Η πλειοψηφία των Βρετανών εξακολουθούν να πιστεύουν ότι υπάρχει ο Παράδεισος: ένα υπέροχο μέρος όπου ξανασυναντιόμαστε με τους αγαπημένους μας, γεμάτο φως και αιωνιότητα – το οποίο όμως είναι ένα ολέθριο κατασκεύασμα με σύντομη και αιματηρή ιστορία, γράφει στο άρθρο του στον Independent o Johann Hari, με αφορμή τα στοιχεία από το νέο βιβλίο της θρησκευτικής ανταποκρίτριας του περιοδικού Newsweek, Lisa Miller.

Το 81% των Βορειοαμερικανών και το 1% των Βρετανών δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Παράδεισο – ποσοστό που σημειώνει αύξηση κατά 10% σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα, σύμφωνα με τα στοιχεία στο νέο βιβλίο της Lisa Miller «Heaven: Our Enduring Fascination with the Afterlife». Από αυτούς, το 71% μάλιστα από αυτούς, δηλώνει ότι ο Παράδεισος είναι «ένα πραγματικό μέρος». Επιπλέον, το 43% πιστεύει ότι τα κατοικίδιά τους θα τους ακολουθήσουν εκεί, για να λαμβάνουν χάδια εις τους αιώνας των αιώνων…

Ο Παράδεισος όμως αλλάζει διαρκώς μορφή καθώς είναι η ιστορία των υποσυνείδητων ανθρώπινων πόθων – θα μπορούσε να πει κανείς «δείξε μου τον Παράδεισό σου, να σου πω τί λείπει απ’ τη ζωή σου». Οι ερημίτες που έγραψαν τη Βίβλο και το Κοράνι έζησαν με τη δίψα να τους απειλεί, κι έτσι ο Παράδεισός τους είναι γεμάτος τρεχούμενα νερά, πηγές, σιντριβάνια και ποτάμια. Οι Αφροαμερικανοί σκλάβοι πίστευαν σε έναν Παράδεισο όπου «ο πρώτος θα είναι τελευταίος και ο τελευταίος πρώτος», κι έτσι θα ήταν ελεύθεροι που θα εξουσίαζαν λευκούς σκλάβους. Σήμερα, οι ισλαμιστές βομβιστές αυτοκτονίας ζουν σε μια κοινωνία πεινασμένη για σεξ, κι έτσι ο Παράδεισός τους περιλαμβάνει ούτε λίγο ούτε πολύ 72 παρθένες για την τέρψη τους, σημειώνει ο αρθρογράφος.

Γνωρίζουμε πότε ακριβώς ξεκίνησε η προβολή των ελλείψεών μας στους ουρανούς: το 165πΧ, από τους αρχαίους εβραίους που πίστευαν σε έναν παντοδύναμο Yahweh. Μέχρι τότε, ο Παράδεισος, shamayim, ήταν το σπίτι του Θεού και των Αγγέλων του – οι άνθρωποι δεν έμπαιναν κι ούτε περίμεναν κάτι τέτοιο. Πώς γεννήθηκε λοιπόν η ιδέα του Παράδεισου; «Τα συστατικά υπήρχαν στον αέρα της Ιερουσαλήμ και έψαχναν για σπίτι» γράφει η συγγραφέας του βιβλίου.

Παράλληλα, ήταν τριγύρω και οι αρχαίοι Έλληνες που πίστευαν ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και ότι ο θάνατος είναι «κάποια μεταβολή και μετοίκηση της ψυχής από τον εδώ τόπον σε άλλον τόπον». Υπήρχαν επίσης οι πιστοί του Ζωροάστρη οι οποίοι πίστευαν ότι θα στο τέλος του χρόνου θα έφτανε η κρίση για τις πράξεις στη Γη. Αλλά χρειάστηκε μια μεγάλη αιματηρή έκρηξη για να αναμιχθούν όλα.

Οι εβραίοι για πολύ καιρό ήταν μπλεγμένοι σε εμφύλια διαμάχη για το αν θ’ ανοίξουν ή όχι το εμπόριό τους προς τους Έλληνες, ή αν θα παρέμεναν κλειστή κοινωνία, καθαρή και εσωστρεφής. Ώσπου ο Βασιλιάς Αντίοχος εισέβαλε και επιχείρησε να ξεκληρίσει την εβραϊκή πίστη, αντικαθιστώντας την με την λατρεία του Διός. Οι εβραίοι είδαν να στήνεται άγαλμα του Δία στο Ναό και να θυσιάζεται χοίρος, αναγκάστηκαν να αλλαξοπιστήσουν και πολλοί σφαγιάστηκαν.

Πολλοί νέοι κατέφυγαν στους λόφους της Παλαιστίνης για να ξεκινήσουν ανταρτοπόλεμο και κατάφεραν να νικήσουν τον ελληνικό στρατό. Σύμφωνα με την εβραϊκή θρησκεία, τη μάχη αυτή είχε προφητεύσει ο Δανιήλ, κάτι που εορτάζεται ως Hanukkah. Ο Δανιήλ έδωσε επίσης την απάντηση στην αγωνία των εβραίων που έβλεπαν να σβήνουν οι ζωές τους για το τίποτα και για πάντα: την ανάσταση των νεκρών και τη λάμψη σαν αστέρια στην αιωνιότητα. Η ιδέα του Δανιήλ υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής, μέσα σε έναν αιώνα όλοι οι εβραίοι πίστευαν στον παράδεισο κι από τότε η ιδέα δεν πέθανε ποτέ.

Τα βασικά στοιχεία λοιπόν για τον παράδεισο είχαν ήδη τεθεί. Όμως ήρθε ο Ιησούς και προειδοποίησε ότι στον παράδεισο «δεν υπάρχει γάμος», ούτε συναντούσε κανείς τους οικείους του: ήσουν εσύ, ο θεός και η αιώνια προσευχή. Παράδεισος μεν, άσχετος με τον σημερινό δε.

Ακόμα και οι άθεοι βλέπουν τον παράδεισο ως μία από τις πιο άκακες ιδέες της θρησκείας. Αλλά ο κύριος ρόλος του, έτσι όπως χρησιμοποιήθηκε, ήταν ένα εργαλείο για έλεγχο και εκφοβισμό. Το Βατικανό, για παράδειγμα, ανακήρυξε το μονοπώλιο στη λίστα των VIP του Αγίου Πέτρου και ότι μόνο όσοι υπάκουαν την κάθε διαταγή της Αγίας Έδρας και πλήρωναν τα συγχωροχάρτια θα έμπαιναν σε αυτόν. Η ζωή μετά έγινε το μέσο για την τυραννία στην ζωή εδώ. Και στην πουριτανική Νέα Αγγλία, ο παράδεισος ήταν κυρίως «τρόπος επιβολής πειθαρχίας» σε αυτή τη ζωή. Κι ακόμα χειρότερα: η υπόσχεση του Παραδείσου χρησιμοποιείται ως κίνητρο για τη διάπραξη φρικαλεοτήτων. Για παράδειγμα, «έχω πάρει συνέντευξη από επίδοξους βομβιστές σε πολλές πόλεις του κόσμου και όλοι πέφτουν σε ονειροπολήσεις για την ανταμοιβή τους στους ουρανούς» λέει ο αρθρογράφος.

Αλλά, ακόμα κι αν βάλουμε στην άκρη το γεγονός ότι δεν υπάρχει το παραμικρό ίχνος για την ύπαρξη του παραδείσου, πέρα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που είχαν πλησιάσει το θάνατο και ανέφεραν λευκό φως – το οποίο εξηγείται επιστημονικά, – υπάρχει ένα μεγάλο κενό στην όλη ιστορία περί παραδείσου. Κάτι που κάνει ακόμα και τους πιστούς να νιώθουν αμηχανία: μετά από κάποιο καιρό, δεν θα ήταν ανυπόφορα πληκτικά; Όταν ζεις στην έρημο, μια πηγή μοιάζει παράδεισος, αλλά αν έχεις την πηγή για χιλιάδες χρόνια δεν θα την βαρεθείς; Όπως είπε ο George Orwell, ο Παράδεισος είναι μια απόπειρα να «δημιουργηθεί μια τέλεια κοινωνία με την ατέρμονη επανάληψη ενός πράγματος που ήταν πολύτιμο επειδή ήταν προσωρινό».

Πηγή: The Independent/ Johann Hari