Μπορεί να έχετε ακούσει έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που προσπαθούν να μειώσουν το κρέας που καταναλώνουν ή να το κόψουν εντελώς το τελευταίο διάστημα. Αυτό συχνά αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας να βελτιώσουν την υγεία τους, να μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να διασφαλίσουν την καλή διαβίωση των ζώων.

Το ένα τρίτο των Βρετανών ισχυρίζονται ότι είτε διέκοψαν την κατανάλωση κρέατος είτε το μείωσαν, ενώ τα δύο τρίτα των Αμερικανών καταναλώνουν επίσης λιγότερο κρέας σε σχέση με το παρελθόν. Αυτή η τάση οφείλεται εν μέρει σε πρωτοβουλίες όπως το Meat-free Mondays και το Veganuary. Ταυτόχρονα, ορισμένα ντοκιμαντέρ και υποστηρικτές του βιγκανισμού έχουν επισημάνει τα πιθανά οφέλη από την κατανάλωση λιγότερο κρέατος. Αλλά τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;

Τι ρόλο παίζει η αύξηση των εισοδημάτων;

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η παγκόσμια κατανάλωση κρέατος έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία 50 χρόνια, σύμφωνα με το bbc. Η παραγωγή κρέατος σήμερα είναι σχεδόν πέντε φορές υψηλότερη από ό, τι στις αρχές της δεκαετίας του ’60 – από 70 εκατομμύρια τόνους σε περισσότερους από 330 τόνους το 2017.

Αυτό συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό επειδή όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν κρέας. Κατά την περίοδο αυτή ο παγκόσμιος πληθυσμός υπερδιπλασιάστηκε. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 υπήρχαν περίπου τρία δισεκατομμύρια από εμάς, και σήμερα υπάρχουν περισσότερα από 7,6 δισεκατομμύρια.

Ενώ ο πληθυσμός είναι μέρος της ιστορίας, δεν εξηγεί εξ ολοκλήρου γιατί η παραγωγή κρέατος πενταπλασιάστηκε. Ένας άλλος βασικός παράγοντας είναι η αύξηση των εισοδημάτων. Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι έχουν γίνει πλουσιότεροι, με το παγκόσμιο μέσο εισόδημα να τριπλασιάζεται σε μισό αιώνα. Φαίνεται ότι όσο πιο πλούσιος είναι κάποιος, τόσο περισσότερο κρέας καταναλώνει. Συνεπώς δεν υπάρχουν μόνο περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο, αλλά και περισσότεροι άνθρωποι που έχουν την οικονομική δυνατότητα να τρώνε κρέας.

Που καταναλώνουν το περισσότερο κρέας;

Βλέπουμε μια σαφή σύνδεση με τον πλούτο όταν εξετάζουμε τα πρότυπα κατανάλωσης κρέατος ανά τον κόσμο. Το 2013, το πιο πρόσφατο διαθέσιμο έτος, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία φαίνεται να είναι πρώτοι στη λίστα για την ετήσια κατανάλωση κρέατος. Παράλληλα η Νέα Ζηλανδία και η Αργεντινή ξεπέρασαν τα 100 κιλά ανά άτομο, δηλαδή περίπου 50 κοτόπουλα ή μισή αγελάδα για τον καθένα.

Στην πραγματικότητα, σε ολόκληρη τη Δύση παρατηρούνται υψηλά επίπεδα κατανάλωσης κρέατος, με τις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης να καταναλώνουν 80-90 κιλά κρέατος ανά άτομο.

Αντίθετα, σε πολλές από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου τρώνε πολύ λίγο κρέας. Ο μέσος κάτοικος της Αιθιοπίας καταναλώνει μόλις 7 κιλά, της Ρουάντα 8 κιλά και της Νιγηρίας 9 κιλά. Πρόκειται για ένα ποσοστό 10 φορές μικρότερο σε σχέση με τον μέσο Ευρωπαίο.

Για όσους δεν πληρώνονται καλά το κρέας εξακολουθεί να είναι πολυτέλεια. Αυτά τα αριθμητικά στοιχεία αντιπροσωπεύουν την ποσότητα κρέατος ανά κεφαλή που είναι διαθέσιμη για κατανάλωση, αλλά δεν λαμβάνουν υπόψη τα τρόφιμα που έχουν σπαταληθεί στο σπίτι ή στο κατάστημα. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι τρώνε ελαφρώς λιγότερο κρέας από αυτό, αλλά εξακολουθεί να είναι μια καλή εκτίμηση.

Οι χώρες μεσαίου εισοδήματος οδηγούν στη ζήτηση για κρέας

Είναι σαφές ότι οι πλουσιότερες χώρες τρώνε πολύ κρέας, και εκείνοι με χαμηλά εισοδήματα τρώνε ελάχιστο. Αυτό ισχύει για τα τελευταία 50 χρόνια ή περισσότερο. Γιατί λοιπόν τρώμε τόσο πολύ περισσότερο κρέας;

Αυτή η τάση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών μεσαίου εισοδήματος. Οι ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα και η Βραζιλία παρουσίασαν σημαντική οικονομική ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες και μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης κρέατος. Στην Κένυα, η κατανάλωση κρέατος έχει αλλάξει ελάχιστα από το 1960.

Αντίθετα, ο μέσος άνθρωπος στη δεκαετία του 1960 στην Κίνα κατανάλωσε λιγότερα από 5 κιλά ετησίως. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 αυτό είχε αυξηθεί στα 20 κιλά και τις τελευταίες δεκαετίες αυτό υπερτριπλασιάστηκε σε πάνω από 60 κιλά. Το ίδιο συνέβη και στη Βραζιλία, όπου η κατανάλωση κρέατος σχεδόν διπλασιάστηκε από το 1990 – ξεπερνώντας σχεδόν όλες τις δυτικές χώρες.

Η Ινδία είναι μια αξιοσημείωτη εξαίρεση. Ενώ το μέσο εισόδημα τριπλασιάστηκε από το 1990, δεν σηναίβει το ίδιο και με την κατανάλωση κρέατος. Σημειώνεται, ότι είναι μια εσφαλμένη αντίληψη ότι η πλειοψηφία των Ινδών είναι χορτοφάγοι, καθώς τα δύο τρίτα τρώει τουλάχιστον κάποιο κρέας, σύμφωνα με έρευνα. Παρόλο αυτά, η ποσότητα κρέατος που καταναλώνεται στην Ινδία παρέμεινε μικρή, δηλαδή σε λιγότερο από 4 κιλά ανά άτομο. Αυτό είναι πιθανό να οφείλεται εν μέρει σε πολιτιστικούς παράγοντες για κάποιους στην Ινδία, συμπεριλαμβανομένης της μη κατανάλωσης ορισμένων κρεάτων για θρησκευτικούς λόγους.

Η κατανάλωση κρέατος μειώνεται στη Δύση;

Πολλοί στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική λένε ότι προσπαθούν να μειώσουν το κρέας, αλλά ισχύει; Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία μάλλον όχι. Έρευνα του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) δείχνουν ότι η κατανάλωση κρέατος ανά κεφάλι έχει αυξηθεί κατά τα τελευταία χρόνια.

Ενώ μπορούμε να πιστεύουμε ότι το κρέας γίνεται όλο και λιγότερο δημοφιλές, η κατανάλωση στις ΗΠΑ το 2018 ήταν κοντά στο υψηλότερο της δεκαετίες. Παρόμοια είναι τα στοιχεία και στην ΕΕ.

Ενώ η κατανάλωση κρέατος από τη Δύση είναι σταθερή ή αυξάνεται ελαφρά, οι τύποι κρέατος που καταναλώνονται αλλάζουν. Αυτό σημαίνει λιγότερο κόκκινο κρέας – βοδινό και χοιρινό κρέας, και περισσότερα πουλερικά.

Στις ΗΠΑ, τα πουλερικά αντιπροσωπεύουν πλέον το ήμισυ της κατανάλωσης κρέατος, από το ένα τέταρτο στη δεκαετία του ’70. Αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να αποτελούν καλά νέα τόσο για την υγεία όσο και το περιβάλλον.

Οι επιπτώσεις από την κατανάλωση κρέατος

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατανάλωση κρέατος μπορεί να είναι επωφελής. Μέσες ποσότητες κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων μπορούν να βελτιώσουν την υγεία των ανθρώπων, ιδίως στις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπου η διατροφή δεν περιλαμβάνει πολλές τροφές.

Αλλά σε πολλές χώρες, η κατανάλωση κρέατος υπερβαίνει τα βασικά διατροφικά οφέλη. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να είναι ένας κίνδυνος για την υγεία. Οι μελέτες έχουν συνδέσει την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου και ορισμένων τύπων καρκίνου.

Η κατανάλωση περισσότερων κοτόπουλων αντί για βοδινό κρέας ή χοιρινό, μπορεί να είναι ένα θετικό βήμα. Αυτή η αλλαγή είναι επίσης καλύτερη για το περιβάλλον. Σε σύγκριση με το κοτόπουλο, το βόειο κρέας έχει έως δέκα φορές μεγαλύτερο αντίκτυπο στη χρήση γης, το νερό και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Ένα μέλλον όπου η κατανάλωση κρέατος είναι βιώσιμη και ισορροπημένη μεταξύ των χωρών θα απαιτούσε σημαντικές αλλαγές. Αυτό θα σήμαινε όχι μόνο μια μετατόπιση των τύπων κρέατος που τρώμε, αλλά και την ποσότητα. Ουσιαστικά, το κρέας θα πρέπει να γίνει πάλι πολυτέλεια…