Κάπου ανάμεσα σε Κοζάνη, Γρεβενά και Καστοριά θα ανακαλύψετε το όρος Βόιο – και μαζί του το βασίλειο της πέτρας. Του στοιχείου εκείνου που αναδεικνύεται ποικιλοτρόπως σε ένα πανέμορφο τοπίο και διαμόρφωσε γενιές ολόκληρες μαστόρων που άφησαν πίσω τους τις θαυμαστές κατασκευές που σήμερα μπορούμε εμείς να απολαμβάνουμε ως αξιοθέατα.

Κείμενο και φωτογραφίες: Νίκος Λουπάκης

Στα όρια της Βόρειας Πίνδου, μεταξύ Μακεδονίας και Ηπείρου, σας περιμένει το Βόιο. Ένα βουνό που η μοίρα του είναι στενά δεμένη με την τέχνη της πέτρας και τους ανθρώπους που την κατείχαν: τους μαστόρους. Για αυτό και τα χωριά που φιλοξενεί στις πλαγιές του πήραν το όνομα Μαστοροχώρια.
Λιγότερο γνωστά από τα Μαστοροχώρια της Ηπείρου, που διόλου τυχαία βρίσκονται σε σχετικά κοντινή απόσταση, τα ιδιαίτερα αυτά χωριά του Βοΐου μπορούν να προσεγγιστούν είτε από τη μεριά της Κοζάνης είτε από τη μεριά των Γρεβενών είτε από την πλευρά της Καστοριάς και των Ιωαννίνων.

Από όποια πλευρά πάντως και αν επιλέξει κανείς να εξερευνήσει τα Μαστοροχώρια, το βέβαιο είναι ότι θα βρεθεί σε ένα κατάφυτο τοπίο μοναδικής ομορφιάς, το οποίο στην εκπνοή του φθινοπώρου προσφέρει, προς τέρψιν των οφθαλμών, απίστευτες εναλλαγές χρωμάτων που συναγωνίζονται με τους ανάγλυφους σχηματισμούς των πετρωμάτων για το ποιος θα σε εντυπωσιάσει περισσότερο…

Στις εθνικές οδούς του παρελθόντος
Έχοντας υπόψη ότι τα πέτρινα γεφύρια αναδεικνύονται σήμερα ως σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μια περιήγηση σε ένα χώρο που έχει σημαδευτεί από την παρουσία των μαστόρων της πέτρας δεν μπορεί παρά να σε κάνει να αναζητήσεις τις πάντα όμορφες αυτές κατασκευές – που κάποτε αποτελούσαν τμήμα των εμπορικών «εθνικών οδών» της χώρας μας, των μονοπατιών δηλαδή εκείνων που χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά των αγαθών και τις μετακινήσεις των ανθρώπων.

Κάπως έτσι θα βρεθείς να κατηφορίζεις από το Τσοτύλι – την κωμόπολη των 1.000 και κάτι κατοίκων που συναντάς στο νοητό όριο των Μαστοροχωρίων – προς το γεφύρι του Ανθοχωρίου, που συχνά αναφέρεται και ως γεφύρι της Πραμόριτσας (καθώς είναι χτισμένο πάνω στον ποταμό Πραμόριτσα). Το προσεκτικά επισκευασμένο-αναστηλωμένο και όμορφο τετράτοξο γεφύρι που δείχνει κυριολεκτικά σαν καινούριο, είναι το μεγαλύτερο σε μήκος της Μακεδονίας, 49 μέτρα, ενώ το πλάτος του φτάνει τα 2,7 μέτρα. Συνέδεε τα Γρεβενά με το Τσοτύλι και αποτελούσε πέρασμα για τα κοπάδια της Πίνδου που ξεχειμώνιαζαν στη Θεσσαλία. Λέγεται δε ότι κατασκευάστηκε πριν το 1770.

Στο ίδιο το Τσοτύλι δεν παραλείπεις με τίποτα να επισκεφτείς το ιστορικό Γυμνάσιο-Οικοτροφείο που λειτουργούσε ήδη από τα χρόνια της τουρκοκρατίας, ένα εμβληματικό και όμορφο κτίριο, που οι τοπικές αρχές δεν παραλείπουν να διαφημίζουν στην είσοδο της πόλης.

Σημειώστε ότι το γεφύρι του Ανθοχωρίου για το οποίο θα βρείτε και εμφανέστατη σήμανση μέσα στο Τσοτύλι είναι και το πλέον εύκολα προσεγγίσιμο πέτρινο μνημείο της περιοχής. Γιατί τα γεφύρια της Μόρφης και της Σβόλιανης (κάτω από τον όμορφο οικισμό Αγία Σωτήρα) θα πρέπει να ψάξετε και να ρωτήσετε για να καταφέρετε να τα εντοπίσετε, ενώ θα χρειαστεί να καταφύγετε στο ευγενές άθλημα της πεζοπορίας για να τα προσεγγίσετε – αν και αυτό της Σβόλιανης μπορεί να προσεγγιστεί και με κάποιο εξειδικευμένο και με αυξημένο ύψος 4X4.

Ένα ακόμα όμορφο γεφύρι που μπορείτε να επισκεφθείτε αρκετά εύκολα είναι αυτό της Χρυσαυγής, που βρίσκεται στα όρια του ομώνυμου οικισμού – σχεδόν μέσα σε αυτόν – έχοντας δίπλα του την όμορφη συντροφιά ενός πετρόχτιστου νερόμυλου. Για να φτάσετε στο γραφικό αυτό χωριό, που με την ομορφη πλατεία του προσφέρεται για μια στάση για καφέ ή/και φαγητό, θα πρέπει να κάνετε μία παράκαμψη καθώς θα κινείστε πάνω στην επαρχιακή οδό Κοζάνης-Ιωαννίνων και θα κατευθύνεστε προς τον Πεντάλοφο. Ο τελευταίος αποτελεί σημείο αναφοράς των Μαστοροχωρίων και ταυτοχρόνως βασικό προορισμό – αν όχι επίκεντρο – μιας εκδρομής στα μαστοροχώρια.
Δείτε το πλήρες άρθρο με τις φωτογραφίες κάνοντας κλικ εδώ