Το Νοέμβριο του 1915 ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της μετανάστευσης συνέβη στ’ ανοιχτά της Τυνησίας. Δράστης ένας Γερμανός καπετάνιος, στο υποβρύχιο U- 38 υπό την σημαία και τις εντολές της Αυστροουγγαρίας, που διέταξε το ξεκλήρισμα ενός πλοίου που έκανε την διπλή διαδρομή Γένουα (Γένοβα) ή Νάπολι Ανκόνα – Νέα Υόρκη ή Φιλαδέλφεια. Το SS Ancona ήταν ένα υπερωκεάνιο, που κατασκευάστηκε το 1908 στο Μπέλφαστ για την Societa di Navigazione a Vapore Italia.

Έχοντας ξεκινήσει το παρθενικό της ταξίδι μόλις τον Μάρτιο του 1908, θεωρούνταν ένα από τα ασφαλέστερα πλοία στον κόσμο για την ‘μεγάλη διαδρομή’ φιλοξενώντας συνήθως από 2000 έως 3000 ανθρώπους επάνω. Συνολικά, μετέφερε σχεδόν 100.000 ανθρώπους από το 1908 και το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι περισσότεροι από αυτούς φτωχοί χωριάτες του Ιταλικού κυρίως Νότου στην τρίτη θέση.

Όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τον Αύγουστο του 1914, παρά την αρχική ουδετερότητα της Ιταλίας πολλοί Ιταλοί ταξίδεψαν από την Αμερική πίσω στην πατρίδα τους, πολλοί από αυτούς στην Ανκόνα. Μετά την είσοδο της Ιταλίας στον πόλεμο τον Μάιο του 1915, η τάση αυτή αυξήθηκε και το πλοίο μετέφερε συχνά παλιννοστούντες, παραμένοντας όμως ένα κατά βάση μεταναστευτικό ταξίδι αν δει κανείς τους επιβαίνοντες στο πήγαινε και στο έλα.  Η Ανκόνα ξεκίνησε το τελευταίο της ανατολικό υπερατλαντικό ταξίδι από τη Νέα Υόρκη για τη Νάπολη στις 16 Οκτωβρίου 1915.

Τον Νοέμβριο του 1915 το γερμανικό υποβρύχιο SM U-38, με κυβερνήτη τον Max Valentiner, έναν στυγνό εγκληματία που σκότωσε αμάχους πολίτες τόσο στο Ανκονα όσο και στο πλοίο Περσία που έκανε την διαδρομή Μεγάλη Βρετανία Αμερική, και ποτέ δεν δικάστηκε, αντίθετα παρασημοφορήθηκε, περιδιάβαινε τα νερά της Μεσογείου κάνοντας επιδρομές στη συμμαχική ναυτιλία της Αντάντ υπό την αυστροουγγρική σημαία καθώς η Γερμανική Αυτοκρατορία δεν βρισκόταν τότε, τύποις, σε πόλεμο με την Ιταλία, αλλά ως μέρος της μαύρης Διεθνούς των αυτοκρατοριών (κάτι που άλλαξε μορφή δίχως ποτέ ν’ αλλάξει στ’ αλήθεια) στήριζε όπου μπορούσε.

Το  Ανκόνα είχε αποπλεύσει από τη Νάπολη για τη Νέα Υόρκη στις 23.45. το Σάββατο, 6 Νοεμβρίου 1915, υπό τη διοίκηση του λοχαγού Massardo. Τη Δευτέρα, 8 Νοεμβρίου, όταν το Ανκόνα βρισκόταν στ’ ανοιχτά του ακρωτηριου Καρμπονάρα, δέχθηκε πυροβολισμούς από το  U-38, το οποίο συνέχισε όπως μπορούσε την πορεία του προς στ΄ανοιχτά της Τυνησίας όπου και του μέλλονταν ένα τραγικό τέλος.

Ο αριθμός των νεκρών ήταν μεγάλος, κυμαινόμενος μεταξύ 200 και 300 νεκρών σύμφωνα με πηγές όπως ο σημαντικός ιστορικός Χόκινγκ. Το Ανκόνα ήταν πλήρεις καθώς πολλοί άνθρωποι ήθελαν να κυνηγήσουν το όνειρο μιας καλύτερης ζωής μακριά από τα πολεμικά πεδία του ‘παλιού κόσμου’.  Κάτι θυμίζει αυτό, έτσι;

Πολλοί απ’ αυτούς που σταμάτησαν
δεν ήξεραν πού έβγαζε ο δρόμος,
άλλοι ψάχναν για το λιμάνι,
άλλοι ρωτούσαν για το σταθμό,
ένας σκυφτός κούρδιζε το ρολόι
του σταματημένο εδώ και μέρες,
άραγε τι τον ένοιαζε η ώρα;
ήταν πρωί, ο ήλιος σηκωνόταν
κι όλα μυρίζαν άλλη μια σκάρτη μέρα.

Ντίνος Σιώτης