H δεκαετία του 1930 υπήρξε και για τη Γαλλία πολυτάραχη όπως και για τον υπόλοιπο κόσμο. Το ριπίδι τα ιστορίας πυροβολούσε διαρκώς και αν και με καθυστέρηση και με ηπιότερο τρόπο, τα κύματα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που είχε αρχίσει το 1929 έφταναν πια στις ταραγμένες ακτές της. Ο φασισμός σήκωσε και στη Γαλλία απειλητικά κεφάλι και εάν είχε επικρατήσει και εκεί μετά την Γερμανία, την Ιταλία και όπως φαινόταν παρά την μυθική μάχη στην Ισπανία, τώρα προφανώς δεν θα μνημονεύαμε καν τέτοια πράγματα. Η δραστηριοποίηση εξτρεμιστικών οργανώσεων, το στημένο σκάνδαλο Ντρέιφους, το σκάνδαλο Σταβίσκι με την πλαστή έκδοση ομολόγων που τόσο εκμεταλλεύτηκε η ρητορική των φασιστών και η αυτοκτονία του για λόγους τιμής, η δολοφονία λειτουργού της Εισαγγελίας του Παρισιού, η πολιτική αστάθεια με τις συνεχείς αλλαγές πρωθυπουργών, έγινε ενδημική όλα τα επόμενα χρόνια, με αποκορύφωμα των ταραχών την 6 Φλεβάρη 1934, όταν σε συγκρούσεις διαδηλωτών με την αστυνομία σκοτώθηκαν 15 άτομα και τραυματίστηκαν 1.500.

Ads

Αρχές Ιούνη του πολυτάραχου καλοκαιριού του 1936, και μετά την επικράτηση του συνασπισμού των Αριστερών κεντροαριστερών κομμάτων αλλά και του ΚΚΓ μετά την διάσπαση του επ’ αφορμή της Γ Διεθνούς, η πρωθυπουργία της Γαλλίας δινόταν για 1η φορά σε έναν Σοσιαλιστή, Εβραίο και Διανοούμενο αφού υπήρξε -και είναι- σημαντική μορφή των Γαλλικών Γραμμάτων, σοσιαλιστή ηγέτη Λεόν Μπλουμ.

Τα προηγούμενα χρόνια ο Μπλουμ, (που, αν και σημαντικός κριτικός λογοτεχνικών βιβλίων και θεατρικών έργων, αναμείχθηκε στην πολιτική εκκινώντας από την πολύκροτη υπόθεση Ντρέιφους και οδηγήθηκε στο σοσιαλισμό λόγω του θαυμασμού του για τον Ζαν Ζωρές), φοβισμένος από το φίδι του φασισμού που γυρνούσε στους δρόμους του Παρισιού, διαχέοντας ρητορικές φόβου και μίσους, είχε αναλάβει εντατικές προσπάθειες για την επίτευξη ενότητας και συντονισμένης δράσης για τη σύμπηξη του αριστερού συνασπισμού που πήρε την ονομασία Λαϊκό Μέτωπο και στο οποίο πολιτικοί ηγέτες όπως οι Νταλαντιέ, Τορέζ, Εριό κ.ά.

Παρόλο που οι κομμουνιστές δεν συμμετείχαν στη διανομή υπουργείων αλλά δήλωναν την αμέριστη συμπαράστασή τους κοινωνικά, και παρόλο που η Κυβέρνηση θα διασπαζόταν και θα έπεφτε γρήγορα λόγω της άρνησης με ευθύνη κυρίως του φοβισμένου (φαίνεται κι από την επίσκεψη που πραγματοποίησε στο Βερολίνο ζητώντας σχέσεις καλής γειτονίας υπό τον διάλογο για τις αποικίες) από τους Γερμανούς γείτονες να παρέμβει στον Ισπανικό εμφύλιο (ένα ίσως ιστορικό λάθος), το έργο που πρόλαβε να αφήσει για την στήριξη των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων, σε συνθήκες άγριας κρίσης, υπήρξε εξαιρετικά σημαντικό, επηρεάζοντας τις ζωές όλων μας: Γιατί στις κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις στον έναν μόλις χρόνο που ουσιαστικά αφέθηκε να κυβερνήσει, το Λαϊκό Μέτωπο, καθιέρωσε ανάμεσα σε αρκετά άλλα, τις 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα που αποτελούσαν μακρινό όνειρο εκείνη την βαριά εποχή, την ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών για τους εργαζομένους, αυτό που σήμερα αποκαλούμε ‘διακοπές’ με άλλα λόγια, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις με τους εργοδότες ώστε να υπάρχει ένας κανόνας ως δίκτυ ασφαλείας για τους αδύναμους, εθνικοποίησε την Τράπεζα της Γαλλίας και τις κυριότερες βιομηχανίες πολεμικών ειδών. Η κοινωνική παράδοση της χώρας (στο εσωτερικό της…) έβρισκε σπουδαία έκφραση που παρά τα πισωγυρίσματα και την καταστολή δεν συντρίφτηκε ποτέ εντελώς από τότε.

Ads

Και τότε κάποιοι έβγαλαν, πάλι, τις μάσκες: Η αντίδραση του Συνδέσμου Εργοστασιαρχών, το Γενικό Επιτελείο με τον έντονο αντισημιτισμό που έτσι κι αλλιώς, μετά τον Ντρέιφους πριν κάποιες δεκαετίες, είχε στείλει τον ανθό της Γαλλίας σε σφαγείο στον Α ΠΠ, μερίδα των υψηλόβαθμων ιδίως κληρικών, η συγκροτημένη Δεξιά εκείνης της εποχής υπό την ηγεμονία της Action Franscaise, ιδίως μετά τις συνομιλίες του με την ΕΕΣΔ και την σχετική επίκληση σε όλες τις χώρες (Αγγλία, Αμερική κλπ) μήπως και προλάβαιναν έναν αντιφασιστικό άξονα, άρχισαν έναν τόσο ακραία λαικίστικο αγώνα που θυμίζει πρωθύστερα τις κατσαρόλες της Χιλής κατά του Αλιέντε. Το απίστευτο σύνθημα τους ενδεικτικό: «Καλύτερα ο Χίτλερ παρά ο Μπλουμ». Ναι, σωστά διαβάσατε.

Το 1938 το Λαϊκό Μέτωπο Διαλύεται. Το 1940 οι Γερμανοί-Ναζί καταλαμβάνουν την Γαλλία δίχως αντίσταση. Το δωσιλογικό καθεστώς του Βισύ συνέλαβε τον Μπλουμ με την κατηγορία ότι ήταν υπεύθυνος για την ήττα αφού δεν είχε εθνικιστική ρητορική (φάτε σανό κάνει καλό). Ο Μπλουμ φυλακίζεται σε μια φάρμα έξω απ την Τουλούζη ώστε να εκπέσει στην κοινή γνώμη αλλά όταν έρχεται η ώρα αυτός και οι συγκατηγορούμενοί του μετατρέπουν την δίκη σε καταιγιστική καταγγελία κατά του φασισμού. Η μοίρα λες και ξαναδίνει ραντεβού στα Δικαστήρια της Γαλλίας. Οι Γερμανοί διακόπτουν εξοργισμένοι την δίκη και στέλνουν τον Μπλουμ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το καλοκαίρι του 1945 ένας γερασμένος Μπλουμ βρίσκεται ανάμεσα στους επιζώντες από τα αμερικανικά στρατεύματα.

Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας ο Μπλουμ, περιβαλλόμενος από τον γενικό σεβασμό, ηγήθηκε αμιγούς σοσιαλιστικής υπηρεσιακής κυβέρνησης που κράτησε έναν μόλις μήνα αφού το Βισύ δεν επρόκειτο ποτέ να τιμωρηθεί, ωστόσο κατάφερε να ψηφίσει και να θέσει ως έκτακτα σε εφαρμογή μια σειρά από μέτρα που βοήθησαν στη μείωση του κόστους ζωής σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη, αμέσως μετά τον πόλεμο, εποχή.

Ο Μπλουμ υπήρξε στα λίγα χρόνια ζωής που του απέμεναν επικεφαλής της γαλλικής αποστολής της UNESCO. Συνέχισε να γράφει για το Le Populaire μέχρι το θάνατό του εξαιρετικές επιφυλλίδες για την λογοτεχνία και το θέατρο, αλλά και την πολιτική. Στις 30 Μαρτίου 1950, στο Jouy-en-Josas, κοντά στο Παρίσι, τελείωσε την ζωή του. Το προοδευτικό στα 1950 κιμπούτς του Kfar Blum στο βόρειο Ισραήλ πήρε το όνομά του, σε εποχές που δεν είχε χαθεί ο δρόμος.

Όταν τον ρώτησαν γιατί άφησε τα γράμματα κι ενεπλάκη στην πολιτική εκείνη την εξαιρετικά βάρβαρη εποχή, απάντησε: Η ηθική μπορεί να υπάρχει μόνο όταν υπάρχει και το κουράγιο να επιλέξεις. Κι ελεύθερος άνθρωπος είναι αυτός που άφοβα προχωράει τη σκέψη του ως το τέλος.