Ελλάδα.

Μήτε κι η σιωπή είναι πια δική σου της Ασλί Ερντογάν | Εκδόσεις Ποταμός

Οι βαρύτατες κατηγορίες τις οποίες αντιμετωπίζει σήμερα η Ασλί Ερντογάν, μία από τους πολλούς ομήρους του καθεστώτος του συνεπώνυμου προέδρου, θεμελιώνονται σε τέσσερα από τα κείμενα αυτής της συλλογής. Δημοσιευμένα μεταξύ Απριλίου 2014 και Αυγούστου 2016, τα κείμενα αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα της συνεργασίας της Ασλί Ερντογάν με τη δίγλωσση εφημερίδα Ozgur Gundem. Πλάι στην πολύπαθη αυτή φιλοκουρδική εφημερίδα είχαν σταθεί αλληλέγγυοι ο εκπρόσωπος της οργάνωσης “Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα” Ερόλ Εντέρογλου, η Πρόεδρος της ΜΚΟ Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Σεμπνέμ Κορούρ Φιντζαντζί, και ο συγγραφέας Αχμέτ Νεσίν, αναλαμβάνοντας μαζί με άλλους δημοσιογράφους και συγγραφείς, συμβολικά “βάρδια εκδότη” για μία ημέρα. Η σύλληψή τους στις 30 Ιουνίου και την 1η Ιουλίου 2016 με την κατηγορία της “προπαγάνδας προς όφελος τρομοκρατικής οργάνωσης”, μπορεί να εκληφθεί ως προάγγελος όσων έμελλαν να διαδραματιστούν το καλοκαίρι του 2017 στην Τουρκία. Η άγρυπνη πολιτική και κοινωνική συνείδηση της Ασλί Ερντογκάν την ώθησε να επιλέξει ήδη από τον Απρίλιο του 2011 αυτή την εφημερίδα ως το βήμα του δημόσιου λόγου της.

Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας τηε Σβετλάνα Αλεξίεβιτς | Εκδόσεις Πατάκης

H Σβετλάνα Αλεξίεβιτς φωτίζει το στοιχείο της συµµετοχής της Σοβιετικής γυναίκας (Ρωσίδας, Ουκρανής, Λευκορωσίδας, Σιβηριανής κτλ.) στον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο. Πάνω από 500.000 γυναίκες –στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια, σχεδόν έφηβες– πήραν ενεργό µέρος στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεµο και στις πρώτες γραµµές του µετώπου, όχι µόνον ως νοσοκόµες και τραυµατιοφορείς, αλλά και σε αποκλειστικά έως τότε ανδρικές ειδικότητες: πολυβολήτριες, ελεύθεροι σκοπευτές, αεροπόροι, χειρίστριες βαρέων αντιαεροπορικών και πυροβόλων, απλές τυφεκιοφόροι, ασυρµατίστριες ή αντάρτισσες στα µετόπισθεν του εχθρού. Κάποιες από τις γυναίκες αυτές, που επέζησαν κι έφτασαν ως τις µέρες µας, και που η συγγραφέας αναζήτησε σε πόλεις, κωµοπόλεις και αποµακρυσµένα χωριά, αφηγήθηκαν τον δικό τους πόλεµο – και το έκαναν µε τρόπο συγκλονιστικό. Το βιβλίο αυτό, που ήταν το πρώτο από µια σειρά «βιβλίων των φωνών» που έγραψε η συγγραφέας-δηµοσιογράφος, κυκλοφόρησε σε µια πρώτη εκδοχή το 1985 στη Ρωσία σε 2 εκατοµµύρια αντίτυπα (είχαν προηγηθεί και αποσπασµατικέςδηµοσιεύσεις σε περιοδικά) και µεταφράστηκε σε 35 γλώσσες. Αρκετές από τις ιστορίες του έγιναν η βάση για κινηµατογραφικά και τηλεοπτικά σενάρια. Η αναθεωρηµένη έκδοση του 2002 περιλαµβάνει κοµµάτια που είχαν αφαιρεθεί από τη λογοκρισία, καθώς και υλικό που η ίδια η συγγραφέας δεν είχε τολµήσει εκείνη την εποχή να χρησιµοποιήσει.

Το γυναικείο ζήτημα της Αλεξάνδρα Κολοντάι | Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή

Η επικαιρότητα του συγκεκριμένου έργου της Κολοντάι έγκειται στη διαφωτιστική του χρησιμότητα ως προς την ταξική ουσία και την ιστορικότητα της κοινωνικής θέσης της γυναίκας, που αφορά κατά βάση τη θέση της στην κοινωνική εργασία και, ως παράγωγο, τη θέση της στην οικογένεια -με βάση τον ειδικό της ρόλο στην αναπαραγωγή του ανθρώπου- και τη σχέση με το άλλο φύλο, γενικότερα τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων. Η δε αξία του έγκειται στην εκλαϊκευτική του δύναμη, που ήταν άλλωστε και ο σκοπός του. Γι’ αυτό και η βάση ήταν προφορικές διαλέξεις και όχι ένα γραπτό δοκίμιο. Έργο σημαντικό για τη γυναίκα εργατικής, λαϊκής ένταξης ή καταγωγής, τη νέα γυναίκα, ακόμα και μαθήτρια, αλλά και για τη γυναίκα αγωνίστρια του λαϊκού κινήματος.

Το Δεύτερο φύλο της Σιμόν ντε Μποβουάρ | Εκδόσεις Μεταίχμιο

Το Δεύτερο φύλο κυκλοφόρησε το 1949 και αποτέλεσε το απόλυτο έργο αναφοράς του φεμινιστικού κινήματος. Τα 50.000 αντίτυπα της πρώτης έκδοσης εξαντλήθηκαν μέσα σε μια βδομάδα ενώ το Βατικανό περιέλαβε το βιβλίο στη «μαύρη λίστα» του. Εξήντα χρόνια μετά, ενώ η φεμινιστική ουτοπία ξεφτάει καθώς σεξιστικές αντιλήψεις και πρακτικές επανέρχονται σε πολλά σημεία του πλανήτη, το Δεύτερο φύλο αξίζει να ξαναδιαβαστεί ως ορόσημο της ιστορίας του γυναικείου κινήματος.

Αναταραχή φύλου: ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτοτητας της Τζούντιθ Μπάτλερ | Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Η Αναταραχή φύλου είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας και των σπουδών φύλου, θεωρείται δε καταστατικό κείμενο της queer θεωρίας. Η επίδρασή του δεν περιορίστηκε σε ακαδημαϊκούς κύκλους, αλλά προκάλεσε έντονες συζητήσεις στο χώρο τόσο του φεμινιστικού όσο και του γκέι και λεσβιακού κινήματος. Μέσα από την κριτική επανανάγνωση του έργου των Μπωβουάρ, Φουκώ, Βιτίγκ, Ιριγκαρέ, Λεβί-Στρως, Λακάν, Φρόυντ, Ρούμπιν, Κρίστεβα, η Τζούντιθ Μπάτλερ επιχειρεί μια κριτική γενεαλογία της κατασκευής των κατηγοριών του φύλου, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και του σώματος ως κατηγοριών ταυτότητας, τις οποίες θεωρεί προϊόντα της “υποχρεωτικής” ετεροσεξουαλικότητας και του φαλλογοκεντρισμού.

Από τη Μήδεια στη Σταχτοπούτα: Η ιστορία του φαλλού της Λιλής Ζωγράφου | Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται τον άνδρα από την πρώτη δυνατή (κατά τη φαντασία της συγγραφέως) παρουσία του, ως την πραγματική ιστορία της διαδρομής του μέσα στους αιώνες. Μια τολμηρή άποψη της συγγραφέως που Δε διστάζει να παραδεχτεί την αγωνία της για την έλλειψη δασκάλων που θα στήριζαν τα όσα είχε να πει, τον θυμό της για την φαλλοκρατική κυριαρχία, αλλά και τη ευτυχία που δίνει το ανδρικό φύλο με την ύπαρξή του.

Το φύλο σαν δόλωμα: Ψυχανάλυση, Πολιτική και Τέχνη της Χλόης Κολύρη | Εκδόσεις Πατάκης

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να περιγράψει τη στροφή, το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, στη μελέτη του ανθρώπινου φύλου, και μάλιστα με το νέο όνομα gender, από ένα αντικείμενο επιστημονικής ή ψυχολογικής παρατήρησης σε ένα δεδομένο αυτογνωσίας και εξέλιξης. Όχι πια απέναντι, αλλά μέσα στο σώμα και στην ψυχή του καθενός, το φύλο δεν είναι πια απλά ένα σημαντικό θέμα, γίνεται το θέμα που βρίσκεται στη βάση όλων των διεκδικήσεων. Γιατί ανάμεσα στο αυστηρά διμερές φύλο (άνδρας – γυναίκα) και στη νέα αντίληψη για το πολλαπλό, ρέον ή και ανύπαρκτο φύλο μεσολαβεί ολόκληρος ο κόσμος με τα ανθρώπινα όντα να προσπαθούν να πλησιάσουν το ένα προς το άλλο δίνοντας για κάρτα εισόδου την ιδιαίτατη και βαθύτερη βάση του εαυτού τους και περιμένοντας ότι αυτή η κάρτα θα είναι έγκυρη και εν ισχύι. Στο βιβλίο παρουσιάζονται όλες οι έγκυρες απόψεις από τη βιολογία, την πολιτική φιλοσοφία, από τα τρία κύματα του φεμινισμού και, τέλος, την ψυχανάλυση, κυρίως όμως τίθενται ερωτήματα που μέχρι τώρα καταπνίγονταν γιατί φαίνονταν άκαιρα, ανεπίτρεπτα ή επικίνδυνα.