Δηλώνει ερασιτέχνης μελετητής της ελληνικής γλώσσας, ωστόσο όπως λέει ο συγγραφέας, λογοτέχνης και μεταφραστής Ν. Σαραντάκος στο tvxs.gr, «ζώντας σε ένα εξόχως πολυγλωσσικό περιβάλλον, εξασκήθηκα στο να διακρίνω τις διαφορές και τα κοινά στοιχεία που υπάρχουν ανάμεσα σε πολλές γλώσσες -μια εκπαίδευση που θεωρώ πως είναι άριστη για κάθε μελετητή των γλωσσών.». Την ερχομένη Τετάρτη στις 7.30 μ.μ. παρουσιάζει το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του «Μύθοι και πλάνες για την Ελληνική γλώσσα» (εκδόσεις ΕΑΠ) στο βιβλιοπωλείο «Επί λέξη».

Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με την ελληνική γλώσσα;

Είμαι μελετητής της ελληνικής γλώσσας. Ερασιτέχνης, αφού δεν είμαι γλωσσολόγος· αλλά και επαγγελματίας, αφού τέσσερις σχεδόν δεκαετίες δουλεύω μεταφραστής. Ζώντας σε ένα εξόχως πολυγλωσσικό περιβάλλον, εξασκήθηκα στο να διακρίνω τις διαφορές και τα κοινά στοιχεία που υπάρχουν ανάμεσα σε πολλές γλώσσες -μια εκπαίδευση που θεωρώ πως είναι άριστη για κάθε μελετητή των γλωσσών.

Πώς δημιουργούνται οι μύθοι γύρω από μια γλώσσα;

Μύθοι υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, το ίδιο και γλωσσικοί μύθοι. Ισχυρίζομαι πως εμείς οι Έλληνες έχουμε περισσότερους γλωσσικούς μύθους στο εθνικό μας μυθολόγιο απ’ ό,τι άλλοι λαοί, επειδή η γλώσσα είναι το στοιχείο που θεωρούμε πως μας ενώνει με τους αρχαίους που θεωρούμε προγόνους μας. Μπορείτε να αφαιρέσετε τα δύο «θεωρούμε», αλλά αυτό είναι πολιτική επιλογή, όχι γλωσσολογική.

Λέτε ότι οι παλαιότεροι γλωσσικοί μύθοι είναι αυτοί τους οποίους διέδιδαν στις αρχές του 20ού αιώνα οι οπαδοί της καθαρεύουσας. Ποιοι είναι αυτοί και σε τι αποσκοπούσαν;

Ήταν λίγο γλωσσικοί μύθοι, λίγο φέικ νιουζ και λίγο δολοφονία χαρακτήρων. Η κεντρική ιδέα ήταν ότι οι δημοτικιστές (οι «μαλλιαροί») πληρώνονταν από τη Μόσχα με ρούβλια για να προσδέσουν την Ελλάδα στο άρμα του πανσλαβισμού. Έπρεπε να παρουσιαστούν οι δημοτικιστές ως υπονομευτές της γλώσσας και της θρησκείας (δεν σας θυμίζει αυτό την πλαστή «δήλωση Κίσινγκερ»;) οπότε, αφού ο Πάλλης είχε μεταφράσει το Ευαγγέλιο στη δημοτική τον κατηγόρησαν -ψευδώς- ότι αποδίδει «κρυφό τσιμπούσι» τον Μυστικό Δείπνο και «θυμήσου με αφεντικό όταν έρθεις στα πράματα» το «μνήσθητί μου Κύριε»!

Είπατε επίσης σε μια ομιλία σας ότι «η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο να έχει θρηνήσει νεκρούς ύστερα από διαδηλώσεις που είχαν αφορμή μια γλωσσικήν αντιδικία, εννοώ τα Ευαγγελικά του 1901 και τα Ορεστειακά του 1903.». Πώς το εξηγείται αυτό; Γιατί ειδικά στην Ελλάδα αυτή η ακραία εξέλιξη;

Και στις δυο περιπτώσεις, πέτρα του σκανδάλου ήταν η μετάφραση σε απλή γλώσσα, τη μια φορά του Ευαγγελίου και την άλλη της Ορέστειας (σε απλή καθαρεύουσα, μάλιστα) -η ενέργεια αυτή θεωρήθηκε αντεθνική διότι αμφισβητούσε τη συνέχεια της γλώσσας και καθαρευουσιάνοι καθηγητές όπως ο περίφημος Μιστριώτης, υποκίνησαν διαδηλώσεις φοιτητών.

Πώς το διαδίκτυο γεννά νέους μύθους γύρω από μια γλώσσα και γιατί λέτε ότι πάλι στην Ελλάδα, και σε αυτό έχουμε πρωτιά;

Το Διαδίκτυο επιτρέπει την ταχύτατη διάδοση της είδησης, άρα και της χαλκευμένης ή πλαστής είδησης, η οποία μάλιστα περιβάλλεται από το κύρος του δημοσιευμένου. Είναι λοιπόν προνομιακό μέσο για τη διάδοση κάθε λογής μύθων -άρα και γλωσσικών, τομέα στον οποίο έχουμε, όπως είπα, έφεση ως έθνος.

Το καλό είναι πως το Διαδίκτυο ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότητα για τον εύκολο και διεξοδικό έλεγχο και την ανασκευή των μύθων. Αλλά βέβαια, ο κόπος που απαιτείται για την ανασκευή του μύθου είναι πάντα κατά μία τάξη μεγέθους μεγαλύτερος από τον κόπο που χρειάζεται για την κατασκευή του -ή αλλιώς, ρίχνει ο κουζουλός μια πέτρα στο πηγάδι και σαράντα γνωστικοί πολεμάνε και δεν καταφέρνουν να τη βγάλουν.

Ποιοι μύθοι είναι οι πιο επικίνδυνοι και γιατί;

Πιο επικίνδυνοι είναι σαφώς οι μύθοι που καλλιεργούν την ξενοφοβία, τον ρατσισμό και το μίσος.

Tα greeklish είναι απειλή για την ελληνική γλώσσα ή όχι τελικά;

Όχι, δεν νομίζω ότι είναι απειλή για την ελληνική γλώσσα τα γκρίκλις, ιδίως εφόσον χρησιμοποιούνται κυρίως από χρήστες συγκεκριμένης ηλικίας και κυρίως σε συγκεκριμένα μέσα, ιδίως σε κινητά τηλέφωνα και λοιπές κινητές συσκευές.

Μια υπαρκτή απειλή για την ελληνική γλώσσα που κανείς από τους γλωσσαμύντορες και τους ανησυχούντες δεν αναφέρει είναι η οικονομική κρίση και τα μνημόνια, που έστειλε στην ξενιτιά εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, κυρίως νέους· διότι τότε μόνο απειλείται μια γλώσσα, όταν χάνει τους ομιλητές της.