Οι εκδόσεις Βακχικόν είχαν την εξαιρετική ιδέα να μεταφράσουν στα ελληνικά σύγχρονους ξένους ποιητές. Η σειρά ανθολογιών που εδώ και καιρό εκδίδουν έφερε το κοινό σε επαφή με το απαύγασμα της ευρωπαϊκής ποιητικής παραγωγής. Η ανθολογία των Νέων Γάλλων ποιητών έρχεται να διανθίσει τη σειρά αυτή με απόδοση στα ελληνικά οκτώ νέων γάλλων ποιητών και ποιητριών που γεννήθηκαν μεταξύ 1976 και 1992.

Πρόκειται για τους ποιητές Στεφάν Κορβέν, Ωρελιά Λασάκ, Φρανσουά Ξαβιέ Μεγκρ, Αντλίν Μπαλντακινό, Βικτόρ Μπλαν, Ζαν Μπατίστ Πεντινί, Λιζιάν Ρακοτοσόν και Μπενουά Ρες. Η ανθολόγηση έγινε από τον Νέστορα Πουλάκο και η μετάφραση από την Ανδρονίκη Δημητριάδου, ενώ ο πρόλογος από τον Χρήστο Νίκου, διδάκτορα Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Χάρη στη εκτενή και κατατοπιστική του ανάλυση αποκτούμε πανοραμική γνώση για τους ποιητές και τα έργα (τις συλλογές, τους τίτλους – υπότιτλους, τα εξώφυλλα, τους πίνακες ζωγραφικής). Τη νέα αυτή γενιά ποιητών της Γαλλίας ο καθηγητής Χρήστος Νίκου χαρακτηρίζει fine fleure της γαλλικής παραγωγής.  

Οι καλλιτέχνες ανήκουν στη «Γενιά της Χιλιετίας» (ή Millennials ή Generation Y). Σε αυτήν  κατατάσσονται ποιητές που ενηλικιώθηκαν την εποχή της Πληροφορίας και είναι εξοικειωμένοι με την ψηφιακή τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα. Ποιητές από το 1980 έως το 2000. Ο Βικτόρ Μπλαν, γεννημένος το 1992, είναι ο μικρότερος ηλικιακά ανθολογούμενος ποιητής και ανήκει στην επόμενη γενιά.

«Η ποίηση είναι εσπεράντο της ανθρώπινης ψυχής», υποστηρίζει ο γάλλος ποιητής Ζαν Πιέρ Σιμεόν και ο καθηγητής Χρήστος Νίκου, επικροτώντας την άποψή του, επισημαίνει πως σε μια περίοδο όπου οι αξίες δοκιμάζονται, οι ποιητικές φωνές δεν είναι πολυτέλεια, «αλλά ο τρόπος να καθαριστούν οι πληγές που δεν βρήκαν τον χρόνο να επουλωθούν». Ως απόδειξη των ιδιαίτερων δυνατοτήτων της ποίησης φέρνει τους νέους γάλλους ποιητές. Με τις συνθέσεις τους, γράφει, όχι μόνον αποκαλύπτουν την καθημερινότητα, αλλά και επιθυμούν να ξαναδημιουργήσουν τον κόσμο. Το ποιητικό βάθος και η δυναμική της φωνής τους είναι η καλύτερη απάντηση στο ερώτημα του Χέλντερλιν: «Κι οι ποιητές τι χρειάζονται σ΄ ένα μικρόψυχο καιρό;».

Οι νέοι γάλλοι ποιητές, φορείς μιας πλούσιας ποιητικής παράδοσης, επηρεάζονται κυρίως από τον γαλλικό μοντερνισμό, τους ποιητές της παρακμής (decadence) και τους υπερρεαλιστές. Η ποίησή τους είναι συναισθηματική. Και παρά το κοινό τους βιωματικό υπόβαθρο, παρουσιάζουν ποικιλία προσωπικών φωνών, μια ιδιοπροσωπία που αγγίζει όχι μόνον εντελώς προσωπικές αγωνίες, (για παράδειγμα τη γέννηση ενός παιδιού), αλλά και πολιτικές ή κοινωνικές καταστάσεις (τη μοναξιά, την καθημερινότητα, την καταγγελία του αστικοποιημένης ζωής, τη μνήμη, τον έρωτα) ή την επικαιροποίηση των αρχαίων μύθων.

Ραψωδία VIII

Στον δρόμο της επιστροφής, ο Οδυσσέας μέτρησε τα βήματά του.
Άδειο το σπίτι, καμένη η οροφή. Οι καρέκλες, το τραπέζι
και το κρεβάτι έχουν τέσσερα πόδια
στραμμένα προς την τρύπα στο ταβάνι. Γύρω
τα πάντα απαράλλαχτα.
Πανικόβλητος, σκέφτηκε να μετρήσει προς τα πίσω.
Κι όπως είναι γραμμένο στα βιβλία, ο Οδυσσέας έκλαψε.
 
Επιστέφοντας σπίτι, στην άκρη του δρόμου, ο Οδυσσέας ξαγρυπνά.
Πρωί και βράδυ, βουρτσίζει τα δόντια, την άσπρη του γενειάδα
χτενίζει, το μεταλλικό του κράνος
τρίβει προσεκτικά. Ο Οδυσσέας δεν ονειρεύεται πια.
 
Έχει δύο σκιές ο Οδυσσέας. Η μια ακίνητη, που ένας ήλιος
ιξώδης προβάλλει, κάτω από το σώμα του κουλουριάζεται
και, κάποιες ώρες μετά, στο περιθώριο. Η άλλη, ζωντανή, νέα 
ακόμα και που μεγαλώνει, ονειρεύεται περισσότερο ότι δεν
ξαγρυπνά κι ονειρεύεται ότι είναι τεράστια, να εμπνέει στους
γλύπτες την εικόνα της νίκης. Η σκιά αυτή παρασύρεται κάπου
στο πέλαγος, σύντομα θα βυθιστεί στα ρηχά.
 
Λέγεται πως ένας άνθρωπος μόνο δεν μπορεί να  ΄χει δύο
σκιές αφού στη χώρα των ψωμοφάγων δεν υπάρχει παρά μόνο
ένας ήλιος κι ένα μονάχα φεγγάρι.

(Ωλεριά Λασάκ)

Γνώρισμα των ποιημάτων ο διάλογος με άλλες τέχνες (ζωγραφική, φωτογραφία, μουσική, θέατρο), η απουσία στίξης και η προτίμηση προς τις καινοτόμες ποιητικές φόρμες, για παράδειγμα τα λευκά κενά: μικρότερα ή μεγαλύτερα διαστήματα ανάμεσα στους μονούς στίχους ή ανάμεσα στις «νησίδες», ομάδα στίχων ή φράσεων που συνδέονται τυπογραφικά (Pierre Chapouis).

Καινοτόμα ποιητική τους έκφραση είναι και τα «καλλιγράμματα των λέξεων». Τον όρο επινόησε ο ποιητής Βικτόρ Μπλαν. Τα «καλλιγράμματα» βασίζονται στα «ιδεογράμματα» του γάλλου καλλιτέχνη Γκυγιώμ Απολλιναίρ. Ο Απολλιναίρ (Guillaume Apollinaire, 1880-1918) προέταξε έναν καινοτόμο λόγο στην ποίηση καταργώντας τη στίξη, εξαρθρώνοντας την προσωδία και διερευνώντας  τον λόγο ως εικόνα, ιχνογραφώντας δηλαδή με λέξεις. Οι νέοι γάλλοι ποιητές εκσυγχρονίζουν το κλασικό καλλίγραμμα του Απολλιναίρ σχηματίζοντας μία μόνο λέξη η οποία και περιλαμβάνει το ποίημα.

Οι επιλογές δεν είναι τυχαίες. Ένα λευκό κενό, σύμφωνα με τον Ανρί Μεσονίκ, είναι ένα τμήμα της εξέλιξης του κειμένου. Είναι «το φαίνεσθαι του λέγειν», «η φανέρωση του εσωτερικού πλούτου του κειμένου» (πληροφορίες του καθηγητή Χρήστου Νίκου). Ένα λευκό κενό μπορεί να οπτικοποιεί το θέμα των στίχων ή τον τίτλο, γιατί μεταβάλλει τον ρυθμό της ανάγνωσης διαμορφώνοντας την ταχύτητα, την πυκνότητα και την έντασή του.

Τα λευκά κενά για παράδειγμα στην ποίηση της Αντλίν Μπαλντακινό και του Φρανσουά Ξαβιέ Μεγκρ δημιουργούν «ζώνες σιωπής, σαν ο ποιητής να μην τα έλεγε όλα». «Υποδηλώνουν τον πραγματικό πλούτο του κειμένου, παράγουν τη σιωπή η οποία είναι οπτική (σχεδόν τυπογραφική) και ακουστική. Κανονίζουν τον ρυθμό της μέρας και των στιγμών της ή οργανώνουν τις αναμνήσεις εκφράζοντας τη νοσταλγία, την εκκωφαντική σιωπή, τον χρόνο ανάκλησης της ανάμνησης στο μυαλό». Ο Μπενουά Ρες αφήνει μεγαλύτερα λευκά διαστήματα μεταξύ των στροφών, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό «Σύντομες κινήσεις», όπως είναι και οι τίτλος της συλλογής του, ενώ η απουσία στίξης στην ποίηση του Βικτόρ Μπλαν δηλώνει τον ρυθμό του βαδίσματος, της βόλτας που κάνει ο ποιητής στο Παρίσι.

Οι νέοι γάλλοι ποιητές με την ποίησή τους αναπαριστούν την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου ο οποίος δεν βρίσκει τις βαθύτερες απαντήσεις του στην τεχνολογία. Εκφράζουν την ανησυχία για τη νέα εποχή, που όμως δεν έχει σχέση με την αγωνία των προηγούμενων ποιητικών γενεών ή την παράδοση του spleen. Είναι το αισθητικό αποτύπωμα ενός καινούργιου κόσμου, αλλιώτικου, μιας εποχής ρευστής και αβέβαιης, γεμάτης εντάσεις και αμφισημίες, θλιβερά απρόσωπης.

Σαλώμη

Στην ξανθιά νύχτα όρθια η Σαλώμη
Κρατά το κεφάλι των σιντριβανιών στο χέρι
Χόρεψε Είναι γι΄ αυτήν
Και στα μαλλιά της χορεύουν
Άυπνες άγριες φυλές
 
Είμαι το κεφάλι Ή μήπως ο Ηρώδης
Κρυμμένος μέσα στις κουρτίνες
Θα γράψω όπως ονειρεύομαι ότι κεντούν
Τατουάζ με λόγια στην πλάτη του
Σε μικάδους διάσπαρτα
Το κινούμενο σώμα του μου διδάσκει
Τον μακρινό θάνατο των προφητών
Η μέρα πεθαίνει στο Λατράν
Κι οι τύραννοι γονατίζουν
Η Σαλώμη ανάβει προσωπικά
Τη σπίθα όπου καίγεται
Το φυτίλι των βίαιων επαναστάσεων
Η Σαλώμη χορεύει στον καπνό
Η Σαλώμη Γυναίκα που μυρίζει τη φωτιά
Οι γοφοί της μονάχα υπάρχουν
Όταν σπάζουν οι χρησμοί
Κάτω απ΄ τα πόδια της προσηλώνονται οι ξεχασμένοι πλανήτες
 
Ήταν σήμερα εδώ και καιρό
Δεν χορεύουμε πια με τον αργό χορό των παλατιών
Η πίσσα καπνίζει
Λιώνει η πόλη
Κάτω από φώτα νέον επιληπτικά
Σαλώμες ψεύτικες
Και φρενήρεις
Αυνανίζονται σε ήχους φλογερής μουσικής
Ανάμεσά τους εγώ
Σαν χυμένο αλκοόλ
Κολλημένο σε όλα τα πόδια
Το Παρίσι εκπυρσοκροτεί
Ο Σηκουάνας γιρλάντα κι ο ουρανός λαμπυρίζει
Πάνω απ΄ τις στέγες μακιγιάρονται τα άστρα
Δεν καταλαβαίνω πια των λάγνων την άλγεβρα
Η ποίηση βγαίνει απ΄ τη μόδα
Νεκρές οι μυθολογίες
Κι οι αναμνήσεις τους διαβρώνονται
 
Μόνο η μεθυσμένη Σαλώμη
Πραγματική και γυμνή
Με το μαύρο κρασί της σκέψης μου
Χορεύει χορεύει στην τύχη των δρόμων
Χορεύει στην τύχη της γης
Στα χείλη της
Ο γέρικος κόσμος πεθαίνει
Και το βλέμμα της με αποκεφαλίζει
Στα χείλη της
Ο κόσμος πεθαίνει
Και ξανανιώνει η σκιά μου

(Βικτόρ Μπλαν)

Καλλιεργημένοι και ενημερωμένοι οι νέοι γάλλοι ποιητές,, με γνώση της ποιητικής παράδοσης και πολύμορφο καλλιτεχνικό έργο, συνδιαλέγονται χωρίς ψευδαισθήσεις, με εσωστρεφή και αναστοχαστική διάθεση. Η πρόθεσή τους δεν είναι μόνον καταγγελτική· διαπνέεται από διάθεση αλλαγής του κόσμου. Ο κοινωνικός προβληματισμός και η υπαρξιακή τους αγωνία σχετίζονται με τις ανησυχίες της διάψευσης, ενώ οι αισθητικές τους προτάσεις δείχνουν διάθεση για αμφισβήτηση.

Όλες αυτές οι φωνές

Όλα αυτά τα φεγγάρια στο πεζοδρόμιο. Όλα αυτά τα κορμιά που χιονοδρομούν ανάμεσα στα ξεσκισμένα σύννεφα και στης νύχτας τα στάγματα. Όλες αυτές οι φωνές που την ηχώ τους ακούμε μα κάτι δεν λένε. Όλες αυτές οι αισθήσεις οριστικά απαγορευμένες. Φεύγουμε, παρόλη τη ζέστη των δρόμων. Περνάμε τους τοίχους ενώ τίποτα δεν μας πιέζει. Ενώ η νύχτα κουβαλά πιότερο κι απ΄ των αστεριών το βάρος. Τρεμοπαίζει και σπινθηρίζει και ανοίγει τρύπες το φως στον ουρανό. Σαν σουρωτήρι για φόβους.

(Ζαν Μπατίστ Πεντινί)

Η ανατρεπτική και αντικομφορμιστική ποίηση των γάλλων ποιητών αποτελεί έκφραση των συγκινησιακών εμπειριών ανθρώπων νέων που δοκιμάζονται μέσα στη σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Ο ελεύθερος στίχος, η προφορικότητα, ο μινιμαλισμός, η καινοτομία των τεχνοτροπιών υπηρετούν την πολιτική και υπαρξιακή τους αγωνία. Μέσα από τις πειραματικές τους συνθέσεις και έχοντας επίγνωση των αρνητικών πολιτικοκοινωνικών δεδομένων της εποχής τους λειτουργούν σαν όχημα για τη δημιουργία του καινούργιου.

Σε ποιες περασμένες εποχές
προχωράς τα βήματά σου
στον απάτητο χιονισμένο δρόμο;

(Μπενουά Ρες)

Συνεχιστές της γαλλικής πρωτοπορίας αντιστέκονται με μια ποίηση σαφέστατα κοινωνική και πολιτική, οπωσδήποτε πρωτότυπη. Αξιοποιώντας τη σημειολογία της ετερότητάς τους φωτίζουν πολύπλευρα τις πτυχές του σύγχρονου ανθρώπινου βίου καταθέτοντας έναν ποιητικό λόγο πολυεπίπεδο στον οποίο συνυπάρχουν ο πολιτικός και κοινωνικός προβληματισμός, η υπαρξιακή αναζήτηση και η στοχαστική ενατένιση της ζωής.
Πρέπει να είμαστε «απολύτως μοντέρνοι», έλεγε ο Αρθούρος Ρεμπώ, το παιδί-θαύμα της γαλλικής ποίησης του 19ου αιώνα. Οι νέοι γάλλοι ποιητές ακολουθούν τη συμβουλή του.