Με λίγη έμπνευση και αρκετή φαντασία, τα πολιτικά συνθήματα γεννιούνται από άτομα ή παρέες και συνοδεύουν πορείες, ομιλίες, ακόμη και ολόκληρες εποχές.

Της Ελευθερίας Κόλλια από το «Βήμα της Κυριακής». 06/06/2010

Ηταν σε συνεδρίαση της Βουλής όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής χτύπησε το χέρι στο έδρανο και φώναξε στον Ανδρέα Παπανδρέου: «Η Ελλάδα ανήκει στη Δύση!». «Προτιμώ η Ελλάδα να ανήκει στους Ελληνες» ήταν η απάντηση του προέδρου του ΠαΣοΚ, φράση που έγινε σύνθημα στις συγκεντρώσεις, μότο στις ομιλίες του. Στα τριάντα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από τότε η γλώσσα των συνθημάτων άλλαξε δραματικά: «Να καεί,να καεί,το μπ…η Βουλή», «Ανοίξτε τις πύλες να βγούνε οι ξεφτίλες» και «Κάτω οι κλέφτες» ήταν τα αιτήματα των διαδηλωτών στις δύο μεγάλες συγκεντρώσεις του Μαΐου. Την ίδια στιγμή οι τοίχοι γεμίζουν με συνθήματα καταγγελτικά, με προφανή την επιρροή από τον αναρχικό χώρο. «Εχουν μεταβληθεί οι πολιτικές συντεταγμένεςκαι τα συνθήματα τού σήμεραδεν έχουν καμία σχέση με αυτά της Μεταπολίτευσης» σχολιάζειο κ. Σ. Σεφεριάδης, επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. «Τότετα συνθήματα απευθύνονταν στα κόμματα, στις κυβερνήσεις,και ουσιαστικά έστηναν έναν διάλογο. Σήμερα η επικοινωνία είναι πιο διαταραγμένη.Αυτός που φωνάζει, επιλέγει να καταγγείλει το πολιτικό σύστημα για τον περίκλειστο χαρακτήρα του ή για την αδυναμία διαχείρισης των προβλημάτων. Ειδικά, τον Δεκέμβριο του 2008, μετά τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου, ακούσαμε και είδαμε συνθήματα με επιρροή από τον αναρχικό, και πάντως τον πιο ελευθεριακό, χώρο». Αστυνομικοί, συνδικαλιστές, δημοσιογράφοι, βρίσκονται διαχρονικά στο στόχαστρο. «Αφήστε τις ασπίδες και δώστε μας ελπίδες» ήταν το σύνθημα προς τους ένστολους σε μια από τις τελευταίες συγκεντρώσεις. Χιλιοακουσμένα τα «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι» και «Αλήτες ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι».

Τα συνδικάτα, από την πλευρά τους, τονίζουν αγωνιστικότητα και δράση στα συνθήματά τους. «Θα γίνει χαμός, θα γίνει πανικός, αυτός ο Μάης θα είναι ο πιο καυτός», «Εμπρός, λαέ, μη σκύβεις το κεφάλι, με τα σωματεία αντίσταση και πάλη», «Θέλουμε αυξήσεις κι όχι απολύσεις», «Ζητάω τα προβλεπόμενα, δεν τα ζητιανεύω, σ΄ αντίθεση μ΄ εσάς, έχω μάθει να δουλεύω». «Κάτω τα χέρια απ΄ τις συντάξεις, λαμόγιο να πας αλλού να τα εισπράξεις» ήταν η επωδός από το μπλοκ των συνταξιούχων.

Διασκευές… εξωτερικού

«Στο παρελθόντα μηνύματα ήταν πιο αυστηρά ως προς τη φόρμα τους, προέκυπταν από ένα συγκεκριμένο αίτημα» συμπληρώνει ο κ. Σεφεριάδης. «Το μοναδικό κόμμα που κάνει προσπάθεια να κρατήσει αυτή, την παλαιού τύπου, μορφή, με το να απευθύνεται συγκεκριμένα,είναι το ΚΚΕ.Οιονεί στρατιωτικό μοτίβο, ακόμη και στον τρόπο εκφοράς των συνθημάτων. Βεβαίωςπολλά από τα συνθήματα που ακούγονται στις πορείεςδεν είναι ελληνικής έμπνευσης. “Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη”,“Δεν υποχωρούμε,αν δεν δικαιωθούμε“, “Εργάτες ενωμένοι, ποτέ νικημένοι”είναι διεθνή συνθήματα, μεταφρασμένα και ενσωματωμένα στην ελληνική πραγματικότητα».

Τεχνική και παραλλαγές

Χρέος, ΔΝΤ και επιτηρητές έχουν φυσικά την τιμητική τους στα συνθήματα, ειδικά στον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. «Με απεργίες μαζικές θα ξεφορτωθούμε τους επιτηρητές» είναι το συμπυκνωμένο πολιτικό μήνυμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ (Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή). «Εθνικοποίηση των τραπεζών, κάτω από τον έλεγχο των εργατών», «Διαγραφή του χρέους οριστική, αυτή είναι η απάντηση η εργατική».

«Τα συνθήματα φτιάχνονται από κοινή μαγιά, με βάση την παράδοση στο εργατικό κίνημα» δηλώνει ο κ. Π.Κωνσταντίνου, μέλος του σχήματος και εκ των… συνθετών των συνθημάτων. «Βάζουμε στο τραπέζι λέξεις ή φράσεις-κλειδιά, όπως “νόμος είναι το δίκιο του εργάτη”, και προσθέτουμε το μήνυμα που θέλουμε να ακουστεί,υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι κάνει ρίμα. O κώδικας επιτρέπει και παραλλαγές. Στο σύνθημα “ο καπιταλισμός είναι μια απάτη, νόμος είναι το δίκιο του εργάτη”,στη θέση του “καπιταλισμού”παίζουν οι όροι “ιδιωτικοποίηση”, “εκσυγχρονισμός”, και ό,τι άλλο απαιτείται, κατά περίσταση. Ο τρόπος είναι δεδομένος, κοινός για όλους όσοι κατεβαίνουν στους δρόμους».

Ο ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ
«Τώρα τα βγάζουν οι επικοινωνιολόγοι»

«ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ -κλειδιά της δεκαετίας του 1980, που δεν άφηναν κανέναν ασυγκίνητο, ήταν “αλλαγή” και “συμμετοχή”» τονίζει ο κ. Γ. Παναγιωτακόπουλος (φωτογραφία), συγκεντρωσιάρχης του Ανδρέα Παπανδρέου. «Υπήρχαν ασφαλώς συνθήματα,που ακούγονταν μεθοδευμένα,καθώς ξέραμε πάνω-κάτω το περιεχόμενο της ομιλίας του. Σε συγκεκριμένα σημεία, ένας πυρήνας 500 ατόμων, κυρίως της Νεολαίας του Κινήματος,τα προωθούσε στον κόσμο. Πολλάόμωςτα φώναζε αυθόρμητα το πλήθος. Το περίφημο “Ο λαός δεν ξεχνάτι σημαίνει Δεξιά”ήταν σύνθημα που ακούστηκε πρώτη φορά χωρίς κανέναν προγραμματισμό, στην προεκλογική συγκέντρωση της Πάτρας,το 1981.Ποιο να πρωτοθυμηθώ; “Αλλαγή, αλλαγή, λαϊκή συμμετοχή”, “Ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία”, “Λαός,ΠαΣοΚ,στην εξουσία”.Παλλόταν ο κόσμος. Τώραδεν κατεβάζουμε πια συνθήματα, ενώ σε πολλά κόμματα τα βγάζουν επικοινωνιολόγοι».

Δείτε επίσης:

• Ευτυχία είναι ένας άδειος τοίχος και ένα γεμάτο σπρέυ…, του j4nus