Το κασκόλ αποτελούσε από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ποδοσφαίρου, το σήμα κατατεθέν των απανταχού φιλάθλων, οπαδών, φίλων, της κάθε ομάδας, αφού αυτό ήταν η καθαυτή έννοια του «αντιπροσωπεύω τα χρώματα της ομάδας μου

Ads

Μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην κουλτούρα του κασκόλ από τον Football Blabla

Από τα πρώτα χρόνια της λατρείας των χρωμάτων της ομάδας, το κασκόλ αποτέλεσε το απόλυτο αξεσουάρ το οποίο συνόδευε σε κάθε αγώνα την εξέδρα, έτσι ώστε να τη δηλώσει, να την ενώσει, αλλά και να τη διαχωρίσει…
 
 Τα πράγματα από την αρχή…
 
 Το κείμενο αφορά στην κουλτούρα του κασκόλ όπως κάποιοι τη βιώσαμε και δε θα μπούμε σε μία ιστορική αναδρομή με πλήρη στοιχεία, αλλά απλά θα καταγράψουμε ορισμένα σημεία αναφοράς ως προς την εν λόγω κουλτούρα.
 
 Στα γήπεδα της Μεγάλης Βρετανίας λοιπόν, όπου το άθλημα αυτό άνθησε μέσα και έξω από τον αγωνιστικό χώρο, το δίχρωμο μάλλινο κασκόλ ήταν το φετίχ όλων των φιλάθλων ανεξαρτήτου ηλικίας, γεγονός το οποίο γιγαντώθηκε με το πέρασμα των ετών, κάνοντας το κασκόλ μία ταυτότητα, μεταφέροντας την κουλτούρα αυτή, στα σπίτια, στην εργασία, αλλά κυρίως, στις παμπ ολόκληρης της χώρας.
 
 Η υπόλοιπη Ευρώπη δε θα μπορούσε να μη συμμετέχει με την ίδια λογική και φανατισμό, ειδικά στα χρόνια όπου το κασκόλ – κυρίως και λόγω τεχνολογικής εξέλιξης – αποκτά γράμματα, σχέδια – με το σύμβολο της ομάδας – αλλά και ημερομηνίες. Αναγραφόμενες ημερομηνίες που αντιστοιχούν σε σημαντικές στιγμές της ομάδας, όπως η χρονιά ίδρυσης, αλλά και η κατάκτηση ενός τίτλου…
 
 Με την πάροδο των ετών και φθάνοντας ουσιαστικά στη νέα εποχή του ποδοσφαίρου, η κουλτούρα του κασκόλ αποκτά μία νέα διάσταση. Αλλάζει υλικό, μεγέθη, συνδυάζει γράμματα, σχέδια – πάντα σε σχέση με την ομάδα και τις επιτυχίες της, ενώ παράλληλα εμπορευματοποιείται στο μέγιστο βαθμό τόσο από τρίτους όσο και από τις ίδιες τις ομάδες που έχουν χρόνια κατανοήσει τη σημασία του εν λόγω αξεσουάρ για το φίλαθλο της ομάδας.
 
 Οι οπαδοί και τα γκρουπ αυτών, δε θα ήταν δυνατόν να μην αποτελούν μέρος της κουλτούρας αυτής. Η οργάνωση των οπαδών των ομάδων, των συνδέσμων, των ultras, αλλά και των χούλιγκαν, περιλαμβάνει τη δημιουργία κασκόλ δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση αρχικά στην ομάδα, αλλά και στο ίδιο το γκρουπ στη συνέχεια, για να καταλήξει έως τη δημιουργία κασκόλ των οποίων η… θεματολογία έχει να κάνει με το μισητό αντίπαλο…
 
 Η μόδα στην Ελλάδα…
 
 Το κασκόλ στην Ελλάδα «συμμετέχει» ενεργά στο οικοδόμημα που λέγεται φίλος του ποδοσφαίρου και κυκλοφορεί με την πάροδο των ετών σε όλο και περισσότερους λαιμούς, είτε ριχτό μπροστά είτε και δεμένο στο κεφάλι για τους πιο «τρελούς» φίλους της ομάδας. Τα τέλη της δεκαετίας του 70’ αλλά κυρίως το 80’, το κασκόλ περνά την «χρυσή εποχή» του ως προς τα χρώματα της ομάδας και φοριέται από τους οπαδούς παντού… Δεμένο στο μπράτσο, στο κεφάλι, στο λαιμό, στον καρπό, στο πόδι… Τα 80es έχουν φέρει όμως παράλληλα μία αλλαγή ως προς το ντύσιμο, τη νοοτροπία, αλλά και ίσως τη σκληρότητα και το φανατισμό όσων ασχολούνται με το γήπεδο, γεγονός που αρχίζει να διαφοροποιεί τον τρόπο που φοριέται το κασκόλ, με αποτέλεσμα πολλές φορές ο τρόπος που φοριέται να χαρακτηρίζει και αυτόν που το φοράει… Ο κυριλέ φίλαθλος κατά βάση το φοράει ριχτό γύρω από το λαιμό του και πέφτει μπροστά και από τις δύο πλευρές… Ο πιο οπαδικός τύπος το έχει δεμένο με κόμπο γύρο από το λαιμό του προς τα μπροστά ή τελείως τυλιγμένο γύρω από το λαιμό ειδικά τους χειμερινούς μήνες… Το δέσιμο στο μπράτσο αφορούσε τους πιο ανέμελους χουλιγκάνους και συνοδευόταν συνήθως από χέβυ μέταλ ντύσιμο.
 
Το δέσιμο στον καρπό αρχικά υιοθετήθηκε από αρκετό κόσμο όμως στη συνέχεια εγκαταλείφτηκε αφήνοντας τον τρόπο αυτόν κυρίως στους μη μυημένους με τον οπαδικό και χουλιγκανικό χώρο… δηλαδή τους κατά βάση «φλώρους» της εξέδρας.
 
Η δεκαετία 90’ έφερε μαζί με το φλάι και το κασκόλ δεμένο στο λαιμό αλλά μέσα από το μπουφάν, ενώ στη μόδα μπήκε κυρίως και το δέσιμο γύρω από τη μέση, παράλληλα με το λουρί του παντελονιού (ή τα καρφιά, τις σφαίρες, τις αγκράφες αυτών).
 
 Το δέσιμο στο πόδι εγκαταλείπεται οριστικά και ισχύει μόνο όταν αυτό αφορά σε «λάφυρο» κασκόλ από αντίπαλο οπαδό… Μιλώντας για «λάφυρα», τη δεκαετία του 90’ επικράτησε η τάση στα ελληνικά γήπεδα – ίσως και με πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία – η συλλογή από κομμάτια κασκόλ αντιπάλων…
 
Την ίδια εποχή στην Ευρώπη ανθεί η μόδα του να ράβονται πάνω στο κασκόλ, τα σήματα από τις πόλεις ή τις αντιπάλους, όπου ο οπαδός έχει ταξιδέψει. Δε θα ξεχάσω το κασκόλ οπαδού της Μπορούσια Μέχεν Γκλάντμπαχ, της Ρέιντζερς και άλλων τα οποία περιελάμβαναν ραφτά από πολλά μέρη στα οποία ο τύπος είχε ταξιδέψει.
 
Τη δεκαετία αυτή λοιπόν το κασκόλ στην Ελλάδα αποκτά την απόλυτη μορφή συμβόλου, την απόλυτη μορφή ταμπέλας, την απόλυτη μορφή δύναμης… Το να φοράς το κασκόλ σου στην Αθήνα σήμαινε ότι είσαι σε θέση να δηλώσεις ανοιχτά την ομάδα που υποστηρίζεις, δεν καταλαβαίνεις τίποτα και είσαι σε θέση να το προστατέψεις από τυχόν… άτυχες συναντήσεις…
 
 Όπως προείπαμε, οι εποχές αλλάζουν η τεχνολογία εξελίσσεται και μαζί της μεταβάλλεται και η όλη κουλτούρα του κασκόλ. Πλέον οι οπαδοί και οι σύνδεσμοι τους, φτιάχνουν τα δικά τους κασκόλ… Μάλλινα, βαμβακερά, πολυεστερικά αργότερα, ραμμένα, τυπωμένα… Σχέδια, σύμβολα, γράμματα, ακόμη και τυπωμένες εικόνες από την εξέδρα κάνουν την εμφάνισή τους πάνω σε αυτά… Όσο λιγότερα από το κάθε ένα κυκλοφορούν, τόσο πιο σπάνια και συλλεκτικά γίνονται με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας ολόκληρος κόσμος που να εστιάζει στο τι κασκόλ, θα φτιάξει, θα πάρει, θα φορέσει, θα συλλέξει…
 
 Τα τελευταία χρόνια όμως στην Ελλάδα η εν λόγω κουλτούρα τείνει να φθίνει με γεωμετρική πρόοδο… Οι οπαδοί προτιμούν ως μόδα, ή ως μέρος των «σημείων των καιρών», να μη φέρουν χρώματα της ομάδας… και έτσι το κασκόλ αρχίζει να εξαφανίζεται σιγά – σιγά από τις μάζες του κόσμου, των πετάλων και των πιο μυημένων…
 
Την ίδια ώρα όπου στην Αγγλία και στη Γερμανία, το να φοράς το κασκόλ (σκάρφερ), σημαίνει «είμαι απλός φίλαθλος δε συμμετέχω σε φασαρίες απλά πίνω μπύρες και βλέπω μπάλα», στην Ελλάδα την ίδια ώρα σημαίνει «έτσι και με τσακώσουν θα με κάνουν τσάντα στο ξύλο και θα πω και ευχαριστώ να μπορέσω να πάω γήπεδο»… με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να μη ρισκάρουν να πάρουν μαζί τους το σήμα κατατεθέν – το χρώμα της ομάδας τους.
 
 Σήμερα – περνώντας πάλι τα σύνορα – οι σύλλογοι στην Ευρώπη έχουν δημιουργήσει μία βιομηχανία μέσα στην οποία το κασκόλ παίζει σημαντικό ρόλο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό δεν είναι και απόλυτα θετικά αφού ένας από τους παλαιότερους «θεσμούς» του φιλάθλου έχει εμπορευματοποιηθεί… Πραγματικά, όμως ευτυχώς δεν είδαμε ακόμη κασκόλ ομάδων με σπόνσορα – εκτός από αυτά φυσικά που έχουν πάρει οι ίδιες οι ομάδες – βλέπε Red Bull – ενώ παράλληλα δημιουργούν συλλεκτικά κομμάτια από ευρωπαϊκούς αγώνες, κασκόλ – ενθύμια ουσιαστικά για την κάθε αναμέτρηση. Θα προτιμούσα προσωπικά, να το κάνουν αυτό οι ίδιοι οι οπαδοί όπως κάποτε βγάζαμε λαβαράκια προς τιμήν των αναμετρήσεων, αλλά και το γεγονός ότι οι ομάδες μπαίνουν στο «παιχνίδι της κουλτούρας του φιλάθλου» δε με χαλάει.
 
 Προσωπικά…
 
 Τελειώνοντας και αυτό το «μπλα μπλα» μου, θα ήθελα να πω πως έχω επιθυμήσει να δω τους φιλοξενούμενους, Ούγγρους οπαδούς να φοράνε το κασκόλ της ομάδας μου ως ενθύμιο από την εκδρομή τους… έχω ξεχάσει πως είναι να βλέπεις το πέταλο με σηκωμένα χιλιάδες κασκόλ να τραγουδάει έναν αργό ρυθμό για την ομάδα… έχω ζηλέψει πολύ κάποιες ευρωπαϊκές εξέδρες τελευταία να δημιουργούν χωρογραφίες βάση των κασκόλ… έχω «ταξιδέψει» ξανά στο παρελθόν μου όπου μάζευα κασκόλ από συνδέσμους, από γκρουπ των ούλτρας και τα έδειχναν καμαρώνοντας για τη συλλογή μου… θα ήθελα και πάλι να βλέπω γύρω μου πατέρα με γιο να πηγαίνουν φορώντας τα κασκολάκια τους στο γήπεδο και πραγματικά έχω τελικά αρρωστήσει βλέποντας την εξέδρα ντυμένη στα… περίεργα, ειδικά το χειμώνα, όπου πρέπει να επικεντρώσεις το βλέμμα σου για να διακρίνεις τα χρώματα της ομάδας.

Πηγή: Humba!