Μία αξιοσημείωτη προσπάθεια που θα άξιζε να στηριχθεί από το ελληνικό κράτος αντί να αντιμετωπίζει προσκόμματα από άγνοια ή φόβο ή ιδεοληψία, όπως δυστυχώς συμβαίνει, αλλά και από τα Τμήματα Γυναικών και Πολιτισμού όλων των κομμάτων, προσπαθεί να φέρει σε πέρας ο υπέροχος πρόεδρος του Ιδρύματος Ζογγολόπουλου κ. Νίκος Θοδωρίδης.

Εδώ και 2 χρόνια προσπαθεί να μετατρέψει το Μνημείο του Ζαλόγγου, ένα Μνημείο τεράστιων διαστάσεων, σε Εθνικό και Παγκόσμιο Σύμβολο για την Εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Συναντά προσκόμματα, κυρίως από πολιτικούς που θεωρούν πως το έμφυλο πρέπει να υποτάσσεται στο εθνικό. Λες και δεν μπορεί να συμπεριλαμβάνονται «στης ιστορίας το διάσελο». Όμως η ίδια η ιστορία έχει κι άλλες πλευρές που αξίζει να αναδειχθούν, αφού  θυμίζει πως στις 18 Δεκεμβρίου του 1803, εξήντα τρεις Σουλιώτισσες, απαντούν μετά από σύντομη μα συνειδητή  διαβούλευση στο δίλλημα ζωή -με βιασμό και αιχμαλωσία- ή θάνατος, και προκρίνουν την έσχατη επιλογή, δηλαδή την ομαδική αυτοχειρία στον γκρεμό του Ζαλόγγου.

Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη πράξη αυτοδιάθεσης και ομαδικής γυναικείας απόφασης ενάντια στην ανδρική βία, όπως σημειώνει το Ίδρυμα, που ίσως αμφισβητήθηκε ακριβώς γι’ αυτό από μερίδα της ιστοριογραφίας (και αμφισβητήθηκε κατά βάση ο χορός, όχι το συμβάν το ίδιο), κι ας επαναλαμβάνεται ως τραγικό μοτίβο σε καιρούς σύρραξης όπως πρόσφατα σχετικά στο Κομπάνι, καθώς οι πόλεμοι ακόμη καθιστούν τις γυναίκες προνομιακά θύματα όχι μόνο μπροστά στην κοινή μοίρα του θανάτου, αλλά και της βίας που θα υποστούν εάν ζήσουν. Κι όμως, σπουδαίοι καλλιτέχνες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα φιλοτέχνησαν έργα τους και ανέδειξαν την πράξη αυτών των γυναικών.

Στις 25 Νοέμβρη το Ίδρυμα, σε συνεργασία με τον Δήμο Πρεβέζης, φώτισε, παρά την γύρω σιωπή του γεγονότος, το Μνημείο σε πορτοκαλί χρώμα συμμετέχοντας στη παγκόσμια καμπάνια της UNESCO “orange the world” για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.

Βρεθήκαμε με τον κ. Θεοδωρίδη και μας μίλησε για αυτήν την τόσο αξιέπαινη προσπάθεια, για τις ελπίδες του να αναδειχθεί όχι μόνο σε Εθνικό μα και σε Παγκόσμιο Σύμβολο κατά της έμφυλης βίας, επίτευγμα που θα είναι μοναδικό αφού δεν υπάρχει στον δημόσιο χώρο παγκοσμίως τόσο μεγάλο γλυπτό αφιερωμένο στον ηρωϊσμό της γυναίκας.

Αγαπητέ κ. Θεοδωρίδη πέστε μας λίγα λόγια για την ιστορία του Ιδρύματος Ζογγολόπουλου.

Το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου το ίδρυσε ο ίδιος ο καλλιτέχνης τον Φεβρουάριο του 2004, λίγους μήνες πριν πεθάνει, με προτροπή και προσπάθειες της Γ.Γ. του ΙΓΖ, Υβόννης Θεοδωρίδη.
Σκοπός του ιδρύματος είναι η διάσωση και διάδοση του έργου του καλλιτέχνη καθώς και η βράβευση και βοήθεια νέων εικαστικών καλλιτεχνών να αναδειχθούν. Το ΙΓΖ διοικείται από ένα εξαμελές ΔΣ από άτομα ικανά και σχετικά με τον χώρο που αγαπούν και εκτιμούν το έργο του καλλιτέχνη. Διευθύνεται δε, άμισθή, από εμένα που είμαι ανιψιός του Γ.Ζ. και την σύζυγό μου Γ.Γ. του ιδρύματος κα Υβόννη Θεοδωρίδη με την βοήθεια μίας έμμισθης επιστημονικής συνεργάτιδας της Ελπινίκης Δελαπόρτα.

Ποια υπήρξε η αιτία (εάν είναι μία) ή έστω η αφορμή για σύλληψη αυτής της σημαντικής ιδέας;

Το μνημείο είναι συγκλονιστικό και σαν έργο τέχνης και σαν κατασκευή και σαν μέγεθος και πάντοτε μας προκαλούσε θαυμασμό και δέος ιδιαίτερα μάλιστα κατά την διάρκεια της επισκευής του όταν ανεβήκαμε η γυναίκα μου και εγώ επάνω στην ύψους 15 μ σκαλωσιά στο χείλος του γκρεμού.
Να φανταστείτε ότι 15 μ ύψος είναι όσο μία πενταόροφη πολυκατοικία.

Τόνοι υλικών ανέβηκαν με ζώα και με τα χέρια , σίδερα, αμμοχάλικα τσιμέντα, ξυλεία και νερό για τον σκελετό του έργου καθώς και 4.300 κυβόλιθοι λευκής πέτρας , βάρους 40-50- κιλών ο κάθε ένας που λαξευτήκαν επι τόπου. Η βοήθεια της τοπικής κοινωνίας ήταν παλλαϊκή και ιδιαίτερα των γυναικών. Η κατασκευή διήρκεσε 6 χρόνια από το 1954 εως το 1961.Μετά από αίτηση και χρονοβόρες διαδικασίες με το ΥΠΠΟΑ καταφέραμε, με την έγκριση της Υπουργού Κυρίας Μενδώνη, το μνημείο να χαρακτηριστεί μνημείο της νεότερης Πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι το μόνο μνημείο μοντέρνας και αφηρημένης τεχνοτροπίας στον Δημόσιο χώρο που χαρακτηρίζεται έτσι.

Αυτό ήταν το πρώτο σκαλί για την καταξίωση του μνημείου, στην συνέχεια μάθαμε για την καμπάνια της UNESCO , orange the world, και συνειδητοποιήσαμε ότι το συγκεκριμένο μνημείο καλύπτει τους σκοπούς της καμπάνιας και της ταιριάζει απόλυτα και έτσι αρχίσαμε τις ενέργειες μας για να δημοσιοποιήσουμε την ιδέα μας, να κάνουμε «συμμάχους» οργανισμούς και υπουργεία και να βρούμε χρηματοδότες για να κάνουμε εκδηλώσεις που θα μας βοηθούσαν προς αυτόν τον σκοπό.

Η ανταπόκριση ήταν απογοητευτική εκτός από αυτή της Προέδρου του ΕΟΤ Κυρίας Γκερέκου η οποία μας γνώρισε τον καταξιωμένο συνεργάτη της συνθέτη Γιώργο Βούκανο.

Η συνεργασία μας με τον συνθέτη ήταν εξαιρετική. Συνέθεσε ένα θαυμάσιο συμφωνικό έργο εμπνευσμένο από το μνημείο και με λιμπρέτα της συγγραφέως Εφης Παναγοπούλου και την δωρεάν σύμπραξη της ορχήστρας σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ το παρουσιάσαμε στο θέατρο του Κολεγίου Αθηνών με την ευκαιρία έκθεσης γλυπτών και Ζωγραφικών έργων του Γιώργου Ζογγολόπουλου στο φουαγέ του Θεάτρου. Δυστυχώς το Κολέγιο δεν ασπάστηκε την ιδέα μας και έτσι αναγκαστήκαμε να πληρώσουμε ένα ακριβό ενοίκιο για την χρήση του θεάτρου. Τώρα, το μνημείο και το συμφωνικό έργο μπορούν να «ταξιδεύουν» μαζί.

Σε αυτό το σημείο χωρίς να θέλω να εμπλακώ σε αντεγκλήσεις με ιστορικούς θα ήθελα να τονίσω ότι το περιστατικό έγινε το 1803 όταν ακόμη η ελληνική επανάσταση  δεν υπήρχε καν στα σπάργανα εκτός μόνο από την γενική  αφύπνιση των Βαλκανικών λαών από την χάρτα του Ρήγα. Οι Σουλιώτισσες , γυναίκες του μόχθου και της καθημερινότητας τους βρέθηκαν εγκαταλελειμμένες από τους υπόλοιπους της φάρας τους και  κινδυνεύαν και από τους στρατοχωροφύλακες του Αλή Πασά αλλά και από τους πλιατσικολόγους που ακολουθούσαν το ασκέρι του Αλή, να βιαστούν και να συρθούν σκλάβες αυτές και τα παιδιά τους. Καμία σχέση με ελληνική επανάσταση και εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Ήταν, ξεκάθαρα,  αντιμέτωπες με κρατική  και ανδρική βία και επέλεξαν ψύχραιμα και εν ηρεμία  κατόπιν διαβούλευσης την έσχατη των λύσεων. Άγνοια, φόβος και αδιαφορία λοιπόν είναι αυτό που προκαλεί την αποφυγή  εμπλοκής  και υποστήριξης και δημιουργία προσκομμάτων στην ιδέα, από πολιτικά πρόσωπα και οργανισμούς,  παρά πόλεμος εναντίον της.

Ποιες δράσεις κάνατε έως τώρα για την προώθησή της;

Ήρθαμε σε επαφή με το γραφείο της ΠτΔ που μας συνέστησε να κάνουμε εκδήλωση, στην συνέχεια πλησιάσαμε διάφορους οργανισμούς που δεν θα τους κατονομάσω εδώ , για να χρηματοδοτήσουν και να κάνουμε μαζί την εκδήλωση, επίσης το ΥΠΕΞ για να ενεργοποιήσουμε της ελληνικές οργανώσεις σε διάφορες χώρες του κόσμου δυστυχώς χωρίς επιτυχία , τo Ελληνικό παράρτημα της UNESCΟ όπου η Κυρία Τζιτζικώστα μας υποδέχτηκε με χαρά μεν αλλά δυστυχώς χωρίς αντίκρισμα, το υπουργείο Τουρισμού επί της προηγούμενης Υπουργείας, χωρίς ανταπόκριση.

Ήταν η αντιμετώπιση αυτή που περιμένατε;

Όχι ! Κάναμε μόνοι μας την συναυλία στο Κολέγιο Αθηνών με την σύμπραξη της ΕΡΤ και καλέσαμε όλα τα υπουργεία τα σχετικά με το θέμα και μη και το μόνο που έστειλε εκπρόσωπο ήταν το ΥΠΠΟΑ με τον Κυριο Μήτση.
Γενικά η ανταπόκριση του πολιτικού κόσμου στο κάλεσμα μας ήταν απογοητευτική εκτός από την Κυρία Γκερέκου η οποία μας έστειλε και μαγνητοσκοπημένο χαιρετισμό για να προβληθεί στην εκδήλωση. Για να είμαι ειλικρινής, κατανοώ ότι για να αλλάξουν τα μυαλά του κόσμου άρα και των αρμοδίων και να μπορέσουν να ξεχωρίσουν το θέμα από το καθαρά εθνικαπελευθερωτικό και να το δουν σαν έμφυλη βία είναι δύσκολο.

Επιμένουν ότι το μνημείο έγινε για να τιμήσουν τις Σουλιώτισσες και μόνο. Πράγματι έτσι είναι και δεν το αρνείται κανείς, οι Σουλιώτισσες όμως δεν παύουν να είναι γυναίκες που κινδύνευσαν να υποστούν ανδρική βία και αποφάσισαν αυτό που αποφάσισαν. Το μνημείο έγινε πράγματι γι’ αυτές και αυτό δεν αλλάζει εκείνο όμως που μπορεί να αλλάξει είναι η σημερινή οπτική του μνημείου σε σχέση με την έμφυλη βία. Ο Παρθενώνας χτίστηκε σαν Ναός της Θεάς Αθηνάς και σήμερα είναι γνωστός σαν Ναός της Δημοκρατίας. Το μνημείο ο χορός του Ζαλόγγου κατασκευάστηκε σας μνημείο για τις Σουλιώτισσες μπορεί όμως να γίνει σύμβολο και διεθνές τοπόσημο για την βία κατά των γυναικών.

Η προβολή από τα μίντια ήταν επαρκής και τι άλλο θα μπορούσε να γινει;

Όχι δεν είναι επαρκής και σίγουρα θα μπορούσε να προβληθεί και το μνημείο αλλα και η συναυλία από σχετικές εκπομπές.

Με δεδομένο πώς υπάρχει Γυναικείο Μοναστήρι στα ριζά του μεγαλειώδους Μνημείου, και οι μοναχές από προσωπική μου τουλάχιστον αν και μικρή πείρα είναι φιλόξενες και στοργικές, η Εκκλησία ως οργανισμός μπορεί να φέρει αντίρρηση ή θα βοηθήσει σε ένα ζήτημα που γενικά δεν ακουμπά όπως θα έπρεπε δλδ αυτό των Γυναικοκτονιών;

Δεν το ξέρω αυτό να σας το απαντήσω και πράγματι αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να το έχουμε κανει ήδη ως ίδρυμα.Ήταν εξ άλλου στις σκέψεις μας να προσεγγίσουμε τον Αρχιεπίσκοπο και πρέπει να το κάνουμε.

Καλή τύχη! Κάνετε πια αίτημα/άνοιγμα σε όλους και όλες τους ανθρώπους που κατανοούν την ηθική, συμβολική και κοινωνικοπολιτική -πέρα από κόμματα- αξία της πρότασης σας και καλείτε και τις Οργανώσεις Γυναικών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό να βοηθήσουν. Με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να το κάνουν αυτές;

Να ενστερνιστούν αυτήν την ιδέα, να αισθανθούν το μνημείο σαν σύμβολό τους, να οργανώσουν συνέδρια κατά της εμφυλης βίας στον τόπο, να κάνουν ετήσιες εκδηλώσεις στον τόπο του μνημείου, να κάνουν το μνημείο και την ιστορία του γνωστό και στον έξω κόσμο να γίνει το μνημείο προσκύνημα για τις γυναίκες και διεθνές τοπόσημο για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, να εξασκήσουν την δύναμη τους στις πολιτικές αρχές της Ελλάδας για να γίνει το μνημείο προσβάσιμο σε όλους με κάποιο τελεφερίκ ή ασανσέρ.
Να μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες και να παιχθεί το συμφωνικό έργο και στο εξωτερικό.
Να γίνει η φωτογραφία ή σχέδιο ή σκίτσο του μνημείου logo γυναικείων οργανώσεων.
Φαντάζεστε!!!!, έχουμε στην Ελλάδα ένα μοναδικό μνημείο στον κόσμο αφιερωμένο στις γυναίκες για το οποίο έχει γραφτεί ένα ολόκληρο συμφωνικό έργο με λιμπρέτα και τραγούδια για την βία που υφίστανται οι γυναίκες διαχρονικά. Αυτά τα δύο πρέπει να ταξιδέψουν μαζί σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν υπάρχει άλλος τέτοιος συνδυασμός καλλιτεχνημάτων πουθενά, θεωρώ ότι οι γυναικείες οργανώσεις πρέπει και τα δύο αυτά μαζί να τα κάνουν «σημαία» τους και να τα διαδώσουν σε όλο τον κόσμο.
Εν τέλει το μνημείο “ο χορός του Ζαλόγγου” να γίνει μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το ίδρυμα Ζογγολόπουλου παίρνει μια σημαντική Πρωτοβουλία, λοιπόν, για κάτι που θα αποδώσει την οφειλόμενη Τιμή στις γυναίκες που μένουν συνήθως στα ‘παραλειπόμενα της ιστορίας’, κάτι για το οποίο προσπάθησε και ο ίδιος ο Ζογγολόπουλος με το εξαιρετικής έμπνευσης και κλίμακας γλυπτό του, αλλά και κάτι θα αναβαθμίσει την περιοχή και θα αναδείξει διεθνώς εν δυνάμει εάν προβληθεί συστηματικά εκεί που πρέπει και όπως πρέπει, την ιστορία της χώρας μας.

Και έχει ήδη κάνει πολλά. Είθε αυτή συνέντευξη σε ένα αξιόλογο και δυναμικό site, να βάλει ένα βοηθητικό λιθαράκι σε αυτήν την κατεύθυνση.