Τη σφαγή και το βασανισμό χιλιάδων κατοίκων της Ζιμπάμπουε πριν 25 χρόνια απεικονίζουν τα έργα της έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη του Bulawayo, που πλέον αποτελεί σκηνή εγκλήματος. Ο καλλιτέχνης Owen Maseko συνελήφθη με την κατηγορία ότι προσέβαλε τον επί 30 χρόνια πρόεδρο της χώρας Robert Mugabe, ο οποίος ευθύνεται για τη σφαγή, φέρνοντας στο προσκήνιο τις νωπές ακόμα μνήμες της γενοκτονίας.

Ads

Τα τζάμια της Εθνικής Πινακοθήκης στο Bulawayo είναι καλυμμένα από κιτρινισμένες εφημερίδες για να μη φαίνονται τα απαγορευμένα έργα. Το Gukurahundi, όπως αποκαλείται στη Ζιμπάμπουε ο βασανισμός και η σφαγή χιλιάδων πολιτών στην περιοχή Matabeleland από την Πέμπτη Ταξιαρχία, συνέβη τα πρώτα χρόνια προεδρίας του Mugabe, μεταξύ 1983 και 1987. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης να θάψει την ιστορία της γενοκτονίας ξυπνούν ακόμα εντονότερες μνήμες στους επιζώντες.

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε ενόψει των εκλογών, 70% των κατοίκων φοβούνται ότι θα πέσουν θύματα πολιτικής βίας και εκφοβισμού, όπως έγινε στις εκλογές του 2008. Αυτό όμως δεν πτοεί τους περισσότερους που σκοπεύουν να ψηφίσουν εναντίον του Mugabe με οποιοδήποτε κόστος.

Η κυβέρνηση ήταν ιδιαίτερα προκλητική τους τελευταίους μήνες. Το καλοκαίρι, λίγο πριν το Μουντιάλ στη Νότιο Αφρική, ένας υπουργός του Mugabe κάλεσε την ομάδα της Βορείου Κορέας να μείνει στο Bulawayo. Αυτό προκάλεσε την κατακραυγή του κόσμου καθώς η Βόρειος Κορέα ήταν αυτή που εκπαίδευσε και εξόπλισε την Πέμπτη Ταξιαρχία που κατέσφαξε πάνω από 10.000 πολίτες της μειονότητας Ndebele.

Η βουλευτής Thabitha Khumalo είχε περιγράψει τότε σε συνέντευξη της στους New York Times αναμνήσεις από την τραγωδία. Ήταν μόλις 12 ετών όταν οι στρατιώτες της Πέμπτης Ταξιαρχίας εισέβαλαν στο χωριό της. Ένας από αυτούς έσκισε την κοιλιά της εγκύου θείας της με ξιφολόγχη, έβγαλε το βρέφος και υποχρέωσε τη γιαγιά της να το πολτοποιήσει με γουδοχέρι. Στη συνέχεια ανάγκασαν τον πατέρα της να βιάσει τη γιαγιά της και πυροβόλησαν τους θείους της.

Η κυβέρνηση δε φιλοξένησε τελικά την ομάδα, όμως δέχθηκε ακόμα μεγαλύτερη κατακραυγή όταν λίγο αργότερα τοποθέτησε σε κεντρικό σημείο της πόλης άγαλμα του Joshua Nkomo, ήρωα της απελευθέρωσης από τη φυλή Ndebele, κατασκευασμένο στη Βόρειο Κορέα. Το άγαλμα απομακρύνθηκε μετά από διαμαρτυρίες των πολιτών.

Ο πρόεδρος Mugabe γίνεται 87 τον επόμενο μήνα και εξακολουθεί να κυβερνά. Το 1980, λίγους μήνες μετά την ανεξαρτητοποίηση τη Ζιμπάμπουε από τους λευκούς, ο Mugabe οργάνωσε το Gukurahundi για να εξουδετερώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Η λέξη σημαίνει «βροχή που ξεπλένει τα άχυρα πριν τις ανοιξιάτικες βροχές». Ο υπεύθυνος τύπου της κυβέρνησης υποστηρίζει ότι ο πρόεδρος το αποκαλεί «στιγμή τρέλας», όμως δεν έχει απολογηθεί ποτέ.

Η απαγορευμένη έκθεση του Owen Maseko αποτελούσε φόρο τιμής στους νεκρούς και τους επιζώντες. Έκλεισε μία ημέρα μετά τα εγκαίνια, ο καλλιτέχνης συνελήφθη και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση. Τώρα αναμένει την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου καθώς αντιμετωπίζει κατηγορίες για προσβολή του προέδρου και διάδοση αναληθειών επιζήμιων για το κράτος, αδικήματα που τιμωρούνται με κάθειρξη έως και 20 χρόνια.

Ο θεατρικός συγγραφέας Cont Mhlanga το 2007 είχε υποστεί και ο ίδιος λογοκρισία, όταν ένοπλοι αστυνομικοί εισέβαλαν στο θέατρο και σταμάτησαν την παράστασή του «Ο Καλός Πρόεδρος» από το πρώτο βράδυ. «Ζούμε σε μία κοινωνία όπου φοβόμαστε ακόμα και τη σκιά μας. Για να δημιουργήσουμε δημοκρατικό χώρο σε μία κοινωνία όπως η δική μας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το φόβο», δηλώνει.