Με καθυστέρηση 30 χρόνων από την Ιταλία, η Ελλάδα μπήκε πλέον πανηγυρικά στα χρόνια του μολυβιού: ένοπλες επιθέσεις του «Επαναστατικού Αγώνα» και της «Σέχτας Επαναστατών», εναντίον αστυνομικών, τμημάτων και τηλεοπτικού σταθμού, μπαράζ εμπρησμών από την «Συνομωσία Πυρήνων Φωτιάς», τοποθέτηση βόμβας έξω από τα γραφεία της Citibank.

Δεν πρόκειται πλέον για την εποχή όπου μια «οργάνωση φάντασμα», όπως η 17 Νοέμβρη, εκτελούσε ένα θύμα που η ίδια είχε καταδικάσει σε θάνατο κι ύστερα εξαφανιζόταν για ένα δύο χρόνια. Αν στις επιθέσεις των τελευταίων εβδομάδων προσθέσει κανείς και τους συνηθισμένους πλέον εμπρησμούς τραπεζών σε όλη την επικράτεια, βρισκόμσστε μπροστά σε αυτό που στην Ιταλία της δεκαετίας του ’70 χαρακτηρίστηκε «διάχυτη τρομοκρατία»: μικρές οργανώσεις και ομάδες που χωρίς καν τη φιλοδοξία της 17ης Νοέμβρη να αποτελέσουν την «ένοπλη αντιπολίτευση» στο ισχύον καθεστώς επιτίθενται τυφλά εναντίον πολλαπλών στόχων. Από τράπεζες και αστυνομικά τμηματα μέχρι το σπίτι του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Θ. Πάγκαλου.

Γέννημα της εποχής μετά τον Μάη του ’68 και τη δικτατορία στην Ελλάδα, η «συγκροτημένη τρομοκρατία» της 17Ν ερχόταν αντιμέτωπη με ένα σχετικά σταθερό πολιτικό και κοινωνικό σύστημα. Η «άτακτη τρομοκρατία» των ημερών μας είναι καθαρά ελληνικό φαινόμενο. Εκφράζει με το δικό της τρόπο την βαθύτατη κρίση του ελληνικού συστήματος, όπως εξελίχθηκε με τη μεταπολίτευση του ’74. Η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου το Δεκέμβριο ήταν απλώς ο καταλύτης βαθύτερων κοινωνικών αντιδράσεων που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια.

Όπως και στην Ιταλία τη δεκαετία του ’70, η ελληνική διάχυτη τρομοκρατία είναι αποτέλεσμα δυό παραγόντων: της κρίσης του εκπαιδευτικού συστήματος, ιδίως στα Πανεπιστήμια, και της γενικότερης σήψης του πολιτικού συστήματος. Στην Ιταλία υπήρχε η διαφθορά της κυβερνώσας Χριστιανοδημοκρατίας και η αμφισβήτιση του ισχυρού αλλά «καθεστωτικού» ΚΚ. Έτσι και στη σημερινή Ελλάδα είναι ολόκληρο το πολιτικό σύστημα που αμφισβητείται.

Όπως έχει εξελιχθεί, η πολιτική αδυνατεί να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά προβλήματα. Τα πολιτικά κόμματα υπόσχονται όσο είναι στην αντιπολίτευση ότι θα τα λύσουν, απλώς και μόνο για να καταλάβουν την εξουσία, με αποτέλεσμα η αξιοπιστία τους να βρίσκεται στο μηδέν. Τα αιτήματα κοινωνικών ομάδων και πολιτών, άλλοτε υπερβολικά πολλές φορές, όμως δίκαια, ούτε εισακούονται ούτε διευθετούνται. Πρόσφατο παραδείγμα η κοπή των δένδρων στο παρκάκι «Λέλα Καραγιάννη» της Κυψέλης από το Δήμο της Αθήνας.

Ενώ σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης ο δήμαρχος θα έπαιρνε το μέρος των συμπολιτών του που αντέδρασαν, ο κ. Κακλαμάνης τους χαρακτήρισε «μπαχαλάκηδες» και τους αντιμετώπισε με τη βοήθεια ΜΑΤ και ομάδων παρακρατικών. Οι πολίτες αγνοούνται και ως ψηφοφόροι και ως ειρηνικά αντιδρώντες. Αυτή η αντιμετώπιση αποτελεί έμμεση πρόκληση αντίδρασης με βία μέσα.

Το πρόβλημα επιδεινώνεται επειδή ούτε οι υπόλοιπες εξουσίες παίζουν τον ρόλο τους. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, μια σειρά από σκάνδαλα έχουν συγκαλυφθεί με ευθύνη της Δικαιοσύνης, η οποία αντιμετωπίζει τους πολίτες σαν υπήκοοους μπανανίας. Πριν από λίγο καιρό μια ομάδα πολιτών προσέφυγε στη Δικαιοσύνη ζητώντας να δοθούν στη δημοσιότητα πριν από τις ευρωεκλογές τα ονόματα των πολιτικών προσώπων και κομμάτων που δωροδοκήθηκαν από τη Siemens. Το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή, καταδικάζοντας αυτούς που προσέφυγαν και στα δικαστικά έξοδα (δες διπλανές στήλες). Οποιαδήποτε ειρηνική δράση κινημάτων πολιτών στα πλαίσια του Συντάγματος μοιάζει καταδικασμένη σε αποτυχία.

Η πενταετής διακυβέρνηση της χώρας από τη ΝΔ αποδεικνυεται και απ’ αυτή την άποψη καταστροφική. Στην αρχή ήταν η διάψευση των ελπίδων και των υποσχέσεων που είχε δώσει για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία εμφανίζεται έτσι πλήρως αναξιόπιστη. Ακολούθησε η καθυπόταξη της Δικαιοσύνης, η αδιαφορία για τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες και η πλήρης υποταγή στα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.

Την ώρα που οι πολίτες είχαν ανάγκη προστασίας από την απληστεία του τραπεζικού συστήματος, η κυβέρνηση δρούσε όλα τα προηγούμενα χρόνια σαν κυβέρνηση των Τραπεζών. Δείγμα της κοινωνικής οργής, σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Vprc για λογαριασμό του Tvxs και της “Αυγής”, το 14% του πληθυσμού (περίπου ενάμιση εκ. άνθρωποι) ενέκρινε τη καταστροφή τραπεζών!!

Για τα ΜΜΕ, που επίσης θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο ανάδειξης των πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων και εκτόνωσης των έντασεων καλύτερα να μην γίνεται λόγος: η όποια αξιοποίηση -συνήθως απόκρυψη- θεμάτων είναι αποτέλεσμα κυνικών διαπλεκόμενων υπολογισμών με την πολιτική και την οικονομική εξουσία.

Στις ελάχιστες περιπτώσεις κάποιων θεσμών που συνεχίζουν να λειτουργούν, απάντηση των κρατούντων είναι οι απειλές, όπως συμβαίνει συχνά με το Συμβούλιο της Επικρατείας, ή και η αγνόησή τους. Πριν από 15 μέρες το Συμβούλιο Χωροταξίας απέρριψε το καταστροφικό για το περιβάλλον νέο χωροταξικό σχέδιο του κ. Σουφλιά. Παρόλα αυτά, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ δήλωσε ότι θα προχωρήσει στην εφαρμογή του.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα ακόμη και ο πιο μικρός σύλλογος διακόπτει την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας για να διαμαρτυρηθεί. Όλοι έχουν πεισθεί ότι μόνο με δυναμικά μέσα μπορουν να προωθήσουν τα αιτήματά τους, γιατί διαφορετικά κανείς αρμόδιος δεν προκειται να δώσει την παραμικρή προσοχή. Το ότι ορισμένοι νέοι θα κατέφευγαν στην τρομοκρατία ήταν απλώς θέμα χρόνου, με δεδομένη και την παράλληλη βαθύτατη κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος

Οπως και στην Ιταλία το ’70 , η διάχυτη τρομοκρατία δεν έλυσε κανένα απολύτως πρόβλημα. Οι περισσότεροι από τους υπεύθυνους των τρομοκρατικών πράξεων βρέθηκαν στη φυλακή και πολλοί αθώοι έχασαν την ζωή τους. Ανοιξε τον δρόμο στο συντηρητισμό που οδήγησε τον Μπερλουσκόνι στην εξουσία και έδωσε το πρόσχημα για τον περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών. Γιατί η ουσιαστική αντιμετώπιση του φαινομένου δεν περνάει από τα χέρια της αστυνομίας. Τα χρόνια του μολυβιού θα αποτελέσουν παρελθόν, όταν αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια που τα δημιούργησαν.

Προσεχώς: Η διάχυτη τρομοκρατία στην Ιταλία και η διείσδυση του παρακράτους και των Μυστικών Υπηρεσιών.