Αν τύχει να βρεθείτε τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου στους δρόμους του Μεξικού και συναντήσετε ιδιότυπες πομπές και τιμητικές παρελάσεις μην εκπλαγείτε σαν διαπιστώσετε ότι δεν καταλήγουν σε κάποιο κτίριο εθνικού ενδιαφέροντος αλλά σε νεκροταφείο!

Πρόκειται για την «Ημέρα των Νεκρών» μια από τις μεγαλύτερες παραδόσεις της χώρας που εορτάζεται δύο ημέρες, την 1η Νοεμβρίου που είναι για τα νεκρά παιδιά και τα βρέφη (ονομάζεται αλλιώς και μέρα των Αθώων ή μέρα των Αγγέλων) και την 2η Νοεμβρίου που είναι για τους ενήλικες. Τότε είναι που επιστρέφουν οι νεκροί στη γη και τα αγαπημένα τους πρόσωπα τους υποδέχονται με κεράσματα, δώρα και γλυκίσματα.

Η «Ημέρα των Νεκρών» γιορτάστηκε, και φέτος, με κάθε επισημότητα. Πολίτες ντυμένοι με τις χαρακτηριστικές στολές και το περίτεχνο μακιγιάζ, βωμοί με φωτογραφίες των αγαπημένων, με κεριά και κεράσματα, που λειτουργούν ως πύλες για την επιστροφή των νεκρών.

Οι προετοιμασίες ξεκινούν από το βράδυ της 31ης Οκτωβρίου οπότε ανοίγουν οι πύλες για να έρθουν οι νεκροί και συμμετέχουν όχι μόνο συγγενείς ή όσοι έχουν χάσει ένα αγαπημένο πρόσωπο αλλά και μαθητές σχολείου, πρόκειται ουσιαστικά για μια μεγάλη γιορτή του θανάτου. Ο κόσμος φτιάχνει βωμούς έξω από τα σπίτια του, στα κοιμητήρια, πάνω στους τάφους των νεκρών τους ακόμη και οι μαθητές στα σχολεία όπου αποθέτουν τις προσφορές τους, «offrendas». Οι προσφορές είναι συνήθως φαγητά, γλυκά, τα αγαπημένα αντικείμενα, ακόμη και κουβέρτες, με σκοπό όχι μόνο να τους ευχαριστήσουν αλλά γιατί υπάρχει η πεποίθηση ότι όντως τα χρησιμοποιούν.

Στα κεράσματα της ημέρας την τιμητική τους έχουν τα «Calaveras», ζαχαρωτά σε σχήμα κρανίου, φερέτρου ή σκελετού, μεθυστικά ποτά και το περίφημο «ψωμί των νεκρών» το οποίο είναι πασπαλισμένο με κόκκινη ζάχαρη που συμβολίζει το αίμα, ενώ στους στολισμούς δεσπόζουν τα πορτοκαλί λουλούδια, γνωστά ως «λουλούδια του θανάτου», για να τον ξορκίσουν.

Η λαϊκή αυτή παράδοση έχει τις απαρχές της περίπου 3.000 χρόνια πριν, στην εποχή των Αζτέκων, οι οποίοι γιόρταζαν τον ένατο ημερολογιακό τους μήνα (στο σύγχρονο ημερολόγιο ο μήνας αυτός αντιστοιχεί στον Αύγουστο) προς τιμή της θεότητας Miccailhuitontli που σημαίνει «Κυρία των Νεκρών» ή αλλιώς Catrina. Παρόμοιας φύσεως εορτασμοί λαμβάνουν χώρα και σε άλλους πολιτισμούς, στη Βραζιλία, την Ευρώπη, σε ασιατικές και αφρικανικές κουλτούρες. Στην Ελλάδα ανάλογο εορτασμό εντοπίζουμε στις χριστιανικές εορτές των Αγίων Πάντων και των Ψυχών.