Σ’ αυτό το βιβλίο καταθέτω μια εναγώνια αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων της οδυνηρά βιούμενης απ’ το λαό μας μεταπολιτευτικής χρεοκοπίας… “ ο φιλόλογος και συγγραφέας Λαοκράτης Βάσσης μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη για την δημιουργική πορεία -από την ιδέα μέχρι το τυπογραφείο- του επίκαιρου βιβλίου του: «Ανοιχτή Συζήτηση – Η χρεοκοπία της Μεταπολίτευσης – Πολιτιστικές Αναγνώσεις», Εκδόσεις Ταξιδευτής, που μόλις κυκλοφόρησε.

Ads

 
 image
” …Σ’ αυτό το βιβλίο καταθέτω μια εναγώνια αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων της οδυνηρά βιούμενης απ’ το λαό μας μεταπολιτευτικής χρεοκοπίας.
      Όλοι μας επιμένουμε συνήθως πολύ στα πολιτικά της αίτια, και κάνουμε καλά, γιατί είναι καθοριστικά. Δεν πρέπει όμως να μένουμε σ’ αυτά, αλλά να κοιτάζουμε και πίσω από αυτά, στο πολιτιστικό υπόστρωμα της κοινωνίας μας.

      Γιατί εκεί θα βρούμε τα πολιτιστικά αίτια (ηθικά – πνευματικά – αξιακά – ταυτοτικά), που είναι και η βαθύτερη ρίζα της συνολικής μεταπολιτευτικής κακοδαιμονίας μας.

Ανιχνεύοντας τα βαθύτερα αυτά αίτια καθόλου δεν προσπερνάμε τα πολιτικά κι ούτε, πολύ περισσότερο, αφήνουμε περιθώρια να κρύβονται οι κύριοι ένοχοι για τη χρεοκοπία μας, οι διαχειριστές και νομείς δηλαδή της πολιτικής εξουσίας, πίσω από λογικές του είδους: «μαζί τα φάγαμε» ή «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω».
      Όπως και να ’χει, η κύρια ευθύνη για τη χρεοκοπία μας ανήκει στο μεταπολιτευτικό πολιτικό σύστημα, στο δικομματικό πολιτικό σύστημα, και στους διαχειριστικούς νομείς της εξουσίας του.

Ads

Γιατί το έγραψα
      Διαπιστώνοντας την τεράστια σύγχυση γύρω απ’ τα βαθύτερα αίτια της συνολικής αρνητικής πορείας και της συνακόλουθης έκβασης της Μεταπολίτευσης, αισθάνθηκα την ανάγκη να συνεισφέρω στην ανίχνευσή τους, προσπαθώντας να βάλω με ειλικρίνεια τα δάχτυλά μου… επί τον τύπον των ήλων. Κι αυτό γιατί είμαι πεπεισμένος –το αυτονόητο λέω– πως, αν δεν συνεννοηθούμε πάνω στο γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, σ’ αυτή την τραγική δηλαδή κατάντια να έχουμε στο κεφάλι μας την «τροϊκανή αρμοστεία», δεν θα μπορέσουμε να βρούμε τη διέξοδο προς ένα μέλλον εθνικής αξιοπρέπειας. Το να λέμε ότι φταίνε οι πολιτικοί είναι μεγάλη αλήθεια, αλλά όχι όλη η αλήθεια. Γιατί οι πολιτικοί δεν ήρθαν από το πουθενά.

Η «τεχνική» της γραφής του
      Δεν γράφω εύκολα, κάθε άλλο. Κι όταν καταπιάστηκα μ’ αυτό το θέμα, η δυσκολία έγινε μεγαλύτερη. Από πού ν’ αρχίσω και πού να τελειώσω. Με βοήθησε πολύ η επιλογή μου να χρησιμοποιήσω την τεχνική του διαλόγου, που την είχα δοκιμάσει (μάλλον επιτυχημένα, όπως ειπώθηκε) στο προηγούμενο βιβλίο μου: «Ανοιχτή συζήτηση – Μεταπολίτευση, Πα.Σο.Κ., Αριστερά». Κι αυτό γιατί η συγκεκριμένη τεχνική μού έδωσε τη δυνατότητα: πρώτον, να αξιοποιήσω συμπεριληπτικά πολλές συζητήσεις που είχα κάνει γι’ αυτό το θέμα και, δεύτερον, να φωτίσω, μέσα από τις συμπληρωματικές αντιπαραθέσεις των διαλεγομένων, το βάθος πολλών πτυχών της μεταπολιτευτικής χρεοκοπίας μας. Ιδίως με βοήθησε η αντιπαραθετική κριτική, όπου ο ένας ανεβάζει πολύ τους τόνους και ο άλλος τους κατεβάζει… «ισώνοντας» τα πράγματα. Είναι μια τεχνική που επιτρέπει και στον αναγνώστη να διαμορφώνει πιο ελεύθερα (απ’ ό,τι στις μονολογικές αναλύσεις) τη δική του άποψη.

Τι περιέχει
      Ανακινώντας τον πολιτιστικό βυθό της μεταπολιτευτικής περιόδου, προσπαθώ να αναλύσω και να φωτίσω, μεταξύ άλλων:

  • Την πολιτική «μυθολογία» της και τα πλαστά «χαρτιά» της αδιέξοδης πορείας μας.
  • Το παγιδευτικό δίπολο του εθνικισμού και της αποεθνοποίησης, με όλες τις συνδηλώσεις τους και τη διαβρωτική τους λειτουργία, ως όψεις του ίδιου κάλπικου νομίσματος.
  • Τον εκφυλισμό των εξεγερσιακών αρχετύπων του «Γαλλικού Μάη» και, προπαντός, του «Πολυτεχνείου», που μετέπεσε σε πολιτικό «θεατρικό» δρώμενο και σε «άλλοθι» για όλα αυτά που δεν κάναμε.
  • Το καταναλωτικό πνεύμα, την κακοποίηση της παιδείας, το πολιτιστικό τέλμα και τη συνακόλουθη ταυτοτική μας σύγχυση.
  • Τον παρακμιακό κατήφορο, τα αμφιλεγόμενα γεγονότα του «Δεκέμβρη του 2008», το «μεταναστευτικό», τη «ναρκοκουλτούρα», το συμβολικό βάθος του καψίματος του Πολυτεχνείου, του Άλσους της Ολυμπίας και των βανδαλισμών της Ερμού και του Κέντρου της Αθήνας…

Δεν μένω όμως στις διαπιστώσεις ούτε σε μια οιονεί σπουδή της ουσίας της πολιτιστικής μας ταυτότητας, αλλά περνώ και στη σηματοδότηση μιας πορείας διεξόδου προς μετατροϊκανό ξέφωτο.
      Έχοντας πλήρη επίγνωση των δυσκολιών άρθρωσης ενός οραματικού και ρεαλιστικού ταυτόχρονα «διά ταύτα», προσπαθώ να σηματοδοτήσω:

  • Τις συντεταγμένες της ζητούμενης αναθεμελιωτικής, ανορθωτικής και αναγεννητικής στρατηγικής διεξόδου σε μετατροϊκανό ξέφωτο.
  • Το νέο όραμα, που έχει ανάγκη ο τόπος μας, τον νέο πατριωτισμό, στη βάση του εαμικού: ελληνικότητα + διεθνισμός + δημοκρατία + ουμανισμός, τη νέα συλλογικότητα, που τόσο έχουμε ανάγκη τούτους τους πολύ δίσεκτους καιρούς.

Όλες οι δύσκολες αναζητήσεις μου έχουν ως αφετηριακή τους βάση την πεποίθησή μου πως τούτο το μαύρο χάλι που περνάμε δεν είναι μόνο μια οδυνηρή οικονομική χρεοκοπία, με όλα τα επαχθή της συνακόλουθα, αλλά μια φοβερή δοκιμασία με διαστάσεις εθνικής τραγωδίας, που απειλεί τις ίδιες τις υπαρξιακές αντοχές της ελληνικής μας συλλογικότητας.
      Γι’ αυτό, εδώ που φτάσαμε:

  • Αν δεν συνειδητοποιήσουμε πως χρειαζόμαστε πολιτιστικές συντεταγμένες πορείας με όρους υπαρξιακής αναθεμελίωσης της κοινωνίας μας, της πολιτείας μας και της ίδιας μας της «ψυχής», πάντοτε στη βάση του κληρονομημένου απ’ τους αιώνες αξιακού μας πλούτου.
  • Αν, εντέλει, δεν αποφασίσουμε να πληρώσουμε το υψηλό κόστος της εθνικής μας αξιοπρέπειας και να σηκώσουμε στους ώμους μας το μέλλον του τόπου μας, δεν θα ξεφύγουμε απ’ τα τοκογλυφικά νύχια των δανειστών μας και της «τροϊκανής αρμοστείας», που είναι η επικυρίαρχη εντολοδόχος της αδυσώπητης εξουσίας τους.

Στο παράρτημα του βιβλίου συμπεριέλαβα μερικά δημοσιευμένα κείμενά μου, που λειτουργούν συμπληρωματικά, επεξηγώντας εκτενέστερα κάποια κρίσιμα σημεία των διαλόγων, όπως, για παράδειγμα, τα περί παγιδευτικού διπόλου, τα περί του ελλείμματος αριστερής πολιτιστικής πολιτικής ή τα περί της πολιτιστικής αντίστασης των τοπικών κοινωνιών, όπου ψάχνω το «πλαίσιο» μιας πολιτιστικής πολιτικής για τη χειμαζόμενη επαρχία μας.

Η πρόθεση της γραφής
      Ποια ήταν η πρόθεσή μου, όταν άρχισα να γράφω αυτό το βιβλίο. Ήθελα να σηκώσω το χαλί των χαμένων δεκαετιών της Μεταπολίτευσης και να μιλήσω χωρίς περιστροφές για όλα αυτά που μας «πονάνε» και για τα οποία δεν μιλήσαμε στην ώρα τους… με ειλικρίνεια. Να το πω απλά. Δεν ξέρω πόσο τα κατάφερα, αλλά τα όσα έγραψα είναι μια πρόκληση να κοιταχτούμε στο… πηγάδι της Μεταπολίτευσης, ψάχνοντας, χωρίς παραμορφωτικούς φακούς ποικίλων σκοπιμοτήτων, τα βαθύτερα αίτια της μεταπολιτευτικής κακοδαιμονίας και χρεοκοπίας, που απειλεί το ίδιο μας το μέλλον.
      Εννοείται πως έχω πλήρη επίγνωση των ορίων της γραφής μου. Ο υπέρτιτλος μάλιστα: «Ανοιχτή συζήτηση» δεν είναι τυχαίος. Θέλω να στείλω απ’ την αρχή το μήνυμα πως η συζήτηση που θα διαβάσει ο αναγνώστης είναι ανοιχτή. Πως τα συζητούμενα θέματα δεν… κλείνουν μ’ αυτά που εγώ γράφω. Αν μάλιστα όσοι τα διαβάσουν προστεθούν στους… συζητούντες ή, πολύ περισσότερο, συνεχίσουν τη συζήτηση στις παρέες τους, η γραφή τούτου του βιβλίου θα έχει πλήρως δικαιωθεί. Πρέπει να συζητήσουμε εις βάθος για τα αίτια της μεταπολιτευτικής χρεοκοπίας. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει, όταν κοιτάζουμε μόνο… απέναντί μας!
      Κι είναι, ως προς αυτό, αρκούντως διδακτική η απάντηση ενός σοφού γερο-Ηπειρώτη, απ’ αυτούς που κουβαλούν τη σοφία των ελληνικών αιώνων, έστω κι αν δεν το καταλαβαίνουν. Τον ρώτησα να μου πει γιατί χρεοκοπήσαμε. Κι εκείνος μου απάντησε: «Φεύγοντας από εδώ, στα διακόσια μέτρα, θα βρεις ένα πηγάδι. Κοιτάξου μέσα και θα βρεις την απάντηση». Πέρασα απ’ το πηγάδι, κοιτάχτηκα μέσα και είδα τη σκιά του προσώπου μου. Τι μου είπε, λοιπόν, ο γερο-Ηπειρώτης; Μου είπε πως την απάντηση για τα αίτια της χρεοκοπίας μας θα τη βρούμε αν κοιταχτούμε όλοι μας στο… πηγάδι της Μεταπολίτευσης.
      Οι συζητούντες του βιβλίου μου το προσπάθησαν. Το τι πέτυχαν θα το κρίνουν οι αναγνώστες του.” Λαοκράτης Βάσσης

image