Την κοίταξα στο φώτο φίνις του ταμείου. Κάθε Σάββατο γίνεται σκοτωμός για μια θέση στον ήλιο. Και έπειτα εκείνο το ικανοποιημένο βλέμμα, με το κυνήγι και βουρ για την φωλιά του αρπαχτικού.

Ads

Μου θύμισε στην έκφραση την ηρωίδα κάποιου βιβλίου. Στάθηκα και συλλογίστηκα νέες γνωριμίες, συστάσεις στο ημίφως, κυρίες τάδε και τα ρέστα. Αλήθεια πάσχισα, σας το λέω με κάθε ειλικρίνεια. Μια φωνή, το σαμπουάν, δικό σας; Συνήλθα και προχώρησα ένα βήμα προς την λύτρωση. Και τότε, ρίχνοντας μια ματιά στο κενό συλλάβισα αργά την επιγραφή Χαρτικά – Είδη γραφιστικής. Και αμέσως θυμήθηκα.

Εκείνο το κορίτσι μερικά ταμεία πιο πέρα, πάντα στην εκπνοή του χρόνου, ταίριαζε γάντι στον ρόλο. Έφερα στο νου μου την φράση από το καινούριο μυθιστόρημα του Χρήστου Χαρτοματσίδη, ατόφια όπως περιλαμβάνεται στην γρήγορη εκφορά του Hellga και Hellena των εκδόσεων Βακχικόν. «…Όλα μου πήγαιναν στραβά και δεν είχα σε ποιον να γκρινιάξω.

Για άλλη μια φορά, επισήμαινα στον εαυτό μου πως έπρεπε να αλλάξω, να πάψω να είμαι η χαζή της παρέας. Έπρεπε να γίνω σκληρή, χωρίς τους ηλίθιους τους συναισθηματισμούς μου!» Εκείνο το κορίτσι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της Όλγας, της παράξενης ηρωίδας, που μάλλον από έναν άλλο δρόμο έρχεται για να κερδίσει την συμπάθειά μας. Δεν είναι τέλεια και καθόλου ιδανική. Ο κόσμος της που ανατρέπεται την παρασέρνει, δεν έχει τίποτε για να κρατηθεί έξω από την ευφυΐα της και ένα μάλλον αδέξιο ένστικτο.  Την μεταφέρει στις σελίδες της με καταιγιστικό τρόπο η γραφή του Χρήστου Χαρτοματσίδη. Πάντα στην οδό Αμπελοκήπων της Θεσσαλονίκης, εκεί που αρχίζει και τελειώνει η ιστορία του Hellga και Hellena.

Ads

Ο συγγραφέας διαλέγει την πλευρά της αντιηρωίδας. Συνέχεια σε μια σειρά από περσόνες που δεν φέρονται στυλιζαρισμένα αλλά ακολουθούν ιδιότυπες μεθόδους, η Όλγα στην γρήγορη σκηνογραφία της καταφέρνει να φιλοξενήσει όλη την γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Στο φόντο κατακερματισμένες ζωές, καταδικασμένες σε ιδιότυπα περιθώρια και αδυσώπητες μνήμες. Περιθώριο μιας πόλης που μεγαλώνει, που εμπορεύεται, που γεμίζει από φιλόδοξους δήθεν βαρόνους, τύπους που στήνουν ολόγυρά τους ένα ατόφιο και οικείο σύμπαν.

Απόστρατοι, μπαρ, ντεκολτέ, ντέρτι και αποτσίγαρα στην ζωή που μοιράζεται στα δυο. Μισή στο φως, εμπρός σε αξεπέραστα προβλήματα. Μαρτυρία της βιογραφίας των ανθρώπων που ποτέ δεν παραμένει ευθύγραμμη μα ακολουθεί τις τροπές της μοίρας. Εκείνο που τα τραγούδια ονόμασαν πεπρωμένο. Κάτι μηχανισμούς μυστικούς που δουλεύουν και παρασέρνουν την ζωή σε διαδρομές αφανέρωτες, κάπως αντιφατικές που μας αφήνουν την γεύση της έκπληξης. Ένα πανόραμα ψυχογραφίας και μια ρεαλιστική αποτύπωση μιας αμήχανης και χειμαζόμενης κοινωνίας λειτουργούν στο φόντο των σκηνών που εναλλάσσονται δίχως σταματημό, θέτοντας τους χαρακτήρες εμπρός σε διλήμματα, σε αποχαιρετισμούς και υπεκφυγές.

Η δική τους τραγωδία μοιάζει να είναι αξεπέραστη, ωστόσο υπάρχει κάτι μεγαλύτερο που κυλά κάτω από τα πόδια τους. Είναι οι μήνες, τα ονόματα, οι μικρές και οι μεγάλες ιστορίες που εκτυλίσσονται γύρω από την Όλγα. Η καρδιά που διχάζεται, τα μυστικά που ρίχνουν τα πέπλα τους και γκρεμίζουν τις ζωές, ανατρέποντας αρχές και αξιώματα. Η αντιηρωίδα ίσως να μετανιώνει, ωστόσο παθητικά κινεί τα νήματα αυτής της ιστορίας, ένα φύλλο που το παρασέρνει ο άνεμος, μια χαμένη παρτίδα. Μια πλάνη είκοσι μόλις χρόνων.

Και πάλι μισή στο σκοτάδι με πελώρια μάτια η Όλγα που γυρεύει το πρώτο της όνομα. Ένα κορίτσι δίχως απαντήσεις στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, σε διαδρομές αστικές με το τραύμα της που σταλάζει μέσα από τις λέξεις του Χρήστου Χαρτοματσίδη. Κοιτάζω την Όλγα με μάτια από λάδια, μέριμνα των εκδόσεων Βακχικόν που διακρίνεται για τις επιλογές των εξώφυλλων τους. Κοιτάζω αυτό το κορίτσι που κάνει λάθος και όμως προσπαθεί να βρει κάτι από τον εαυτό της.  «Όλα δείχνουν να κυλούν ήρεμα για την δεκαεννιάχρονη Νάντια.

Η ζωή της μοιράζεται μεταξύ σχολής και δουλειάς, και τίποτε δεν φαίνεται να διαταράσσει την καθημερινότητά της. Μέχρι εκείνο το Σάββατο! Μια αναπάντεχη συνάντηση, μια γυναίκα που η ίδια δεν γνωρίζει, μα εκείνη δείχνει να την ξέρει καλά, και έπειτα, ένας σκληρός κακοποιός και ένα παλιό χρέος. Πού θα την οδηγήσει όλο αυτό. Άραγε, θα μπορέσει να ξαναβρεί τη χαμένη της ισορροπία στην ζωή της; Και ποια είναι τελικά η άγνωστη γυναίκα;» γράφει στο οπισθόφυλλο της έκδοσης. Ζωή παρούσα και ακίνητη, έτοιμη να πάρει μια ξέφρενη τροπή που μόνον ο επιδέξιος χειρισμός της πλοκής από τον ίδιο συγγραφέα θα μπορούσε να εξασφαλίσει.
Ο Χρήστος Χαρτοματσίδης μιλάει την γλώσσα αυτού του κοριτσιού. Σε έναν υποδειγματικό, αφηγηματικό ρόλο ο συγγραφέας του Hellga και Hellena φορά το δέρμα των χαρακτήρων του, όπως κανείς φορά τις λέξεις.

Και με έναν άμεσο τρόπο, που παραπέμπει στον εσωτερικό ρυθμό της ιστορίας του, εγκαταλείπει τα τεχνάσματα λέγοντας από κάθε μετερίζι τα αποσπάσματα της ιστορίας του, αφήνοντας πάντα, μια ιδέα παράξενο τον φωτισμό του. Και μια θέση στα πιο αδιόρατα σημεία για την ποίηση που αντέχει μες στο προβληματικό σύμπαν. Το ίδιο που ελπίζει στην μόνη θηριωδία που κρατά όρθια την Όλγα, εμένα, τον καθένα.

Η ταμίας είναι κάπως αυστηρή. Αν καθυστερήσω λίγο ακόμη, ο ογκώδης κύριος δυο θέσεις πίσω μου θα χιμήξει και ένας Θεός ξέρει τι θα πρέπει να κάνω για να γλιτώσω. Πλησιάζω και σπρώχνω μηχανικά τα πράγματα. Κίτρινες, πράσινες, κόκκινες ετικέτες. Η κοπέλα του απορρυπαντικού αφήνει υποσχέσεις μα δεν θα ενδώσω. Και όχι για την αξιοπρέπεια, αυτή πάει χαμένη.

Βλέπετε εγώ δεν έχω καμία σχέση με την Όλγα που περπατά προς την έξοδο. Στο μυαλό της ένα σωρό σχέδια την σπρώχνουν εδώ και εκεί. Ο Χρήστος Χαρτοματσίδης δεν λησμονά ούτε λεπτό σε αυτήν την σύγχρονη ιστορία του τα αληθινά πρότυπα της ζωής. Αδέσποτους χαρακτήρες και άλλους κάλπικους που ανταγωνίζονται σε δεύτερους ρόλους. Μορφές που λαθροζούν, που η θέση τους αναγνωρίζεται σε έναν παράλληλο κόσμο.

Εκείνον της Όλγας που μπορεί και αντέχει τον θάνατο, την αγάπη, την απώλεια, που αφήνει πλάι της τον χρόνο να περνά, που αναλογίζεται και επαναπροσδιορίζεται, καθώς χάνεται με την παλίρροια της πλοκής, τόσο υποβλητική και άμεση παρά τα είκοσί της χρόνια, ώστε να μας κρατά συνένοχους στα λάθη της και όμως την ίδια στιγμή πάντα στο πλευρό της.

Πέσανε μερικές βρισιές και έπειτα πέταξα όλα τα πράγματα μες στο καλάθι. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος πια. Λίγα μέτρα πιο μπροστά, ακούω μια φωνή. Όλγα, Όλγα! Και έπειτα μια σύντομη συζήτηση, σχεδόν μεταφυσική. Σας γνωρίζω; Γελώ και ευχαριστώ τον Χρήστο Χαρτοματσίδη για το γεγονός πως η ιστορία του δεν επιβάλλει απαντήσεις. Σε αυτό θυμίζει την ζωή με την σκηνογραφία των λαϊκών της προαστίων, εκεί όπου κανείς αγοράζει την ελπίδα με την ευκολία μερικών εκατοντάδων ευρώ, ή πάλι με έναν ξαφνικό θάνατο και μια αναπάντεχη γνωριμία.

Τίποτε δεν είναι τυχαίο μήτε τα λάθη της Όλγας. Όλα είναι γραμμένα μα αυτό συνιστά την βασική παραδοχή του εξαιρετικού δημιουργού που ήδη διακρίνεται για το έργο του. Το Παλιό Κτίριο, Κιθαρίστας σε ταβέρνα, Λίλια, μερικές από τις εκδόσεις του κυρίου Χαρτοματσίδη που φιλοξενήθηκαν από τους πλέον προβεβλημένους, εγχώριους  οίκους. Υπηρετώντας την επιστήμη της μικροβιολογίας, κατορθώνει και ισορροπεί την επιστημονική του ιδιότητα με εκείνη του επιδέξιου συγγραφέα που επανέρχεται, αυτήν την φορά από τις εκδόσεις Βακχικόν, με το καταιγιστικό φιλμ της ζωής ενός έφηβου άστρου, μοιρασμένου σε δυο κόσμους. Hellga και Hellena, του Χρήστου Χαρτοματσίδη.