«Ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν είναι κάτι αόριστο και αχρωμάτιστο, αλλά η συνισταμένη από εθνικούς πολιτισμούς. Στους εθνικούς πολιτισμούς έχει αποθέσει η   ανθρωπότητα   τους   θησαυρούς   της   και   σ΄   αυτούς   βρίσκουμε   ζωντανές   τις ανθρωπιστικές αξίες, όσες δηλαδή δεν αντιμάχονται την ηθική».

Αυτά   έλεγε   ο   Αλέξανδρος   Δελμούζος   το   1930   στην   πρώτη   Βαλκανική Διάσκεψη   που   οργανώθηκε   στην   Αθήνα   με   πρωτοβουλία   του   διακεκριμένου πολιτικού   Αλέξανδρου   Παπαναστασίου.   Σε   αυτή,   ο   πατέρας   της   σύγχρονης παιδαγωγικής, Αλέξανδρος Δελμούζος και ο πατέρας της Δημοκρατίας, Αλέξανδρος Παπαναστασίου,   συνεργάζονται   με   σκοπό   τη   συμφιλίωση   και   την   ειρηνική συμβίωση των λαών των Βαλκανίων.

Η συμφιλίωση και ο ανθρωπισμός αποτελούν αίτημα και στον αιώνα μας. Η παγκοσμιοποιημένη,   αλλά   βαθύτατα   διαιρεμένη   ανθρωπότητα   παρουσιάζει αντιθέσεις που φαντάζουν ανυπέρβλητες. Μπορούν ωστόσο να ξεπεραστούν με ψυχική καλλιέργεια και μόρφωση. Η μετάφραση ξένων λογοτεχνημάτων μπορεί να συμβάλλει   σ΄   αυτό.   Μέσα   από   τη   μελέτη   διαλεχτών   έργων   τέχνης   οι   λαοί γνωρίζονται μεταξύ τους και επιτυγχάνουν τη συμπάθεια. Εξάλλου η   ανθρώπινη ύπαρξη είναι ζυμωμένη με ίδια υλικά. Η ιδιότυπη πολιτιστική ανάπτυξη των λαών έχει   να   επιδείξει   κοινά   ανθρώπινα   χαρακτηριστικά   που   αποτελούν   στοιχεία ενοποιητικά, στηρίζουν την ειρήνη, υψώνουν την ίδια την ανθρώπινη ζωή και τον πολιτισμό της.

Ιδιαιτέρως   θετική   για   το   σκοπό   αυτό   θεωρούμε   την   προσπάθεια   των εκδόσεων «Βακχικόν» να φέρουν σε επαφή τους Ευρωπαϊκούς λαούς μέσα από τη λογοτεχνία τους, και μάλιστα μέσα από αντιπροσωπευτικά έργα νέων καλλιτεχνών. Η  Ανθολογία   Νέων   Σλοβένων   ποιητών  είναι  το  1ο  βιβλίο   αυτής   της  φιλόδοξης πανευρωπαϊκής σειράς ανθολογιών νέων ποιητών. Οι εκδόσεις θα είναι δίγλωσσες, θα κυκλοφορούν και στις δύο χώρες, ενώ θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου των χωρών αυτών.

Δίγλωσση   είναι   και   η  Ανθολογία   Νέων   Σλοβένων   ποιητών  στην   οποία περιλαμβάνονται δέκα  ποιητές από τη Σλοβενία. Στο προλογικό της σημείωμα, η μεταφράστρια Αγγελική Δημουλή πληροφορεί ότι οι καλλιτέχνες έπρεπε να είναι μικρότεροι   των   35   ετών   και   να   έχουν   δημοσιεύσει   τουλάχιστον   μία   ποιητική συλλογή. Στην επιλογή βοήθησε η Κάτια Γκορετσάν, ανθολογούμενη ποιήτρια, ηοποία υπογράφει και το επίμετρο, ενώ η Lara Unuk απέδωσε στα ελληνικά έναν από τους δέκα ποιητές.  H έκδοση υποστηρίχθηκε από το Trubar Foundaton – Ένωση Σλοβένων Λογοτεχνών που εδράζεται στη Λιουμπλιάνα, πρωτεύουσα της Σλοβενίας.

Αποδίδονται στα ελληνικά οι ποιητές  Λαρίσα Γιαβέρνικ, Κάτια Γκορετσάν,Αλιές Γιελένκο, Πέτρα Ζιστ, Αλίαζ Κοπριβνίκαρ, Μιχαέλ Λαζλάρ, Ντιχάνα Ματκοβίτς, Μπλαζ   Μπόσιτς,   Μουάνης   Σινανόβιτς   και   Κάγια   Τερζάν1,   όλοι   τους   νεαροί καλλιτέχνες, πολυταξιδεμένοι και  πολιτικοποιημένοι, γενιά που βίωσε δύσκολες πολιτικές καταστάσεις. Συνδυάζουν την παράδοση με τα νεωτερικά στοιχεία και πειραματίζονται   με   τις   φόρμες.   Σύμφωνα   με   τη   μεταφράστρια,   τείνουν   να δημιουργήσουν   μια   νέα   μορφή   εννοιολογικής   ποίησης,   που   όμως   χάνεται   στη μετάφραση.

Η   Σλοβενία,   χώρα   μικρή,   αλλά   πολύ   παραγωγική   καλλιτεχνικά, συσπειρώνεται γύρω από τα λογοτεχνικά περιοδικά και τα φεστιβάλ τέχνης, θεσμό που αναδεικνύει τα νέα ταλέντα και τους καλλιτέχνες που θα επικρατήσουν στομέλλον. Οι περισσότεροι ποιητές, με βάση τα βιογραφικά τους σημειώματα (που καταχωρίζονται στο  τέλος του βιβλίου), είναι γεννημένοι μεταξύ 1981 και 1990.Ασχολούνται εκτός από την ποίηση και με άλλες τέχνες, με το δοκίμιο, τη μουσική, τη φωτογραφία, το θέατρο, το  χορό, συνεισφέροντας  στην  πολιτιστική ζωή της πατρίδας   τους.   Οι   περισσότεροι   από   αυτούς   έχουν   σπουδάσει   λογοτεχνία, δραστηριοποιούνται στα φεστιβάλ της χώρας, σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής και έχουν λάβει σημαντικά βραβεία.

Η ποίησή τους παρουσιάζει έντονα νεωτερικά και αντισυμβατικά στοιχεία. Οι   στίχοι   διακατέχονται   από   πνεύμα   διεθνισμού   και   ανθρωπισμού.   Ορισμένοι θέτουν το ζήτημα της οντολογίας του έργου τέχνης και διερευνούν το ρόλο του καλλιτέχνη.   Οι   περισσότεροι   παίζουν   με   τις   λέξεις,   εκφράζουν   συναισθήματα αγωνιώδη,   τρομακτικά,   προβληματισμένοι   έντονα   για   τον   κόσμο.   Θεωρούν   την τέχνη μέρος της ζωής και καταφέρονται εναντίον της αποξένωσης που προκαλεί ο υλισμός,   ο   ανταγωνισμός,   η   τηλεόραση,   η   διαφήμιση.   Κάποιοι   ποιητές ενορχηστρώνουν   τα   γράμματα   και   τις   λέξεις   στις   σελίδες   με   τρόπο   ώστε   να σχηματίζουν   εικονιστικά   ποιήματα.   Εμπνέονται   επίσης   από   τα   κινήματα   του εξπρεσιονισμού και του ιμπρεσιονισμού.

Η θεματολογία τους, ερωτική ή υπαρξιακή, αποτελεί κραυγή αγωνίας των νέων για τη μοναξιά και τα αδιέξοδα του βίου. Δεν παύουν να τονίζουν ωστόσο και την  κοινή  ανθρώπινη   μοίρα.   Βιωματική   ή συνειρμική η γραφή  τους,   στηρίζεται πρωτίστως   στις   εικόνες.   Στις   ποιήτριες   Λαρίσα   Γιαβέρνικ   και   Κάγια   Λορετσάν παρατηρούνται φεμινιστικές αναφορές με αιχμές για την κατίσχυση του ανδρικού φύλου.

Πιο ιδιαίτερα, στα ποιήματά της η Λαρίσα Γιαβέρνικ (1990) μιλά για τον έρωτα και τη ζωή. Την απασχολούν ζητήματα υπαρξιακά. Ο λόγος της σπαρακτικός. {…} σε φαντάστηκα σαν μικρό κορίτσι να κόβεις τις καφέ πλεξούδες σου και να τις δίνεις στο δάσος κι ό, τι απέμεινε στο σκονισμένο σου κεφάλι ήταν μοναχικές γυμνές κηλίδες ερήμου {…} Η   Κάγια   Λορετσάν   (1989),   βραβευμένη   με   το   βραβείο  Jenko,   το σημαντικότερο βραβείο ποίησης στη Σλοβενία, ασχολείται με ζητήματα ποιητικής. Επινοεί   τη   Χάνα,   μια   περσόνα   της,   για   να   δημιουργήσει   ποίηση   υπαινικτική, δηκτική, με κοφτό, ασθματικό ρυθμό. {…} στη χάνα αρέσει να βλέπει αυτό-ανακηρυσσόμενους σταρ ποιητές, οι οποίοι ακολουθούν ακριβώς τον ίδιο δρόμο. κάθε χρόνο δημοσιεύουν μια ποιητική συλλογή, κάθε χρόνο κάνουν χίλιες ερμηνείες, όπου φιλοσοφούν και χλευάζουν την αγάπη. κάθε χρόνο βραβεύεται ο ίδιος αλήθεια προχωράει ο χρόνος; {…} Ο Αλιές Γιελένκο (1986) αρέσκεται στο παιχνίδι των λέξεων. Ολιγόστιχα τα ποιήματά του, με φόρμες ιδιαίτερες και εικονιστική ποίηση. Η Πέτρα Ζιστ είναι ανθρωπολόγος. Ταξιδεύει στη Ρώμη, την Ασία, τη Νέα Υόρκη και με τη ματιά της παρατηρήτριας ή της ερευνήτριας προβληματίζεται για τηφτώχεια,   τον   ανταγωνισμό,   τους   άστεγους,   τη   μετακίνηση   των   πληθυσμών. Η ποίησή της ερωτική, κοινωνική, υπαρξιακή.

Γεννήθηκα στο κρύο

Γεννήθηκα στο κρύο και στο πρωί,

Είμαι στα όμορφά μου στο κρύο και στο πρωί

Και τη νύχτα.

Και στο πλάι σου.

Πολύστιχη, αγωνιώδης και αφηγηματική η ποίηση του Αλίαζ Κοπριβνίκαρ (1987),   με   θέματα   την  Καταστροφή   της   Παλμύρας,   τις   ταξικές   αντιθέσεις,   την ποίηση, τον ερεβώδη κόσμο μας.

{…} Στο άνθος του πρωινού εσύ, ένα αλήτης από την Πράγα και εγώ, ένας αστός από τη Λουμπλιάνα, μιλάμε για την ποίηση, η οποία πρέπει να είναι χρήσιμη πιστεύεις, επαναστατική, προφητική, η οποία πιστεύω πρέπει να είναι αυθεντική {…}

Ο Μιχαέλ Λαιλάρ (1981), ποιητής και μουσικός, χρησιμοποιεί στην ποίησή του μικρές αλληγορίες με εικόνες που αντλεί από τον κόσμο του ονείρου. Η Ντιχάνα Ματκοβίτς (1984) πραγματεύεται ζητήματα φιλοσοφικά, ενώ ο Μπλαζ   Μπόζιτς   (1991),   από   τη   Λουμπλιάνα,   φοιτητής   αρχαιοελληνικής   και συγκριτικής Ινδοευρωπαϊκής Γλωσσολογίας, ασχολείται με τη ματαιότητα του βίου, τη ροή των πραγμάτων, το χρόνο που φεύγει, την πιεστική καθημερινότητα.  Μη μου μιλάς για τη ροή των πραγμάτων, γράφει. Το χιόνι φωλιάζει στις σκέψεις μας ποτίζοντας την ευδαιμονία του μυός οι θόρυβοι της ινσουλίνης ακούγονται …Ο   Μουάνης   Σινανόβιτς   (1989),   περπατά   στους   δρόμους   του   Σεράγεβο μακριά από τις όχθες της  Miljiacka,  στους λόφους από τους οποίους νέοι δρόμοι ξεδιπλώνονται σε νέους λόφους με τα αδέσποτα σκυλιά. Η Κάγια Τερζάν (1986) αντλεί από τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας και η θεματολογία της είναι υπαρξιακή. Παραθέτουμε ένα από τα ωραιότερα ποιήματά της: “Ο κύκλος του νερού”

Ημουν δεκαπέντε χρόνων όταν (για άλλη μια φορά)έκλαψα δημοσίως ακούραστα (σε τρένο).

Ενας κύριος με ρώτησε αν με είχε αφήσει ο φίλος μου, ή τι…”Η έλλειψη αυτοπραγμάτωσης!

Ελλειψη αυτοπραγμάτωσης!”Απάντησα.

Δεν πέρασε περισσότερο από ένας χρόνοςόταν είδα τη Θυσία του Ταρκόφσκι στο σπίτι ενός αγοριού και έκλαψα πάλι…Με ρώτησε αν ήμουν καλά.

Είπα ότι ήμουν τέλεια!

Δέκα χρόνια αργότερα γέννησα ένα παιδί. κλαίει πολύ, ενώ εγώ ανόητα ρωτάω: “Τι συμβαίνει;”

Ο   Γιώργος   Γραμματικάκης,  μιλώντας   για   την   ανάγκη   ανθρωπισμού   στο σύγχρονο κόσμο, έγραφε στο βιβλίο του «Η κόμη της Βερενίκης»: «ο μετέωρος άνθρωπος   υποπτεύεται  ήδη   ότι   μόνον  ένας   κόσμος   που   ξεκινά   από  αυτόν   και καταλήγει στον άλλο – τους άλλους μετέωρους ανθρώπους – έχει κάποια λογική υπάρξεως ή δυνατότητα να επιβιώσει».

Η Ανθολογία Νέων Σλοβένων ποιητών συνεισφέρει στο άπλωμα του χεριού των   λαών   και   συμβάλλει   στην   ανάπτυξη   ανθρωπιστικού   πνεύματος.  «Παιδεία δύναμις θεραπευτική ψυχής»,  έγραφε ο Ιωάννης Κακριδής. Και ποιος μπορεί να αρνηθεί το ρόλο της παιδείας; Αναμένουμε   και   τη   συνέχεια   με   την   υπόλοιπη   σειρά  ανθολογιών  νέων ευρωπαίων ποιητών.