Παρά τις ολοένα και συχνότερες επαφές Ελλήνων ποιητών και Βαλκανίων ομοτέχνων τους, στα ελληνικά γράμματα είναι γενικώς περιορισμένη η έκδοση μεταφράσεων ποιητών από όμορες χώρες. Έτσι η έκδοση της συλλογής «Λευκός Αμφορέας» σε μετάφραση Χρήστου Χαρτοματσίδη (μανδραγόρας, 2018) της Έλκα Νιαγκόλοβα, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική καθώς φέρνει μία διακεκριμένη Βουλγάρα ποιήτρια σε επαφή με το ελληνικό κοινό. Η Νιαγκόλοβα είναι μία από τις πλέον αξιόλογους προσώπου της σύγχρονης βουλγαρικής λογοτεχνίας με 15 ποιητικά βιβλία και σημαντικά βραβεία στη χώρα της και τη Ρωσία.

Η ποίηση της Νιαγκόλοβα είναι εικονιστική. Η εικαστική της είναι πλούσια σε φως (στον ουράνιο κήπο) και μικρές λεπτομέρειες ως πινελιές ιμπρεσιονιστικων στιγμιότυπων. Εικόνες ηχητικές (τρία τέταρτα, φθινόπωρο, κάποιος, καταμέτρηση φίλων) ή οπτικές (στον ουράνιο κήπο, συσκευασία δώρου, ένα δάκρυ για τη μαρίνα) εμπλουτίζουν το κάδρο της. Χαρακτηριστική είναι η συνένωση σαν σε μωσαϊκό των επιμέρους εικόνων (βροχή της 1ης Οκτωβρίου).
Το λευκό (συσκευασία δώρου, οι ζωντανοί μου) και η φωτεινότητα (δεύτερη έκδοση, το ποδήλατο, ένα δάκρυ για τη Μαρίνα, η Νυχτερίδα) στο καναβάτσο της διαχέουν μία ασυνείδητη μα ισχυρή αισιοδοξία (βροχή της 1ης Οκτωβρίου), ακόμα και όταν πραγματεύεται βαθιά συναισθήματα (η Νυχτερίδα) ή οι εικόνες της σκουραίνουν (γιατί το κρύο μεταξύ μας περισσεύει, τρία τέταρτα).

Ένας φωτεινός ουρανός που άλλοτε δηλώνεται άμεσα (ένα δάκρυ για τη Μαρίνα, η Νυχτερίδα, στον ουράνιο κήπο, παιχνίδι, οι ζωντανοί μου, φθινόπωρο, μπαλάντα για την Κερασιά) κι άλλοτε συνυποδηλωτικά (δεύτερη έκδοση, το ποδήλατο, όραμα) σκεπάζει την ποιητική της διαμορφώνοντας αισθητικά την οπτιμιστική και διαυγή διάθεσή της. Ταυτόχρονα, ο ουρανός διατηρεί τη συμβολική διάσταση της μνήμης (το ροζ σπίτι), του ονείρου, του έρωτα, της αισιόδοξης ενατένισης της ζωής που μόνο στις ανατροπές σκουραίνει. Αυτό τον δρόμο διαλέγουν και οι ποιητές που ονειρεύονται (πέρα από τον ορίζοντα).

Τα πουλιά (βροχή της 1ης Οκτωβρίου, η Νυχτερίδα, πασχαλινή προσευχή, μπαλάντα για την Κερασιά) ή ιπτάμενα αντικείμενα (αερόστατο, χαρταετός, σύννεφα) και ο άνεμος (το ποδήλατο, ενα δάκρυ για τη Μαρίνα, φθινόπωρο) προσδίδουν μία κίνηση αφήνοντας όμως ένα αίσθημα ταξιδιού και δραπέτευσης.

Όμορφες μεταφορές διανθίζουν τον ποιητικό της λόγο (κάποιος, το ποδήλατο, πέρα από τον ορίζοντα, απονομή χάριτος, πασχαλινή προσευχή, δεύτερη έκδοση) διαστέλλοντας το συναίσθημα. Με οδηγό την ανοικείωση του συνυποδηλωτικού λόγου “στρώνει” τον δρόμο των συναισθημάτων για να εκθέσει τις βαθύτερες αγωνίες της για τη ζωή και τον έρωτα.
Με επίκεντρο το πρωτοενικό υποκείμενο η ποιήτρια στοχάζεται για τις δυσκολίες της ζωής τον θάνατο και τον έρωτα (γιατί το κρύο μεταξύ μας περισσεύει). Το ποιητικό έργο όμως διατηρεί μία καθολική ισχύ ξεπερνώντας τον στείρο εγωκεντρισμό. Και το α’ πληθυντικό ενισχύει την οικουμενική διάσταση της ποιητικής της. Αντίστοιχα, το β’ ενικό προσδίδει μία σκηνική διάσταση ενισχύοντας τους ένας βουβός υποκριτής την οικουμενική και βαθιά ανθρωποκεντρική ποίηση της Νιαγκόλοβα.

Αξίζει όμως να σημειώσουμε την ιδιαίτερη ποιητική ειρωνεία της στιχουργικής της Νιαγκόλοβα. Λεπτές αντιθέσεις στο εσωτερικό των ποιημάτων (κάποιος, βροχή της 1ης Οκτωβρίου, φθινόπωρο, μπαλάντα για την Κερασιά) ή αρνήσεις (δεύτερη έκδοση) συνοδοιπορούν με τις αντιφάσεις και τις ανατροπές της ζωής. Άλλοτε το ποιητικό κλείσιμο με ανατροπή (δεύτερη έκδοση, γιατί το κρύο μεταξύ μας περισσεύει, βροχή της 1ης Οκτωβρίου, καταμέτρηση φίλων, φθινόπωρο) ή με άρνηση (πασχαλινή προσευχή, στον ουράνιο κήπο, κάποιος) κλιμακώνει το συναίσθημα μέσα στην ποιητική ειρωνεία.

Οφείλουμε, την ίδια στιγμή, να υπογραμμίσουμε ότι οι τίτλοι κατέχοντας λειτουργικό ρόλο δεν επαναλαμβάνουν κάποιο στίχο ούτε αποδίδουν περιληπτικά το νόημα των συνθέσεων. Λειτουργούν ως ένα κλειδί που συμβάλλει στην ερμηνεία του ποιήματος με μία δόση ποιητικής ειρωνείας.