Η πρόσφατη, ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση, η γνωστή WWF, «πάγωσε» τον κόσμο για το μέγεθος της καταστροφής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, ο πληθυσμός των θηλαστικών, των πτηνών, των ερπετών, των αμφίβιων και των ψαριών μειώθηκε κατά 60% από το 1970 ως το 2014.

Ads

Η περιοχή της Καραϊβικής και της Λατινικής Αμερικής εμφανίζει τη χειρότερη εικόνα, με την εξαφάνιση του 89% του πληθυσμού των άγριων ζώων σε διάστημα 44 ετών. Η Βόρεια Αμερική και η Γροιλανδία έχουν απωλέσει το 23% της άγριας πανίδας τους, ενώ στην Ευρώπη, την Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή έχουν καταγράφει απώλειες σε ποσοστό 31%.

Η οργάνωση εξηγεί αυτό το «ολοκαύτωμα» με την απώλεια του φυσικού περιβάλλοντος της άγριας πανίδας, την εκτεταμένη γεωργία, τις εξορύξεις, την αστικοποίηση, την αποψίλωση των δασών και την μόλυνση του εδάφους. Σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο το 25% των εδαφών έχει παραμείνει ανέγγιχτο από τον άνθρωπο, αλλά το 2050 θα έχει μειωθεί σε λιγότερο από 10%. Σε αυτό προστίθενται η υπεραλιεία, η μόλυνση, η λαθροθηρία, οι ασθένειες, η κλιματική απορρύθμιση.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα παραπάνω δεν είναι αιτίες, αλλά τα αποτελέσματα μιας αντίληψης για την ανάπτυξη, που υποτάσσει την εργασία και το περιβάλλον, στα κάθε φορά στενά, ιδιοτελή συμφέροντα μιας πολύ μικρής, αλλά εξαιρετικά ισχυρής ελίτ. Απόδειξη του κυνισμού αυτού του τρόπου οικονομικής ανάπτυξης των λίγων αποτελεί το λαθρεμπόριο της άγριας πανίδας, το οποίο ανθεί παράλληλα με την εξολόθρευσή της, με δυσθεώρητα κέρδη.

Ads

Η Ρέιτσελ Νούερ, δημοσιογράφος, συνεργάτης του National Geographic, «βούτηξε» σε αυτόν τον σκοτεινό κόσμο για να τον αποκαλύψει, υποδυόμενη ακόμη και την πόρνη, για να καταφέρει να διείσδυση σε μια φάρμα με τίγρεις στο Λάος. Το αποτέλεσμα αυτής της επικίνδυνης έρευνας είναι ένα βιβλίο, αφιερωμένο στους ανθρώπους που μάχονται για να αποκαλύψουν αυτά τα κυκλώματα και να σώσουν τα άγρια ζώα.

Κερδοφόρο μακελειό

Μιλώντας στο National Geographic, η Νούερ υπογραμμίζει, ότι μεγάλη ώθηση σε αυτό το λαθρεμπόριο δίνουν οι προλήψεις και οι δεισιδαιμονίες στην Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία και πως δεν αρκούν οι γενναίες προσπάθειες των οικολόγων και των ακτιβιστών, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστεί από την επιβολή του νόμου.

Το παγκόσμιο λαθρεμπόριο της άγριας πανίδας υπολογίζεται ότι φτάνει ακόμη και τα 23 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα μεγαλύτερα θύματά του είναι τα μεγάλα θηλαστικά, όπως οι ρινόκεροι, οι τίγρεις και οι αρκούδες. Αλλά, στην πράξη, αφορά σε εκατομμύρια ζώα από χιλιάδες είδη, που θυσιάζονται στην κοσμητολογία, την κατασκευή κοσμημάτων, το εμπόριο των κατοικίδιων, την παραδοσιακή ιατρική, την συλλογή τροπαίων, ή απλώς την κουζίνα άγριων θηραμάτων, η οποία σε ορισμένες κουλτούρες θεωρείται στοιχείο πολυτέλειας. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο εμπόριο.

Ωστόσο, σημειώνει η δημοσιογράφος, μεγάλο μέρος της ζήτησης για παράνομα προϊόντα άγριας πανίδας είναι στην Ασία, ιδίως στην Κίνα και το Βιετνάμ. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι ο πλούτος σε αυτά τα μέρη αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες, έτσι ώστε οι άνθρωποι που προηγουμένως δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά να κατέχουν αντικείμενα όπως κοσμήματα από ελεφαντόδοντο ή γλυπτά από κέρατο ρινόκερου, τώρα  μπορούν να το κάνουν. Υπάρχει περισσότερη ζήτηση από προσφορά.

Για την Νούερ, υπάρχει μια παρανόηση σε σχέση με αυτό το λαθρεμπόριο. Υποστηρίζει πως σε αυτό το πεδίο εγκληματικότητας δεν υπάρχουν αντίστοιχοι «βαρόνοι» τύπου Εσκομπάρ. Το μεγαλύτερο τμήμα του αφορά ανοργάνωτους και ευκαιριακούς εγκληματίες. Για παράδειγμα, λέει, ότι ένας τέτοιος εγκληματίας στην Ζιμπάμπουε, που σκοτώνει έναν ελέφαντα και πηγαίνει τα ελεφαντόδοντα στο κοντινότερο χωριό, δεν θα γνωρίσει ποτέ τον άνθρωπο στην πόλη που θα τα παραλάβει και στη συνέχεια θα τα μεταπωλήσει σε έναν διεφθαρμένο υπάλληλο στο αεροδρόμιο, ο οποίος επίσης δεν θα μάθει ποτέ σε ποια χέρια κατέληξαν στην Μαλαισία ή το Χονγκ Κονγκ.

Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δυσκολεύει την καταστολή του. Δεν λύνεται το πρόβλημα χτυπώντας τα «κεφάλια», διότι, στην πράξη, δεν υπάρχουν. Ακόμη και όταν συλλαμβάνονται κάποια κομβικά μέλη του κυκλώματος, αντικαθίστανται εύκολα και άμεσα.

Το μέγεθος της βιοποικιλότητας είναι τέτοιο, που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή σε όλο τον κόσμο η κλίμακα των κινδύνων που την απειλούν. Για παράδειγμα, οι ελέφαντες και οι τίγρεις είναι παντού αναγνωρίσιμα είδη, αλλά δύσκολα θα τύχει ευρείας δημοφιλίας μία καμπάνια για την σωτηρία των παγκολίνων, οι οποίοι απειλούνται άμεσα με εξαφάνιση. Πρόκειται για τα μοναδικά θηλαστικά που καλύπτονται από φολίδες. Υπάρχουν τέσσερα είδη παγκολίνων στην Ασία και τέσσερα στην Αφρική. Δυστυχώς, λόγω της εμφάνισής τους, σαν μικροί δράκοι, οι τοπικές κουλτούρες τους αποδίδουν μαγικές και φαρμακευτικές ιδιότητες. Η μεγαλύτερη πηγή ζήτησης είναι η παραδοσιακή κινεζική ιατρική, μια εκδοχή της οποίας ασκείται και στο Βιετνάμ. Στο Βιετνάμ επίσης θεωρείται «γκουρμέ» και το κρέας τους. Μπορείς να τους παραγγείλεις σε ένα εστιατόριο που εξειδικεύεται στην συγκεκριμένη κουζίνα, ενώ, η «ατραξιόν» του σεφ είναι να σκίσει τον λαιμό του ζώου επιτόπου, μπροστά στον πλούσιο πελάτη. 

Από τα πιο διάσημα απειλούμενα άγρια ζώα είναι οι τίγρεις. Σήμερα, μόλις 4.000 εξακολουθούν να ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Υπάρχουν πολλές περισσότερες σε αιχμαλωσία. Όχι μόνο σε μεγάλες φάρμες στην Ασία, αλλά και στις πίσω αυλές των σπιτιών ιδιωτών στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού. Οι τίγρεις εκτρέφονται και σφάζονται για τα οστά, το κρέας, τη γούνα, τα δόντια και τα νύχια τους. Περιζήτητα είναι τα πέη και τα οστά, τα οποία περιχύνονται με ένα κρασί φτιαγμένο από ρύζι και σερβίρονται κυρίως σε άνδρες, διότι σε αυτές τις κουλτούρες είναι διαδεδομένη η πεποίθηση πως έτσι θα «μεταφερθεί» σε αυτούς η σεξουαλική ενέργεια του ζώου.

Διαβάστε επίσης: 

Η τακτική της φάρμας με άγρια ζώα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Κίνα και ευρύτερα στην Ασία. Οι φάρμες αυτές προβάλλονται ως μέρη «αειφόρου χρήσης προϊόντων άγριας ζωής», εμπορευόμενες κυρίως ελεφαντόδοντα, όργανα και μέρη των σωμάτων των τίγρεων και των ρινόκερων. Στην πράξη πρόκειται για «βιτρίνα» που «ξεπλένεται» το λαθρεμπόριο των άγριων ζώων, αφού αυτές οι φάρμες τροφοδοτούνται από λαθροθήρες.

Πρόστιμα – πρόκληση

Το «πογκρόμ» ενάντια στους ελέφαντες είναι συγκλονιστικό. Εκτιμάται ότι 144.000 ελέφαντες φονεύθηκαν μεταξύ του 2007 και του 2014 για το ελεφαντόδοντο τους, καταγράφοντας μείωση του συνολικού πληθυσμού τους κατά 30% σε μόλις επτά χρόνια. Το εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι ότι αυτό συμβαίνει ενώ ο ελέφαντας απολαμβάνει τους υψηλότερου βαθμούς διεθνούς προστασίας ήδη από το 1989, όταν ο παλαιοντολόγος, Ρίτσαρντ Λίκεϊ, προχώρησε σε μια μαζική καύση ελεφαντόδοντου, σε μια προσπάθεια να ευαισθητοποιήσει την διεθνή κοινότητα γι’ αυτό έγκλημα.

Η αρκούδα υποφέρει λόγω της ατυχίας της να διαθέτει ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό φαρμακευτικό ενεργό συστατικό… στη χολή της. Ωστόσο, αυτό το συστατικό, το ουρσοδεοξυχολικό οξύ, από τα λίγα που όντως είναι αποτελεσματικά στην κινεζική παραδοσιακή ιατρική, μπορεί πλέον να παρασκευαστεί εργαστηριακά, χωρίς να χρειάζεται το μαζικό μακελειό των αρκούδων. Το πρόβλημα είναι ότι οι χρήστες στην Κίνα και στο Βιετνάμ θέλουν αυτό το συστατικό να είναι φυσικό, από ένα άγριο, ελεύθερο ζώο, διότι έτσι νομίζουν ότι απορροφούν και την ουσία αυτής της αγριάδας και της ελευθερίας.

Για την Νούερ, το λαθρεμπόριο της άγριας πανίδας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τους ακτιβιστές και τους επιστήμονες, όσο ικανοί, πρόθυμοι και γενναίοι αν είναι αυτοί. Θεωρεί ότι πρέπει να χτυπηθεί η οικονομική πτυχή του. Αλλιώς, θα είναι σαν να αφήνουμε την καταστολή του εμπορίου ναρκωτικών… στους βιολόγους. Πρέπει να εμπλακεί το σύνολο του μηχανισμού καταστολής, συμπεριλαμβανομένων των δομών καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομη δραστηριότητα. Αλλιώς, κανένας αγώνας δεν θα έχει τύχη, με ένα καθεστώς που αυτή τη στίμη επιβάλλει πρόστιμα 100 δολαρίων για την εμπορία ενός κέρατου ρινόκερου, το οποίο αξίζει 30.000 δολάρια στην μαύρη αγορά…