Έχει πολλά ονόματα η ζωή. Χαμένο όνειρο, φιλοδοξία και αστροφεγγιά. Και άλλοτε, Σκοτεινός Παράδεισος, όπως ο τίτλος του μυθιστορήματος του Στράτου Πόντη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην επιβεβαίωση των καλαίσθητων εκδόσεων έρχεται να προστεθεί άλλο ένα εξαιρετικό εξώφυλλο, θλίψη σπαρμένη σ΄όλες τις κατευθύνσεις, καθρέφτες και συστρεφόμενα σώματα της αρρώστιας που ονομάσαμε όνειρο.

Ads

Δεν προσφέρει εκπλήξεις η ζωή. Οι στροφές της υπερβαίνουν κάθε ρηχή, ανθρώπινη περιγραφή. Καταιγιστική, αλλοπρόσαλη, ευέξαπτη, με αξίες αναλλοίωτες και  αμοντάριστα πλάνα απ΄τους αγαθούς κόπους μας. Όταν αλλάζει κατευθύνσεις μεταμορφώνεται σε παρανάλωμα και όλες οι καταστροφές ταιριάζουν στο φέρσιμό της. Κορίτσι δύσκολο, απ΄τα μαγαζιά του Σχιστού, μια οπτασία λαϊκή.

Αυτή είναι η ζωή και το δράμα του Στράτου Πόντη. Εκείνα που λησμονούμε φθάνει μια στιγμή που επιστρέφουν αλύτρωτα, σαν αρρώστιες και σαν καταιγίδες που βρήκαν τη δύναμή τους. Στα καρέ της νέας, εγχώριας μυθιστοριογραφίας που αφοσιώνεται στο νατουραλισμό των καινούριων κοσμοπόλεων, διασώζεται τ΄ανθρώπινο και το αισθηματικό απ΄τη λαίλαπα του καιρού. Αυτός ο αιώνας δεν περιμένει, πρόκειται για έναν σούπερ αναβάτη που κοιτάζει μονάχα εμπρός του, προσηλωμένος στις πολύ υψηλές ταχύτητες. Αυτός ο αιώνας είναι ένα παιδί σκυμένο στα βιβλία που κάθε τόσο ανακοινώνει την ετυμηγορία του. Άμα κοιτάξει μέσα του, καθρέφτες και άρρωστοι φίλοι, συντρίμια ζωές μες στους σταθερούς και γρήγορους ρυθμούς.

Οι άνθρωποί του μοιάζουν με τις βιβλικές μορφές του συγγραφέα. Μονάχα που για αυτούς τους τελευταίους ποτέ δεν υπήρξε παράδεισος, τόπος της ευτυχίας. Η δική τους ζωή είναι σπαρμένη με φωτιές, τελειώνει μόνο με πόνο. Είναι φωτογραφίες και αναπαραστάσεις του δικού μας ακάλυπτου χώρου. Άραγε ποιο σώμα κερνά τ΄άλλο; Άραγε ποιο σώμα, ποια μέλη ακουμπάνε το μαρτύριό τους διστακτικά και όλα μοιράζονται. Ο κόσμος και ο ήλιος και τα ασφυκτικά βράδια. Και η νωθρότης της εποχής μας συμπυκνωμένη σε μια άβολη στάση στο κουκλίστικο διαμέρισμα, στον εξώστη που μας αναλογεί. Είναι τόσα κοινά πράγματα, τόσο οικεία η σκηνογραφία, η τρυφερή και ένοχη κινησιολογία του Σκοτεινού Παράδεισου.

Ads

Ο έρωτας των ηρώων συνιστά μια αληθινή, πέρα για πέρα υπόθεση. Διαποτισμένος με τη σκηνογραφία του σύγχρονου νεοελληνισμού, μεταμορφώνεται σε οικεία μνήμη. Ωστόσο, στις τραγωδίες τ΄αγόρια πρέπει να σκοτωθούν αναίτια και τα οράματα πρέπει να επιστρέψουν μ΄άγρια στόματα. Είπαν ψέμματα, ο χρόνος τίποτε δεν ιατρεύει. Σωριάζει πράγματα πάνω απ΄τα μυστικά, αφήνει τη σκόνη, την υγρασία να κάνουν τη δουλειά. Αρκεί όμως η τυχαία είσοδος σ΄ένα απ΄εκείνα τα σπήλαια και από ένστικτο τα χέρια σου σε οδηγούν βαθιά κάτω στο δάπεδο, εκεί που περιέχεται ατόφιος ο κίνδυνός σου. Να αναμετρηθείς. Το μυθιστόρημα του Στράτου Πόντη αλλιώς.

image

Το ενδιαφέρον με τον Σκοτεινό Παράδεισο, πέρα απ΄τις προεκτάσεις της ιστορίας μιας ζωής, σχετίζεται με την ευστοχία του συγγραφέα. Μια σπάνια ευχέρεια να αποτυπώνει με τις πιο αντιπροσωπευτικές πινελιές τις δειλές ψυχογραφίες που εξελίσσονται μες σε αυτόν τον εφιάλτη, κάπως οικείο και κάπως γνωστό σε όλους μας.

Αυτό το χαρακτηριστικό, ένας δηλαδή ικανός βαθμός ανταπόκρισης, αφορά ένα ακόμη χαρακτηριστικό που τούτο το σημείωμα θεωρεί υποχρέωσή του να σχολιάσει. Η ιστορία του Πόντη συνιστά ένα απ΄τα μικρά δράματα που κάποτε μας απασχόλησε ή μια χαμένη μας αγάπη και ευκαιρία και πείτε όπως θέλετε μια τέτοια ήττα. Ίσως από αυτήν την άποψη, μες στον κυρίαρχο προβληματισμό του ολοκαίνουριου, αστραφτερού μας αιώνα που αργά ή γρήγορα θα σηκωθεί στα δυο του πόδια, γυρεύοντας να τακτοποιήσει τους παλιούς λογαριασμούς, το μυθιστόρημα των εκδόσεων Βακχικόν υδατογραφεί κάτι που φθάνει περισσότερο στο μέγεθος της αίσθησης, κάτι που υπερβαίνει την εκφορά και εκτείνεται ως την τρομερή ροή των πραγμάτων. Εκδοχές της ζωής και του καιρού μας. Οι ολόδικές μας συνθήκες και σε όσα αργά ή γρήγορα μεταμορφωνόμαστε.

Ο Σκοτεινός Παράδεισος του Στράτου Πόντη καλείται να αναμετρηθεί με μια εξαιρετικά ποιοτική, σύγχρονη εργογραφία. Οι εγχώριες εκδόσεις φανερώνουν μια έκδηλη στροφή προς τους νέους μυθιστοριογράφους και όσους συνεχίζουν τον τρόπο που αφηγούμαστε τη ζωή. Και αυτό το τελευταίο συνιστά το τελευταίο κέρδος απ΄το βιβλίο του Σ. Πόντη. Μιλώ για το θάρρος των ηρώων και ίσως του ίδιου του συγγραφέα, μιλώ για το διόλου happy end που εξομολογείται στις σελίδες την προσωπική εμπειρία. Πέρα απ΄τον κίνδυνο που μας συντροφεύει στ΄άκρα, εκεί κατοικεί ό,τι απομένει απ΄τη φαντασία μας, ό,τι απέμεινε απ΄την ελευθερία μας. Εκεί αλιεύει το υλικό του ο Στράτος Πόντης για να ζωγραφίσει βακχικές τις μορφές του. Εκεί που ο αυτοκρατορικός στρατός μας δίνει την ύστατη μάχη για την υπεράσπιση των εδαφών και των αισθήσεων. Στον κόσμο που πλάθει ο Σκοτεινός Παράδεισος όλα σώζονται απ΄το δεύτερο συνθετικό αυτού του περιφραστικού σχολίου.