Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που ισραηλινοί μυστικοί πράκτορες συνέλαβαν σε προάστιο του Μπουένος Άιρες, τον πρώην συνταγματάρχη των SS και επικεφαλής του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο, Άντολφ ‘Αιχμαν, ο οποίος θεωρείται «αρχιτέκτονας» του ολοκαυτώματος.

Ο άνθρωπος που ευθύνεται για το θάνατο έξι εκατομμυρίων εβραίων μεταφέρθηκε χωρίς προηγούμενη ενημέρωση της κυβέρνησης της Αργεντινής στο Ισραήλ όπου το 1961 δικάστηκε με την κατηγορία των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Κρίθηκε ένοχος και εκτελέστηκε στις 31 Μαΐου του 1962.

Ο Άιχμαν συνελήφθη το βράδυ της 11ης Μαΐου του 1960 όταν μυστικοί πράκτορες τον έσπρωξαν σε αυτοκίνητο και τον απομάκρυναν. «Τον άκουσα να μουρμουρίζει στα Γερμανικά τελείωσα και κατάλαβα ότι ήταν αυτός» υποστηρίζει ο πράκτορας, Σβι Ααρόνι, ο οποίος περιέγραψε με ιδιαίτερη ζωντάνια τις αναμνήσεις του από την επιχείρηση στην ισραηλινή εφημερίδα Χααρέτζ. Ο επικεφαλής της επιχείρησης, Ράφι Εϊτάν, δεν κρύβει ότι αισθάνθηκε απίστευτη ικανοποίηση. «Φαντάσου, είπα στον εαυτό μου, ένα εβραίος αξιωματικός έχει στα χέρια του, το ναζί που οδήγησε έξι εκατομμύρια Εβραίους στη σφαγή».

«Ήταν μία επιτυχία που έφερε ένα κύμα διεθνούς αλληλεγγύης στο νεοσύστατο εβραϊκό κράτος, το οποίο είχε εκθέσει τη βιαιότητα του ολοκαυτώματος στα μάτια όλου του κόσμου» τονίζει από την πλευρά του, ο διευθυντής των διεθνών συνδέσμων του Ιδρύματος Σιμόν Βίζενταλ, Σιμόν Σάμιουελς.

Το γεγονός ότι οι λεπτομέρειες της επιχείρησης παραμένουν μυστικές έχει κατά καιρούς καταλήξει σε διάφορες θεωρίες για το τι συνέβη. Η δημοσιογράφος Γκάμπι Ουέμπερ που ζει στο Μπουένος Άιρες υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τις δικές της έρευνες ο Άιχμαν δεν συνελήφθη από τη Μοσάντ αλλά από μικρότερη ισραηλινή μυστική υπηρεσία. Σύμφωνα με την Ουέμπερ η υπηρεσία αυτή χρησιμοποιούσε πυρηνική τεχνολογία από την Αργεντινή κι αυτός ήταν ο λόγος που οδήγησε τον Άιχμαν στο Ισραήλ, προκειμένου να του αποσπάσει σχετικές πληροφορίες. Η δημοσιογράφος υποστηρίζει ότι δεν υφίσταται απαγωγή.

Στην αντίπερα όχθη ο Αργεντίνος δημοσιογράφος και ιστορικός, Ούκι Γκόνι, ο οποίος έχει ερευνήσει τις διόδους διαφυγής των ναζί εγκληματιών προς τη Νότια Αμερική μετά τον πόλεμο, μέσω Ελβετίας, με τη βοήθεια Ιταλών φασιστών, της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας αλλά και της επίσημης Αργεντινής. Ο Γκόνι θεωρεί αβάσιμη τη θεωρία της Ουέμπερ αλλά συγχρόνως σκανδαλώδες το γεγονός ότι η Γερμανία εξακολουθεί να κρατά κλειστά τα αρχεία για τους ναζί εγκληματίες στη μεταπολεμική περίοδο.

Είναι πραγματικότητα πως τα αρχεία αυτά θα μπορούσαν να ρίξουν φως στην υπόθεση όμως το γραφείο της καγκελαρίου της Γερμανίας που είναι αρμόδιο για την επίβλεψη των αρχείων, αρνήθηκε να δημοσιοποιήσει τις πληροφορίες, καθώς οι γερμανικές αρχές υποστηρίζουν ότι η δημοσίευση των περίπου 3.400 σελίδων εγγράφων, που κυρίως προέρχονται από «μία φιλική ξένη μυστική υπηρεσία» και για την οποία διευκρινίζουν ότι δεν είναι η αμερικανική CIA, θα έθετε σε κίνδυνο τη μεσανατολική πολιτική της χώρας και τη συνεργασία της με ξένες μυστικές υπηρεσίες.

Από την πλευρά της, η Ουέμπερ προσέφυγε σε γερμανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο και η δικαστική απόφαση την ικανοποίησε καθώς σύμφωνα με αυτή η μη δημοσιοποίηση των αρχείων δεν αιτιολογείται πλήρως. Τώρα η δημοσιογράφος αισιοδοξεί ότι θα καταφέρει να βάλει στα χέρια της τους φακέλους της υπόθεσης.