Εσείς πώς θα μεταφράζατε στα αγγλικά λ.χ τη λέξη …“μάπα” (ως: “πρόσωπο”;, “λάχανο”;, “ανόητο άνθρωπο”, “ευτελές -κακό προϊόν”, “χαστούκι”, “αργιλέ”, “πορτοφόλι” ή… “σφουγγαρίστρα”; – Και την έκφραση “βγήκε …μάπα το καρπούζι”… Τη λέξη “κόκαλο”; Ως…”οστό”, ως παράγγελμα “προσοχή”, ως …”ζάρι” ως “το ειδικό μικροαντικείμενο, το οποίο χρησιμοποιούμε για να βάζουμε πιο εύκολα το πόδι στο παπούτσι”;

Το ρήμα ..“μπανίζω”; (από το <ουσ. τα μπάνια -επειδή παλιότερα οι άντρες κρυφοκοίταζαν από μακριά τις γυναίκες που έκαναν μπάνιο με μαγιό στη θάλασσα) + κατάληξη -ίζω]. 1. βλέπω, κοιτάζω, διακρίνω από μακριά: "όπως καθόμουν μπροστά στη βιτρίνα του ζαχαροπλαστείου, τον μπάνισα που παρουσιάστηκε απ' τη γωνιά και κατευθύνθηκε προς το μέρος μου". 2. επισημαίνω, ξεχωρίζω, παρακολουθώ με προσοχή με το βλέμμα μου, παρακολουθώ επίμονα, με ενδιαφέρον: "καθόταν στη γωνιά και μπάνιζε ποιος έμπαινε και ποιος έβγαινε απ' το μαγαζί/ κάποια στιγμή τον μπάνισε μέσα στο πλήθος κι άρχισε την παρακολούθηση". (Λαϊκό τραγούδι: τα ζάρια μου τα κούνησα και ήρθαν έξι πέντε  ...μπάνιζε μπάτσους στη γωνιά... τους πάει πέντε πέντε, αλλά και..."από την ώρα στο λιμάνι που σε μπάνισα, την καρδούλα μου κυρά μου, την αφάνισα...".

“Το Λεξικό της Λαϊκής και Περιθωριακής Γλώσσας” -έργο ζωής του …γλωσσοδίφη Γεωργίου Κάτου εμπεριέχει στις 2.000 δίστηλες(!) σελίδες του, 50.000 λήμματα και φράσεις -τις αποδίδει με 250.000 σημασίες στις οποίες περιλαμβάνονται η γλώσσα της λαϊκής, της αργκό, των μηχανόβιων, των ναρκωτικών, της φυλακής, του χαρτοπαιγνίου, του ποδοσφαίρου, του αθλητισμού, του στρατού, των ναυτικών, του καφενείου, των εργατών, των νηπίων, των εφημερίδων, της τηλεόρασης, της νεοαργκό, που αποτελεί τη γλώσσα της νεολαίας και, ιδίως, λέξεις και φράσεις της καθημερινής ζωής, αποδελτιώνει και παραθέτει τη χρήση τους για πρώτη φορά επίσης σε στίχους του λαϊκού τραγουδιού (που δεν χει αποδελτιωθεί) και “κυκλοφορεί” -δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού του- όχι ως έντυπο, αλλά …”τυπωμένο” στο διαδίκτυο.

Μεταμορφωμένο από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, το “Λεξικό της Λαϊκής και της Περιθωριακής Νεοελληνικής” σε προϊόν ψηφιακό, φιλοξενείται ήδη στην “Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα”, όπου συλλειτουργεί με τα άλλα ηλεκτρονικά λεξικά του ΚΕΓ.

“Το Λεξικό του Γεωργίου Κάτου είναι έργο ενός εμπειρικού θιασώτη και τεχνίτη της γλώσσας, ιδιαίτερα εκείνης των λαϊκών ανθρώπων. Πρόκειται για την περιεκτικότερη συλλογή τεκμηρίων αυθεντικού λόγου από όλο το φάσμα των ταπεινών γλωσσικών χρήσεων, με κύρια αρετή την πιστή και αναλυτική παράθεση δειγμάτων της πολύτιμης γλωσσικής παρακαταθήκης των απλών και των βασανισμένων ανθρώπων. Απαραίτητο συμπλήρωμα των γνωστών λεξικών της ελληνικής”, σημειώνεται στην πρώτη (ηλεκτρονική) σελίδα του λεξικού στην “Πύλη για την ελληνική Γλώσσα” του Κέντρου Ελληνικής γλώσσας, στην οποία “αναρτήθηκε”.

“Το Λεξικό της Λαϊκής Γλώσσας του Γιώργου Κάτου, επίπονος μόχθος πενήντα ολόκληρων χρόνων, είναι ούτε λίγο ούτε πολύ όλα όσα εννοεί και υπονοεί η αγγλική έκφραση “diamond in the rough”: ένας γλωσσικός θησαυρός προσφερόμενος όπως ακριβώς βγήκε από τα σπλάχνα του λαού, ατόφιος, ολάκερος, ανόθευτος. Γνήσιος… Η διαφορά με τους γλωσσικούς συλλέκτες των προηγούμενων γενιών είναι ότι ο Γιώργος Κάτος, ύστερα από τη μεταπολεμική εσωτερική μετανάστευση που δημιούργησε συν τοις άλλοις και ένα πολύχρωμο, ολοζώντανο και βασανισμένα δημιουργικό προλεταριάτο στα αστικά μας κέντρα, είχε το ένστικτο να στρέψει τη συλλεκτική του προσοχή σ’ αυτό το σπαρταριστό -πλην όμως ακατάγραφο και περιφρονημένο- υλικό. Και το συνέλεγε με ακόρεστο πάθος και με μοναδική αφοσίωση. Μαγνητισμένος από την εκφραστικότητα και την έλξη του, γύριζε τα καταγώγια και τα καπηλειά, τις φυλακές και τα σοκάκια, τα γήπεδα και τις αλάνες στήνοντας αφτί, καταγράφοντας τα λεγόμενα, ρωτώντας για τα νοούμενα, και επανερχόμενος, διαρκώς επανερχόμενος… Μάρτυρες, τα άπειρα πακέτα τσιγάρων που, το ένα μετά το άλλο, τα γέμιζε με πρόχειρες καταγραφές, με ακατάσχετο ρυθμό”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιάννης Καζάζης, πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη μέγιστη συμβολή του Λεξικού στην πρώτη στην ιστορία αποδελτίωση των στίχων του Λαϊκού μας τραγουδιού αλλά και τη μέγιστη συμβολή του στους μεταφραστές της ελληνικής γλώσσας και ιδιαίτερα των λογοτεχνικών έργων.

Το Λεξικό είναι ήδη προσβάσιμο σε οποιονδήποτε χρήση στην ιστοσελίδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας.

Πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ