Ο Ζήσης Αϊναλής είναι ένας ακούραστος καλλιεργητής στη νήσο της ποίησης. Φροντίζει το έδαφος των ελληνικών γραμμάτων δοκιμάζοντας κάθε φορά νέες ποικιλίες που δημιουργούν υβριδικά είδη, πρωτότυπα και ριζοσπαστικά. Αποτελεί μία άοκνη μορφή της νεότερης λογοτεχνικής γενιάς με διαρκή παρουσία μέσα από μεταφράσεις και προσωπικές ποιητικές συλλογές.

Ads

Μετά τη «σιωπή της Σίβας» (vakxikon, 2016, α’ 2011), όπου αξιοποιούσε τη θρησκευτική παράδοση και τον εκφραστικό πλούτο που εκείνη παρέδωσε μέσα από τους αιώνες στη λαϊκή κουλτούρα, κυκλοφόρησε πρόσφατα μία νέα συλλογή («τα παραμύθια της έρημος», Κέδρος, 2017) που συνδέει τη βιβλική παράδοση με τη μεταμοντέρνα ποιητική γραμματεία. Υιοθετώντας το αποκαλυπτικό ύφος ο πρωτοενικός αφηγητής περιηγείται στο χώρο του ονείρου και του εφιάλτη.

Τον αποκαλυπτικό πρωτοενικό αφηγητή είχε ήδη εισηγηθεί από νωρίς ο Διονύσιος Σολωμός. Στο δρόμο αυτό οδεύει και ο Αϊναλής συνθέτοντας τη διαθηκολογική λογοτεχνία με τις σύγχρονες αναζητήσεις και τον υπερρεαλισμό. Ας μην παραβλέπουμε πως η εκκλησιαστική παράδοση τροφοδότησε τη λαϊκή τέχνη και κουλτούρα με πλήθος συμβόλων -εύληπτων στο πέρασμα των αιώνων – και με έτοιμο συναισθηματικό βάρος.

Ο δημιουργός ασπάζεται μία υπερρεαλιστική γραφή που θυμίζει με τον εκφραστικό ριζοσπαστισμό της τους πρωτοπόρους της τάσης. Επιστρατεύει τη σουρεαλιστική μεταγλώσσα ως μέσο αντιμετώπισης του παραλογισμού του ρεαλισμού. Η χειμαρρώδης συνειρμικότητά της μεταφέρει το κοινό του υβριδικού ποιητικού κειμένου στον κόσμο του ά-λογου. Με βάση την πρωτοενική μίμηση του αφηγηματικού υποκειμένου ο Αϊναλής μας ταξιδεύει στη χώρα του ονείρου.

Ads

Από τις σελίδες του υβριδικού ποιητικού έργου αναδύεται μία πλούσια ποιητική ειρωνεία. Εκτός από την φόρμα ο Αϊναλής αξιοποιήσει στο έπακρο τη μίμηση με τον πρωταγωνιστή αφηγητή και την ανοικείωση. Και το πρωτοενικό υποκείμενο, κατά το διαθηκολογικό πρότυπο, ενισχύει την παραστατικότητα μέσα στο σουρεαλιστικό πλέγμα. Ταυτόχρονα, η παρουσία του δευτεροενικού προσώπου προσδίδει μία σκηνική διάσταση.

Η υπερρεαλιστική ειρωνεία συντίθεται με την ελεύθερη γλώσσα και την πρόκληση με λέξεις και εικόνες οικείες έως αγοραίες σε μία πρόζα που διεγείρει τις αισθήσεις και τοξεύει εύστοχα το συναίσθημα στην καρδιά του κοινού. Το ερωτικό στοιχείο και η λάγνα προκλητικότητα συνυπάρχουν με ρηξικέλευθες μεταφορές που συγκλονίζουν. Εικόνες από τη φύση αναπλάθονται με τα σουρεαλιστικά πινέλα του Αϊναλή μέσα στην αποκαλυπτική μίμηση.

Εγκαταλείποντας τη μικροαστική γλωσσική ευπρέπεια και την πολιτική ευγένεια «επιτίθεται» στη λογική του ακροατή/αναγνώστη. Υπερρεαλιστικής λογικής μεταφορές, παρομοιώσεις και προσωποποιήσεις δημιουργούν μία ρευστή εικονοποιία που φέρνει το υποσυνείδητο και το ά-λογο στο προσκήνιο.

Σε έναν κόσμο γεμάτο ακατανόητες εικόνες και παράλογη συμπεριφορά, ο Αϊναλής απαντά με τον αποκαλυπτικό σουρεαλισμό. Πλήθος εικόνων και ατομικών ή κοινωνικών στάσεων/συμπεριφορών ξεπηδούν από τα ά-λογα πεζοποιήματά του. Η ταχύτατη εναλλαγή εικόνων, άλλωστε, με τη συχνή αλλαγή μικροπερίοδου λόγου και μακροσκελών περιόδων ενισχύουν τη χειμαρρώδη ροή.

Το βιβλίο