Για τον T. S. Eliot η ποίηση δεν είναι η έκκληση συναισθήματος, αλλά δραπέτευση από το συναίσθημα. Καθώς όμως τα ποιήματα ξετυλίγουν τις ρητορικές διεργασίες τους μπορούν να διαβαστούν ως εξερευνητικά ταξίδια στους δρόμους της ποιητικής, καθιστώντας κατανοήσιμη την εμπειρία μας στον χρόνο (Culler). Το ποιητικό κείμενο είναι μία ιδιαίτερη δομή που καθιερώνει ορισμένες σχέσεις ανάμεσα σε κώδικες και ανάμεσα σε στοιχεία διαφορετικών κωδίκων.

Ads

Χαρακτηριστική η περίπτωση της ποιητικής του Τάσου Κανάτση απόκρημνες μέρες», Καστανιώτης, 2015) που διακρίνεται για τη χρήση πολλαπλών λογοτεχνικών σχημάτων οι οποίες απαιτούν μία μεταδομιστική προσέγγιση, ώστε να γίνει η όποια ερμηνεία. Κάθε λέξη έχει την ιδιαίτερη σημασία της ως αισθητική προσέγγιση, θυμίζοντας τις “αντικειμενικές συστοιχίσεις” του TS Eliot εσωτερικών σημασιών και δεσμών νοηματικών. Το ποίημα εξάλλου είναι μία δομή σημαινόντων που απορροφά και ανασυνθέτει τα σημαινόμενα.

Η πολυσημία διαμορφώνει μία πολυκεντρικότητα. Πολυσημικό είναι το σύστημα που ένα σημαίνον παραπέμπει σε περισσότερα σημαινόμενα (Καψωμένος). Επίθετα ή ουσιαστικά μέσα σε ονοματικά σύνολα μεταστρέφουν το νόημα ή το στρέφουν και σε άλλες ατραπούς παράλληλες με την κυρία “πλοκή”. Η πολυσημία αυτή όμως συμβάλλει στην εικονοποιία αφήνοντας συλλεκτικές πινελιές δεύτερων μορφών, εντείνοντας την προαναφερόμενη “απροσδιοριστία”. Για τον Iser η επικοινωνία ανάμεσα στο κείμενο και τον αναγνώστη δεν είναι καθορισμένη. Η ερμηνεία γεννάται από τις αναγνωστικές προβολές της ατομικής συνείδησης. Η αντικειμενική δομή των συνθέσεων συμπληρώνεται από τον αναγνώστη. Έτσι όμως δίνεται ένα βάθος στη σύνθεση πολλαπλών ερμηνευτικών προσεγγίσεων. Το ποίημα του Κανάτση καταλήγει “απροσδιόριστο” –κατά Iser–, καθώς κινείται ανάμεσα σε εικόνες, διακείμενα και κολάζ κοινωνικών στιγμιότυπων με μία εξπρεσιονιστική μάτια.

Η συλλογή του Κανάτση έρχεται σε έναν διαρκή διάλογο με τη διακειμενικότητα. Γεννιέται μέσα από την κατανάλωση άλλης λογοτεχνίας. Το έργο υπάρχει μεταξύ και εν μέσω άλλων κειμένων και αποκτά νόημα μέσα από τις διακειμενικές σχέσεις, αναπτύσσεται μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ του ποιητικού του κειμένου και αυτών που προηγήθηκαν. Οι συνθέσεις της συλλογής έρχονται σε διάλογο με το δημοτικό άσμα, με το έντεχνο τραγούδι και την παραδοσιακή στιχουργική. Η ποίηση του Κανάτση αφομοιώνει λέξεις και ύφος και τα αναδεικνύει ως νέο συναισθηματικό περιεχόμενο μέσα σε ένα περιβάλλον κοινωνικής κατάρρευσης. Το υποβάλλει σε νέες μορφές οργάνωσης μετατοπίζοντας σημεία έμφασης και εστίασης.

Ads