Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, η έκθεση στέκεται σε μια άγνωστη ως τώρα σελίδα της προσφυγικής εγκατάστασης στην Ελλάδα, της φοίτησης πολυάριθμων προσφύγων, ανδρών και γυναικών στο Πανεπιστήμιο. Το Ιστορικό Αρχείο συγκεντρώνει μια σειρά από τεκμήρια από τις συλλογές του, ατομικοί φάκελοι φοιτητών/τριών, μητρώα εγγραφής και πτυχίων, έγγραφα αλληλογραφίας, φωτογραφικό υλικό κ.ά., για να εικονογραφήσει αυτή τη σελίδα.

Οι ενότητες στις οποίες είναι χωρισμένη η έκθεση είναι έξι.

Η πρώτη ενότητα είναι αφιερωμένη στη σχέση του Πανεπιστημίου με τον μικρασιατικό ελληνισμό πριν το 1922, αλλά και τη δράση του ΕΚΠΑ ως φορέα υποδοχής προσφύγων έως τότε.

Φωτογραφία του τότε φοιτητή και μετέπειτα πανεπιστημιακού και ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1913. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα στην προσφυγική περιοχή του Βύρωνα. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ το 1928.

Φωτογραφία της Μερόπης Μυρσιλίδου, φοιτήτριας του Οδοντιατρικού Σχολείου, από την αίτηση εγγραφής της (3/5).

Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στην εγγραφή των φοιτητών και των φοιτητριών που μετακινήθηκαν από την Μικρά Ασία στην Ελλάδα, στα προβλήματα που δημιουργούσε η έλλειψη πιστοποιητικών, στη συνεργασία του Πανεπιστημίου με το κράτος, ώστε να μπορέσει το δεύτερο να εξασφαλίσει τους πόρους που χρειάζονταν ώστε να εξασφαλιστεί η δωρεάν φοίτηση του άπορου προσφυγικού στοιχείου.

Η τρίτη ενότητα επικεντρώνεται στην ίδια την έννοια της φοίτησης και παρακολούθησης των μαθημάτων, όπως και της πιστοποίησης των σπουδών των προσφύγων.

Η τέταρτη ενότητα συνδέεται με την περίθαλψη και την σίτιση, διαδικασίες τις οποίες ανέλαβε το Πανεπιστήμιο με την αρωγή κρατικών και ιδιωτικών φορέων και με σκοπό την υποστήριξη των προσφύγων φοιτητών, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.

Επιστολή Ομοσπονδίας Προσφύγων Φοιτητών προς ΕΚΠΑ για να παρακαλέσει όπως συνδράμει στην ίδρυση συσσιτίου παρέχοντας οίκημα του Πανεπιστημίου για την  στέγαση αυτού, 20 Αυγούστου 1924

Η πέμπτη ενότητα αναφέρεται σε πλευρές της χρήσης του ελεύθερου χρόνου τους, είτε αυτό αφορούσε τις δραστηριότητες της Πανεπιστημιακής Λέσχης είτε θεατρικές και άλλες εκδηλώσεις που οργανώθηκαν από τους ίδιους είτε από άλλους φορείς για την ενίσχυσή τους.

Τέλος, η έκτη ενότητα εστιάζει στην οργάνωση των συλλογικοτήτων τους, οι οποίες πρωτοστάτησαν στην διεκδίκηση των αιτημάτων τους, ενώ παράλληλα αναδεικνύει και την έντονη παρουσία τους στον ενεργό φοιτητικό συνδικαλισμό της εποχής.

Την έκθεση συνοδεύει μια εικονογραφημένη ιστορία κόμικς, σε σενάριο και σκίτσα της Όλιας Ντακογιάννη. Μια ιστορία, η οποία  μέσω των δύο πρωταγωνιστών της, της Μερόπης και του Λέανδρου μας μεταφέρει στα πρώτα χρόνια της άφιξης των προσφύγων στην Ελλάδα, στην Αθήνα και στη φοιτητική ζωή τους στο Πανεπιστήμιο της δεκαετίας του 1920. 

Στιγμιότυπο από την εικονογραφημένη ιστορία κόμικς της Όλιας Ντακογιάννη

Μέσω της ψηφιακής έκθεσης και της εικονογραφημένης ιστορίας κόμικς μπορούμε να ταξιδέψουμε στην εποχή αυτή όχι μόνο να γνωρίσουμε τους/τις φοιτητές/τριες  και τις μικρές προσωπικές ιστορίες τους αλλά και να διαπιστώσουμε το ισχυρό στίγμα που άφησαν οι πρόσφυγες φοιτητές και φοιτήτριες στο μεσοπολεμικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά και τα ίχνη της παρουσίας τους στο Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ.

Πληροφορίες για την έκθεση και επικοινωνία: Ευγενία Χριστοπούλου, τηλ. 2103689524, e-mail: [email protected]