“Ζώντας με τους Πολίτες βίωσα εμμέσως την τραυματική, αξεπέραστη εμπειρία του μαύρου Σεπτέμβρη του ’55. Ένιωθα προσωπικό καθήκον να γράψω κάτι γ’ αυτό το κορυφαίο γεγονός, -που είναι μια πληγή στην καρδιά του γένους- και που θα μπορούσε ίσως να μείνει στη λογοτεχνία.” O συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης αφηγείται στην Κρυσταλία Πατούλη τη βιωματική πορεία της συγγραφής –από την ιδέα μέχρι το τυπογραφείο– του μυθιστορήματος ‘55, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα.    

Ads

“Το 1979, μετά το πέρας της διετούς στρατιωτικής θητείας μου στη Λέσβο, ένιωσα μια δυνατή, ανυπέρβλητη έλξη προς Ανατολάς. Άρχισα να μελετώ τούρκικα, να τραγουδώ στα πάλκα και για άσκηση να μεταφράζω παροιμίες. Αντιλαμβανόμουν ότι αυτός ο μαγνητισμός δεν ήταν καθόλου τυχαίος.

Στο μεταξύ επισκεπτόμουν συχνά διάφορες περιοχές της Τουρκίας και ιδίως την Πόλη.
 
Το 1987 βρέθηκα να διδάσκω ως μετακλητός καθηγητής ελληνικά στα κορίτσια του Ζαππείου Παρθεναγωγείου. Είδα τον ρόλο μου σχεδόν αποστολικά. 

Όφειλα να δώσω τον καλύτερο εαυτό μου σ’ αυτά τα παιδιά και να ενδυναμώσω με τη συμβολή μου την Παιδεία της συρρικνούμενης και παρακμάζουσας ομογένειας.

Έτσι απέκτησα μια σχέση πολύ στενή, αγαπητική με τους εναπομείναντες Ρωμιούς με τους οποίους συνδέθηκα άρρηκτα. Την ίδια και περισσότερη αγάπη πήρα και εξακολουθώ να παίρνω απ’ αυτούς. 

Η Πόλη είναι το χωριό μου. Έγινα για 8 χρόνια μόνιμος κάτοικός της και το διάστημα εκείνο –πέρα από τις ποικίλες πολυδιάστατες εμπειρίες που είχα- απέκτησα και ένα συλλεκτικό υλικό σπάνιο, όχι με την έννοια που δίνουν οι συλλέκτες των πολύτιμων έργων τέχνης αλλά με την σημασία της αποθησαύρισης ενός αταξινόμητου ακόμη πνευματικού υλικού, που, αν μου χαριζόταν, εκατό ζωές, ίσως τότε να μπορούσα να τον αξιοποιήσω γόνιμα σε διάφορους δημιουργικούς δρόμους.

Στο μεταξύ αφοσιώθηκα για χρόνια δουλεύοντας και εκδίδοντας –παράλληλα με άλλους τομείς δράσης στην περιοχή της λογοτεχνίας, της μουσικής και της μελέτης- πρωτοποριακές πολύχρονες και πολύμοχθες έρευνες πάνω σε θέματα που αφορούν πτυχές του ελληνικού και του τούρκικου λαϊκού πολιτισμού και των μεταξύ τους σχέσεων, όπως «οι ασίκηδες» και «οι ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας».

Παράλληλα η Κωνσταντινούπολη –όπως και η Θεσσαλονίκη του πρόσφατου παρελθόντος- ασκούσε πάνω μου μαγική έλξη.

Ζώντας με τους Πολίτες βίωσα εμμέσως την τραυματική, αξεπέραστη εμπειρία του μαύρου Σεπτέμβρη του ’55.

Ένιωθα προσωπικό καθήκον να γράψω κάτι γ’ αυτό το κορυφαίο γεγονός, -που είναι μια πληγή στην καρδιά του γένους- και που θα μπορούσε ίσως να μείνει στη λογοτεχνία.

Στο μεταξύ συγκέντρωσα και διάβασα όλα τα βιβλία που γράφτηκαν γύρω απ’ το θέμα. Εδώ και δύο χρόνια επιδόθηκα με πάθος στην συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος.

Η δυναμική ηρωίδα μου, Ταταυλιανή κυρά, Μαρίκα Σεφέρογλου, διαθέτει συγκερασμό στοιχείων μιας Πολίτισσας της ακμής του Ελληνισμού του περασμένου αιώνα. Είναι μορφωμένη και ταυτόχρονα λαϊκή.

Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται την θέση της απέναντι στην ιστορία είναι αυτός που θα έπρεπε να έχει ένας τολμηρός Ρωμιός που αντιμετωπίζει τα γεγονότα ως μοιραία επακόλουθα μιας πολιτικής που υπαγορεύεται από τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων και τα υφίστανται οι αδύναμοι λαοί.

Παράλληλα η λατρεία της Μαρίκας για την πατρίδα της, την οδηγεί σε μια προσωπική εξέγερση που δεν μπορεί να βγάλει πουθενά αλλά τουλάχιστον την βοηθάει να ανακουφιστεί από τα ντέρτια της με την ανοιχτή, απροκάλυπτη εξομολόγησή της.

Δεν χαρίζεται σε κανέναν, καταλογίζει ευθύνες εκεί που πιστεύει ότι αναλογούν, ενώ μέσα της ζει με την ελπίδα ότι τα χρόνια θα γυρίσουν πίσω και η ελληνική ομογένεια θα αναστηθεί.

Μέσα από την αφήγηση της η Μαρίκα μας ταξιδεύει στην Πόλη του περασμένου αιώνα, μέσα από ένα αντιτουριστικό, θα έλεγα, χάρτη, μας δίνει την αίσθηση που άφησαν πίσω τους οι αδικίες της Οθωμανικής και νεοτουρκικής εξουσίας απέναντι στις μειονότητες, μας μιλάει για τις σχέσεις ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους αλλά και μεταξύ των άλλων μειονοτήτων ενώ στιγματίζει και την ακηδία του νεοελληνικού κράτους.

Τέλος, στο μυθιστόρημα μιλάει ένας Ρωμιός του καιρού της ακμής της Πόλης που ζει την κατάρρευση της ρωμιοσύνης στο πετσί του.

Αν ο αναγνώστης δεν μπει στην καρδιά και στο μυαλό ενός Ρωμιού, δε μπορεί να αντιληφθεί την ιδεολογική προέλευση και την αισθηματική καταγωγή της προσωπικότητας της ηρωίδας.-“

Η Μαρίκα η Ταταυλιανή, μια Πολίτισσα κυρά, λογία μα και μποέμισσα, μέσα από την μακρά αφήγηση του βίου της, αναφέρεται παράλληλα, άλλοτε περιληπτικά κι άλλοτε διεξοδικά, σε περιστατικά και σε πρόσωπα, με έμφαση στην κοινωνική ζωή των Ρωμιών και των Τούρκων και στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και συμπολιτών της που ανήκουν σε άλλες μειονοτικές ομάδες, οι οποίες συνδιαμορφώνουν την ανθρωπογεωγραφική ταυτότητα της Πόλης του περασμένου αιώνα.

Ο λόγος της διακόπτεται συχνά από σπαρακτικά ιντερμέδια της διαταραγμένης μνήμης της που είναι στοιχειωμένη απ’ τα ανεπούλωτα τραύματα της συνταρακτικής για την πολίτικη ομογένεια -μα και για όλη την Ρωμιοσύνη- εποχής του προσχεδιασμένου τουρκικού πογκρόμ του Σεπτεμβρίου του 1955 εναντίον κάθε ρωμαίικου στοιχείου, το οποίο -με την συνεπικουρία και άλλων μέτρων που είχαν προηγηθεί ή ακολούθησαν τα Γεγονότα- οδήγησε στην συρρίκνωση της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Κωνσταντινούπολης.

O Θωμάς Κοροβίνης, φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση, έζησε για μια οχταετία στην Κωνσταντινούπολη. Εδώ και χρόνια ερευνά πτυχές του ελληνικού και του τουρκικού λαϊκού πολιτισμού καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους.

Συνεργάζεται με διάφορα περιοδικά πολιτιστικού προσανατολισμού.

Έγραψε τα βιβλία: Τουρκικές παροιμίες, Κανάλ ντ’ Αμούρ, Τα πρόσωπα της Σωτηρίας Μπέλλου, Φαχισέ Τσίκα, Σκανδαλιστικές και βωμολοχικές ελληνικές παροιμίες, Κωνσταντινούπολη – Λογοτεχνική ανθολογία, Τούρκοι ποιητές υμνούν την Κωνσταντινούπολη, Ο Μάρκος στο χαρέμι, Το χτικιό της Άνω Τούμπας, Τρία ζεϊμπέκικα και ένα ποίημα για τον Γιώργο Κούδα, Οι Ασίκηδες ‒ Εισαγωγή και ανθολογία της τουρκικής λαϊκής ποίησης από τον 13ο αιώνα μέχρι σήμερα, Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας, Αφιέρωμα στον Στέλιο Καζαντζίδη, Θεσσαλονίκη 2005 – Ρεπορτάζ – Στον αδελφό Γιώργο Ιωάννου πού λείπει 20 χρόνια στην καταπακτή, Σμύρνη, μια πόλη στην λογοτεχνία, Όμορφη Νύχτα ‒ Χρονογραφία-μυθιστόρημα για 20 χρόνια λαϊκού τραγουδιού στη Θεσσαλονίκη [1985-2005], Ο Καραγκιόζης λαϊκός τραγουδιστής, Ο γύρος του θανάτου, Θεσσαλονίκη 1912-2012 ‒ Μέσα στα στενά σου τα σοκάκια, Το αγγελόκρουσμα – Η τελευταία νύχτα του κυρ-Αλέξανδρου. Το 1995 τιμήθηκε με το βραβείο Ιπεκτσί.

Για το μυθιστόρημά του Ο γύρος του θανάτου τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2011.

Είναι συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής λαϊκών τραγουδιών. Δισκογραφία: Από έβενο κι αχάτη, Φουζουλή: Λεϊλά και Μετζνούν, Τακίμια, Το Κελί.
Συχνά παρουσιάζει συναυλίες με το δικό του ρεπερτόριο ή με θέματα του ρεμπέτικου και του λαϊκού τραγουδιού.