Πριν λίγες ημέρες, στις 24 Ιουλίου 2020, απεβίωσε σε ηλικία 77 ετών ο Μπεν Γκίπσο, ένας εκ των μεγάλων της Κενυάτικης σχολής δρομέων μεγάλων αποστάσεων.

Για τους μη γνωρίζοντες «λαγός» λέγεται ο δρομέας που δίνει γρήγορο τέμπο, στην αρχή των αγώνων μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων, προς όφελος άλλου συνήθως ομοεθνή αθλητή, με στόχο την κατάκτηση μεταλλίου ή για την επίτευξη ρεκόρ στα διάφορα διεθνή μίτινγκ, που συνοδεύεται από μεγάλα χρηματικά έπαθλα.

Η άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία του Μπεν Γκίπσο ξεκινά στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1968 στο Μεξικό. Στο αγώνισμα των 1500μ. το μεγάλο φαβορί ήταν ο Αμερικανός Τζιμ Ράιαν, που κατείχε τα παγκόσμια ρεκόρ στις 880 γυάρδες, το μίλι και τα 1500μ .

Από πλευράς Κένυας ο Κίπκογκε Κέινο ( μετέπειτα μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, από το 2000 και Πρόεδρος της ΟΕ της Κένυας ), ήταν αυτός που θα μπορούσε να διεκδικήσει το χρυσό.  Τότε οι αξιωματούχοι της Αφρικανικής χώρας κατάστρωσαν  ένα σχέδιο για να δώσουν στον Κέινο ένα πλεονέκτημα, αφού ήδη είχε χάσει από τον Ράιαν στον ημιτελικό των 1.500 μέτρων.

Οι προπονητές της Κένυας ήθελαν από τον Γκίπσο να τρέξει τόσο γρήγορα στην αρχή, ως «λαγός» του αγώνα, ώστε να κουράζει τον Ράιαν .

«Δεν ήμουν πραγματικά πρόθυμος, αλλά με έπεισαν, είπαν ότι ήμουν νέος και ότι ο Κιπ  γερνούσε», δήλωσε ο Γκίπσο στο Associated Press το 1975, που ήταν 25 ετών, τρία χρόνια νεότερος από τον Κέινο. «Έπρεπε να θυσιαστώ ορίζοντας το ρυθμό, γιατί θέλαμε το χρυσό μετάλλιο για την Κένυα».

Ο Γκίπσο έκανε τη δουλειά του καλά. Έτρεξε τα πρώτα 400 μέτρα εκπληκτικά, σε 55,9 δευτερόλεπτα, με τον Κέινο στην τρίτη θέση και τον Ράιαν πολύ πίσω. Συνέχισε με τον ίδιο ρυθμό στα 800 μέτρα, όταν ο Κέινο πήρε το προβάδισμα και καλπάζοντας κέρδισε το χρυσό μετάλλιο, με χρόνο 3 λεπτών και 34,9 δευτερόλεπτα, που ήταν ολυμπιακό ρεκόρ. Ο Ράιαν τερμάτισε δεύτερος, σχεδόν τρία δευτερόλεπτα πίσω. Ο Γκίπσο λαχανιάζοντας κατέληξε  10ος.

Εκμεταλλευόμενοι το μεγάλο υψόμετρο που το γνώριζαν από την πατρίδα τους, οι Κενυάτες δρομείς κέρδισαν οκτώ μετάλλια στην Πόλη του Μεξικού. Αλλά ο Γκίπσο δεν πήρε κανένα απ’ αυτά.

Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Γκίπσο είπε στον Ράιαν ότι μετανιώνει για τον ρόλο του στον αγώνα, ότι η τακτική αυτή υπονόμευε το ολυμπιακό πνεύμα και μείωσε τις πιθανότητες νίκης του.

«Ένιωσε ότι μου χρωστάει συγγνώμη για αυτό που συνέβη στην Πόλη του Μεξικού», δήλωσε ο Ράιαν  στο The AP το 1989. «Του είπα : Δεν έπρεπε να το πεις αυτό. Αλλά ένιωσε ότι έπρεπε να το κάνει. Νομίζω ότι αν του είχε δοθεί η ευκαιρία γιά μία δεύτερη σκέψη, ίσως να μην το είχε κάνει. Αλλά οι πιέσεις κατά τη διάρκεια του διεθνούς ανταγωνισμού είναι τεράστιες».

Τα επόμενα χρόνια, ο Γκίπσο θα γίνει ένας από τους κορυφαίους δρομείς του κόσμου.

Ο Benjamin Wabura Jipcho όπως είναι το πλήρες όνομα του, γεννήθηκε την 1η Μαρτίου 1943, στην περιοχή Mount Elgon της δυτικής Κένυας. Μεγάλωσε στο χωριό Kapkateny, όπου ο πατέρας του ήταν αγρότης. Δεν έτρεχε μέχρι το γυμνάσιο, όταν ενθαρρύνθηκε από έναν Βρετανό προπονητή.

Ο Γκίπσο, ο οποίος για τα προς το ζειν έκανε το δάσκαλο σε φυλακή ενώ έτρεχε, έφτασε στην αθλητική του κορύφωση μόνο μετά τους Ολυμπιακούς του 1972. Στις αρχές του 1973, κέρδισε χρυσά μετάλλια στους Παναφρικανικούς  αγώνες στη Νιγηρία, στα 5.000 μέτρα και στα 3.000 μέτρα στιπλ.

Σε ένα διάστημα δύο εβδομάδων εκείνο το καλοκαίρι, έσπασε δύο φορές το παγκόσμιο ρεκόρ στα 3.000μ. στιπλ στο Ελσίνκι και έτρεξε το δεύτερο ταχύτερο μίλι με 3: 52.0, στη Στοκχόλμη. 

«Ο Γκίπσο εμφανίστηκε φέτος το καλοκαίρι ως ο πιο ευέλικτος και εντυπωσιακός δρομέας του αθλήματος» και ο διάδοχος του Κέινο, έγραψε το Sports Illustrated τον Ιούλιο του 1973 .

Αφού κέρδισε δύο χρυσά μετάλλια (στους αγώνες 5.000 μέτρων και 3.000 μέτρων) και ένα χάλκινο (στα 1.500 μέτρα) στους Βρετανικούς Αγώνες Κοινοπολιτείας του 1974 στη Νέα Ζηλανδία, ακολούθησε τον επαγγελματικό αθλητισμό ( International Track Association ) και έγινε ένα από τα αστέρια του.

Ως επαγγελματίας δεν έτρεχε για ρεκόρ αλλά για χρήματα, για να βοηθήσει την οικογένειά του. Αφού κέρδισε έναν αγώνα μίλι σε σχετικά αργό 4: 02,8 στο Ελ Πάσο το 1974, είπε στο Sports Illustrated: «Τα $ 500 που κέρδισα θα βοηθήσουν να αγοράσω μερικές αγελάδες για τη φάρμα μου στην Κένυα. Ο χρόνος νίκης είναι πάντα καλός χρόνος. Εάν οι άνθρωποι της ITA θέλουν ένα μίλι κάτω των τεσσάρων λεπτών, το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να έρθουν σε μένα. Με λεφτά.”

Αφού τελείωσε η αγωνιστική του καριέρα, εργάστηκε ως δάσκαλος, διευθυντής σχολείου και αγρότης και ασχολήθηκε με την πολιτική.
Φεύφοντας από την ζωή άφησε πίσω του την σύζυγο Μπίλια, τις κόρες Ρουθ, Κατρίν και Τζάκυ, καθώς και πέντε γιούς τους Γκόντφρεϊ, Γκέοφρεϊ, Μόσες, Όλιβερ και Άντονυ. Επίσης επτά εγγόνια και τέσσερα δισέγγονα.

Τέλος από τις περίεργες συμπτώσεις της ζωής, ο Γκίπσο του οποίου η αθλητική φήμη συνδέθηκε εν μέρει με τη βοήθεια του στον Κέινο, να νικήσει τον Ράιαν το 1968, πέθανε την ίδια ημέρα που ο Ράιαν έλαβε το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας στον Λευκό Οίκο.