Μπορεί να φαίνεται περίεργο, ωστόσο τα παιδιά, φαίνεται πως δεν γελούν πάντα λόγω χαράς. Αυτό υποστηρίζει ο Κάρλο Βαλέριο Μπελιένι, Καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Σιένα.

Επικαλούμενος επιστημονικές μελέτες, σε άρθρο του στο The Conversation αναφέρει πως υπάρχει κάτι πολύ βαθύτερο στο γέλιο ενός παιδιού.

«Το γέλιο των ενηλίκων είναι εξίσου περίπλοκο. Σε μια προηγούμενη μελέτη σχετικά με την έννοια του γέλιου στους ενήλικες, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι είναι μια εξελικτική απάντηση σε κάτι που προκαλεί σύγχυση ή κάτι απροσδόκητο. Είναι ένα ισχυρό και ξεκάθαρο σήμα για τον εαυτό μας και τους άλλους ότι μια πιθανή απειλή είναι, στην πραγματικότητα, αβλαβής», γράφει.

Με βάση αυτή την έρευνα, η πιο πρόσφατη μελέτη του επικεντρώνεται στο γέλιο παιδιών και μωρών. Ο ίδιος θεωρεί ότι συνδέεται στενά με την ανάπτυξη του εγκεφάλου και της προσωπικότητας: τα παιδιά γελούν για πολύ διαφορετικούς λόγους σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης, πολύ πριν μπορέσουν να κατανοήσουν αφηρημένες έννοιες όπως το παιχνίδι με τις λέξεις, τα λογογοπαίγνια, ή ακόμα και η ίδια η γλώσσα.

Υπενθυμίζει πως το γέλιο πηγάζει από την ικανότητά μας να κατανοήσουμε υποσυνείδητα και να κρίνουμε τις ασυμφωνίες σε ένα αστείο ή μια δράση: είναι ουσιαστικά η απάντησή μας, σε μια άμεση μετάβαση, από την έκπληξη στην επίλυση.

«Το γέλιο στους ενήλικες επομένως σηματοδοτεί τη μετάδοση της απειλής ή του φόβου, τόσο στον εαυτό μας όσο και στους γύρω μας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τα παιδιά – και πολλοί ενήλικες – γελούν καθώς ανεβαίνουν σε rollercoasters ή σε παρόμοιες καταστάσεις: αντί να κλαίνε από φόβο, περνούν από την αμηχανία και τον τρόμο στην επίλυση. Το γέλιο είναι το σήμα αυτής της διαδικασίας», επισημαίνει.

Η γέννηση του γέλιου

«Το γέλιο αρχίζει αμέσως μετά τη γέννηση. Τα βρέφη μαθαίνουν να γελούν επειδή θέλουν να μιμηθούν τους γονείς τους και να λάβουν έγκριση από αυτούς. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο τα μωρά μαθαίνουν τα πάντα στην αρχή: μέσω της μίμησης και της λήψης της έγκρισης των ενηλίκων», αναφέρει επίσης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αρχίζουν τα διακρίνουν το δικό τους πρόσωπο ως κάτι ξεχωριστό από τους γονείς τους και τον κόσμο γύρω τους. Έτσι, μόλις αρχίσουν να συμπεριφέρονται κάπως αυτόνομα, εμφανίζεται μια νέα αίσθηση: ορισμένα πράγματα μπορεί να φαίνονται “κρύα”, περίεργα ή εκτός τόπου και χρόνου, και αυτό τα σοκάρει, τα μπερδεύει και τα εκπλήσσει.

Εδώ εμφανίζεται και το γέλιο: μετά από μια στιγμή δισταγμού, καταλαβαίνουν ότι αυτό που φαινόταν τρομακτικό ή απροσδόκητο είναι στην πραγματικότητα ακίνδυνο.

Για παράδειγμα, ένα παιδί γελάει όταν βλέπει τον πατέρα του με ψεύτικη μύτη κλόουν. Γιατί; Επειδή για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου αισθάνθηκαν αμηχανία: αυτή η μύτη δεν είναι μια “ζωντανή” μύτη. Όταν καταλαβαίνουν ότι ήταν απλώς το αστείο του μπαμπά, ηρεμούν και γελούν. Μπορεί επίσης να γελούν όταν ο μεγαλύτερος αδελφός τους κάνει μια γκριμάτσα, και η διαδικασία είναι η ίδια: έκπληξη, καθησυχασμός, γέλιο.

Από την ηλικία των 5 ή 6 ετών και άνω, όπως γράφει ο καθηγητής στο ίδιο άρθρο, τα παιδιά μαθαίνουν να χειρίζονται αφηρημένες έννοιες, που σημαίνει ότι μπορούν να κατανοήσουν και να «πιάσουν» τα αστεία. Σε αυτό το στάδιο, τα κριτήρια είναι ίδια με αυτά των ενηλίκων, δηλαδή η αποδοκιμασία αυτού που βρίσκουν «κρύο» ή ψεύτικο. «Αυτή η διανοητική διαδικασία αποτελεί τη βάση ενός καλού punchline: ασυμφωνία, έκπληξη και επίλυση».

Γιατί γελούν οι γονείς;

Το γέλιο των γονέων αλλά και των μωρών, είναι σημαντικά για την ανάπτυξη, αλλά γιατί οι γονείς γελούν ενστικτωδώς στα μωρά τους; «Μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε ότι μια μητέρα ή ο πατέρας χαμογελά στο μωρό, αλλά το γέλιο είναι πιο περίπλοκο.

«Όταν κοιτάζει το παιδί του, ένας γονέας δεν μπορεί παρά να έχει μια στιγμή αμηχανίας: τα μωρά είναι παράξενα από τη φύση τους επειδή μοιάζουν με ενήλικες, αλλά δεν μιλούν ή συμπεριφέρονται σαν ένα. Αυτή η στιγμιαία έκπληξη διαρκεί ένα κλάσμα του δευτερολέπτου πριν ξεπεραστεί αμέσως: είναι μόνο το αγαπημένο του μωρό», τονίζει ο Κάρλο Βαλέριο Μπελιένι.

Ο ίδιος καταλήγει πως οι γονείς πρέπει να γελούν με τα μωρά τους, καθώς το γέλιο είναι αποδεδειγμένα σύμμαχος του ανοσοποιητικού συστήματος, κι επίσης θα τα βοηθήσει να αναπτύξουν μια υγιή σχέση με αυτή την πολύπλοκη ανθρώπινη αντίδραση.