Έγινε γνωστή από τον Πλάτωνα στους διαλόγους του «Τίμαιος» και «Κριτίας», ενώ κατά καιρούς πολλοί υποστήριξαν ότι ξέρουν που βρίσκεται. Σήμερα, ο μύθος της χαμένης Ατλαντίδας βρίσκεται στο επίκεντρο έρευνας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., Θεόπη Παρισάκη, που διεξάγει την εν λόγω έρευνα, επισημαίνει ότι η μόνη πληροφόρησή μας για την Ατλαντίδα προέρχεται από τον Πλάτωνα και δεν επιδέχεται ιστορική τεκμηρίωση. Η κ. Παρισάκη διερευνά τον μύθο της Ατλαντίδας σε σχέση με την έννοια της μίμησης που διατυπώνει ο Πλάτωνας-η μίμηση είναι τρεις φορές απομακρυσμένη από την αλήθεια.

Η καθηγήτρια επιδιώκει να διαφωτίσει τη σύγχυση που δημιουργεί ο Πλάτων, δηλαδή, από το ένα μέρος, οι διαβεβαιώσεις του ότι η εν λόγω ιστορία είναι αληθινή και, από το άλλο, οι επισημάνσεις του σχετικά με τη μίμηση, εξετάζοντας τις διάφορες σημασίες που αποκτούν οι έννοιες της μίμησης και της εικόνας μέσα στο πλατωνικό έργο. Η εξέταση αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η συσχέτιση της ιστορίας της Ατλαντίδας με τη μίμηση μπορεί να συνεπάγεται μεγαλύτερη ή μικρότερη ομοιότητα, όχι, όμως, ταύτιση με την αλήθεια», επισημαίνει η κ. Παρισάκη..

Στον πρόλογο του Τίμαιου, όπου τονίζεται το αληθές της ιστορίας της Ατλαντίδας, ο Σωκράτης ζητά από τους συνομιλητές του να αναπαραστήσουν την πόλη που περιέγραψαν θεωρητικά σε κίνηση και δράση, εξιστορώντας τους άθλους και τους ανταγωνισμούς της με άλλες πόλεις. Παρατηρεί ότι είναι πολύ δύσκολο να μιμηθεί κανείς καλά με λέξεις πράγματα που είναι πέραν των εμπειριών του. Παρόλα αυτά, από τον Τίμαιο δηλώνεται ότι αρκεί να καταλήγουμε σε λόγους ή μύθους που δεν αποσκοπούν στην ακλόνητη αλήθεια, αλλά στη μέγιστη δυνατή αληθοφάνεια και δεν φιλοδοξούν να εξομοιώνονται με την αντικειμενική αλήθεια, αλλά απλώς με την εικόνα της.

Στον ομώνυμο διάλογο, ο Κριτίας επικαλείται την έννοια της μίμησης, δηλώνοντας ότι όσα έχουν λεχθεί από όλους είναι υπόθεση μίμησης και απεικόνισης και παραλληλίζει το λόγο του με τη ζωγραφική, με την έννοια ότι και τα δύο αποτελούν μιμήσεις, αντίγραφα απλώς ή είδωλα της πραγματικότητας, την οποία απεικονίζουν ή περιγράφουν.

Σύμφωνα με την Πολιτεία, η μίμηση είναι τρεις φορές απομακρυσμένη από την αλήθεια. Αν λάβουμε αυτό υπόψη, σημειώνει η κ. Παρισάκη, το οποίο αποτελεί και την αφετηρία της συζήτησης στον Τίμαιο, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η ιστορία της Ατλαντίδας απέχει πολύ από την αλήθεια, γιατί είναι μίμηση που, ως τέτοια, μοιάζει αληθινή, χωρίς να είναι.

Αναζητώντας την Ατλαντίδα

Η θεωρία ότι βρίσκεται δυτικά του Γιβραλτάρ (έξω από τις Ηράκλειες Στήλες κατά Πλάτωνα) όπου οι αρχαίοι τοποθετούσαν το υπερπέραν, κοντά στις Αζόρες, πρωτοδιατυπώθηκε από γεωλόγους το 1934. Γνωστή είναι και η θεωρία ότι στη Σαντορίνη πρέπει να ήταν το χαμένο νησί.

Επίσης, το 1997, Ρώσοι επιστήμονες ισχυρίστηκαν πως εντόπισαν την Ατλαντίδα 100 μίλια ανοιχτά του Land’Αs End, στην Κορνουάλη.

Το 2000, βρέθηκαν τα ερείπια μίας πόλης σε βάθος 92 μέτρων, ανοιχτά των βόρειων ακτών της Τουρκίας, στη Μαύρη Θάλασσα. Σύμφωνα με ειδικούς, η περιοχή βυθίστηκε από μία τεράστια πλημμύρα γύρω στο 5000 π.Χ., πιθανότατα από τις πλημμύρες που αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη.

Το 2003 ο Aμερικανός ερευνητής Pόμπερτ Σάρμαστ δήλωσε ότι ανακάλυψε την Aτλαντίδα. Σύμφωνα με τη θεωρία του βρίσκεται στον θαλάσσιο πυθμένα μεταξύ Kύπρου και Συρίας, σε συγκριτικά μικρή απόσταση από την Eλλάδα και την Aίγυπτο. Το 2004 χρησιμοποίησε ένα υποβρύχιο ραντάρ για να εντοπίσει τείχη, φτιαγμένα από ανθρώπους, σε βάθος 1600 μέτρων.

Το 2007, Σουηδοί ερευνητές ισχυρίστηκαν πως η Ατλαντίδα βρίσκεται στο Dogger Bank της Βορείου Θάλασσας, που βυθίστηκε κατά τη Χάλκινη Εποχή.

Τον Φεβρουάριο του 2009, το Google Earth εντόπισε κάτι που έμοιαζε με οδικό δίκτυο πόλης, στον ωκεανό ανοιχτά των ακτών της Αφρικής. Η ίδια η Google έσπευσε να διαψεύσει τον ισχυρισμό περί Ατλαντίδος, ανακοινώνοντας ότι οι γραμμές που φαίνονται στον υποθαλάσσιο χάρτη δεν αποτελούν τα ίχνη της μυθικής πόλης αλλά αυτά της πορείας ενός πλοίου που έκανε μετρήσεις στο βυθό της θάλασσας χρησιμοποιώντας σόναρ.

Τον Δεκέμβριο του 2009 επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα μία σειρά φωτογραφιών από τον βυθό της Καραϊβικής, ισχυριζόμενοι ότι εκεί είναι η Ατλαντίδα.