Παλιάς τεχνολογίας και μεγάλης ηλικίας είναι τα φορτηγά που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους, γεγονός που προκαλεί μια σειρά «παρενέργειες» οι οποίες αφορούν από τη μια το περιβάλλον και από την άλλη την οδική ασφάλεια, επισημαίνει ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ). Στην ίδια ανακοίνωση σημειώνεται και η ανάγκη παροχής κινήτρων για την απαραίτητη ανανέωση των επαγγελματικών οχημάτων.

Το εντυπωσιακό, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, είναι ότι o στόλος των επαγγελματικών οχημάτων στην Ελλάδα είναι ο πλέον γερασμένος σε όλη την Ευρωπαΐκή Ένωση (EU28).
Το πρόβλημα, σε κάποιο βαθμό, προϋπήρχε της κρίσης, μια και ήδη πριν το 2010 μεγάλο μέρος των επαγγελματικών οχημάτων είχε ηλικία κοντά στα 20 έτη ενώ αντίστοιχα η μέση ηλικία ήταν κοντά στα 17 έτη. Όπως είναι λογικό, η κρίση έφερε μαζί της την επιδείνωση του συγκεκριμένου προβλήματος, αναγκάζοντας τους επαγγελματίες να προσπαθούν να ανταποκριθούν στις μεταφορικές τους ανάγκες συντηρώντας και όχι αντικαθιστώντας τα οχήματα τους. Ακόμη κι έτσι όμως, γίνεται φανερό ότι το μεγαλύτερο μέρος των οχημάτων δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις πιο σύγχρονες απαιτήσεις από πλευράς εκπομπών ρύπων, επιβαρύνοντας το περιβάλλον, ενώ συγχρόνως τα περισσότερα από τα οχήματα αυτά δεν φέρουν τα σύγχρονα συστήματα ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας και κατά συνέπεια δεν προσφέρουν την αντίστοιχη προστασία στους επιβάτες τους, σε επιβαίνοντες άλλων οχημάτων και στους πεζούς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στην δημοσιότητα η ΕΛΣΤΑΤ, τα Euro6 οχήματα (ηλικίας έως 3 ετών) δεν ξεπερνούν ούτε καν το 1% του συνολικού στόλου, σε όλες τις κατηγορίες των φορτηγών, ελαφρά, μεσαία και βαρέα. Αντίστροφα τα οχήματα των κατηγοριών Euro0, 1 και 2, δηλαδή οχήματα που κατασκευάστηκαν μέχρι και το 2001, ηλικίας τουλάχιστον 16 ετών, αποτελούν μέχρι και το 70% του στόλου. Και βέβαια η ηλικία από μόνη της δεν λέει όλη την αλήθεια, καθώς είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη και κατάσταση των φορτηγών αυτών (ελλιπής συντήρηση, ελλιπείς έλεγχοι – ΚΤΕΟ).

*Μια ενοχλητική αλήθεια: τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν την αρνητική πρωτιά της χώρας μας, που βρίσκεται στην Ευρώπη των 28 να έχει τον πιο γερασμένο επαγγελματικό στόλο οχημάτων (με πράσινο χρώμα σημειώνονται τα οχήματα με ηλικία μικρότερη των 2 ετών, ενώ με μωβ τα οχήματα ηλικίας 3-5 ετών).

Αν θα θέλαμε να δώσουμε ένα συγκριτικό παράδειγμα, στη Σουηδία τα λεωφορεία και τα φορτηγά μπορούν να κυκλοφορούν το πολύ έξι χρόνια από την ημερομηνία της πρώτης ταξινόμησής τους, ενώ σε άλλες χώρες, η χρήση οχημάτων μεγαλύτερης ηλικίας συνεπάγεται και αυξημένο κόστος μέσω ακριβότερων τελών κυκλοφορίας κλπ.

Πώς θα μπορούσε όμως να βελτιωθεί η κατάσταση; Πρώτα από όλα με την παροχή κινήτρων για άμεση αντικατάσταση των υπέργηρων οχημάτων. Η ελληνική πολιτεία θα μπορούσε να θεσπίσει προγράμματα οικονομικής υποστήριξης, κυμαινόμενα τέλη κυκλοφορίας αναλόγως της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, επιβραβεύοντας τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων επαγγελματικών αυτοκινήτων σύγχρονης τεχνολογίας. Επιπρόσθετα, τα διόδια στις εθνικές οδούς θα μπορούσαν να διαμορφώνονται αναλόγως και της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας των οχημάτων, η δυνατότητα εισόδου στα αστικά κέντρα να εξασφαλίζεται μόνο στα επαγγελματικά οχήματα σύγχρονης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.

Στην ανακοίνωσή του ο ΣΕΑΑ πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα προτείνοντας επίσης και μια σειρά κινήτρων-αντικινήτρων όπως την αντικατάσταση του πράσινου δακτυλίου με ελεγχόμενη είσοδο στο κέντρο των πόλεων, μέσω της έκδοσης σήματος εισόδου (sticker) και με κόστος ανάλογο της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, φτάνοντας έως την απαγόρευση εισόδου στα αστικά κέντρα των υπέργηρων φορτηγών και λεωφορείων (Euro 0, 1, 2). Ωστόσο η λήψη τέτοιου είδους μέτρων απαιτεί ιδιαίτερη μελέτη, καθώς αυτά μπορεί να πλήξουν κάποιες κατηγορίες επαγγελματιών που οριακά τα «βγάζουν πέρα» στις σημερινές συνθήκες.

Σε κάθε περίπτωση έχουμε να κάνουμε με ένα υπαρκτό πρόβλημα, το οποίο όσο δεν αντιμετωπίζεται, τόσο θα γιγαντώνεται χαρίζοντας στη χώρα μας μια αρνητική πρωτιά, με ότι αυτό συνεπάγεται.